İSTANBUL LİMANINDAKİ SİS DÜDÜKLERİ VE TAHLİSİYE İSTASYONLARI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TAHLİSİYE İDARESİ III. CÜ BÖLÜM: İSTANBUL LİMANINDAKİ SİS DÜDÜKLERİ VE TAHLİSİYE İSTASYONLARI

İstanbul limanındaki sis düdükleri tesisatı:
Sisli ve puslu havalarda Marmara’dan gelen büyük gemilere demir mevkilerini bulmak ve liman dahilinde seyrüsefer eden gemilerin selâmetle seyrine sağlamak amacıyla Ahırkapı, Fenerbahçe ve Kızkulesi’nde bulunan fenerlerin yanına 1932 senesi haziran ayının başlarında üç adet sis düdüğü tesisatı kurulmuştur. Ahırkapı ile Fenerbahçe’de bulunan sis düdükleri (Tifon) ve Kızkulesi’ndeki (Devvar Sayren) sistemindedirler.

Bu üç mevkide konulan sis düdükleri en son konstrüksiyonda ve en modern şekildedir. Bu tesisat İsveç’te yerleşik (Atlas Diesel) fabrikası tarafından imal ve monte edilmiştir. Elektrik montörleri vasıtasıyla harekete getirilen (Atlas) markalı hava kompresörlerinde üretilen hava vasıtası ile çalışan sis düdüklerinden Fenerbahçe’deki (4), Ahırkapı (3) ve Kızkulesi ise (2) deniz milinden duyulacak şekilde çalışırlardı.

Ahırkapı: her otuz saniyede (iki işaret), iki saniye devam. Fenerbahçe: her dakikada (bir işaret), dört saniye devam. Kızkulesi: her otuz saniyede (bir işaret), üç saniye devam ederdi. İşte ışıklı şamandıra, top, sayren ve sis düdükleri tesisatı ile her sene Boğaza giren yüzlerce Türk ve yabancı gemilere güvenli geçiş yapmaları amacıyla, Tahlisiye İdaresi, gemilerin güvenle geçişlerini sağlamak amacıyla yatırımlar yapmıştır.

Kazazedelere yardım için yapılan tesisat:
İstanbul Boğazının girişinde bulunan her iki sahilinde kazaya uğrayan ve karaya giden gemilerin, o müthiş dalgalı ve fırtınalı zamanlarda, mürettebatını kurtarmak amacıyla Anadolu kıyısında 10 ve Rumeli kıyılarında 8 adet tahlisiye tesisatı kurulmuştur. Tahlisiye teşkilatının ilk kurulduğu senelerde Anadolu ve Rumeli sahillerinde sekizerden 16 adet tahlisiye istasyonu açılmıştır. Bugün ise (1933 yılı itibarı ile) ara rokethaneler de hesaba katılınca Anadolu kıyılarında 19, Rumeli kıyılarında 20 tahlisiye mevkii vardır. Bundan başka fener, top, sayren ve sis düdükleri de hesap edilirse tahlisiyeye ait mevkiler 45’e çıkmaktadır.

AĞVA Feneri

Anadolu sahilindeki tahlisiye istasyonları Ağva, Kefken, Cebeci ve Ereğli de dahil olmak üzere 10 tanedir. Rumeli kıyılarındaki tahlisiye istasyonları ise 8 tanedir. Bu tahlisiye istasyonlarının bir kısmı Tahlisiye Teşkilatının kuruluş senelerinden çok sonraları, görülen lüzum üzerine yapılmış ve mütemadiyen genişlemiştir. İlk tesisatta, açılan tahlisiye mevkilerinde birer küçük ahşap binadan başka bir şey yoktu. Bugünkü tahlisiye istasyonları ise koğuşları, ambarları, revirler, kızak, hangar ve depoları ile birer büyük tesis halindedir. İlk kurulan tahlisiye istasyonlarından bir kısmının yerleri bilahare tahlisiye işleri için daha elverişli olduğu mahallere nakledilmiş ve lâzım gelen tesisat oralarda kurulmuştur.

Akpınar 

Meselâ Anadolu kıyısındaki Alacalı istasyonu ile Rumeli kıyısındaki Kısırkaya, Alantepe ve Ağaçlı istasyonlarının bulunduğu yerler kuruluş amacına hizmet eder bir mahalde olmadıkları ve ıssız, sarp sahillerde, yol ve köprülerden mahrum bir yerde bulunmaları nedeniyle, bunlardan Alacalı ve Kısırkaya istasyonları aynı bölgede başka mahallerde tesis edilmiş ve Alantepe istasyonu kaldırılarak Akpınar ve Kunduzdere’de iki istasyon açılmıştır. Ağaçlı istasyonu da lağvedilerek burası ara rokethanesi haline getirilmiş, evvelce ara rokethanesi olan Molozburnu, Ağaçlı yerine tahlisiye istasyonu haline getirilmiştir

Anadolu ve Rumeli kıyılarındaki istasyonların vaziyet ve hususiyetleri aşağıda gösterilmiştir:

Anadolu istasyonları:

1. Yom Burnu İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°13′05″ Enlem Kuzey ve 29°10′10″ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir roket mevkiidir. Evvelce bu mevkide bir roket deposu, Anadolu fenerine yakın bir noktada iki toplu bir batarya, bir gözcü mahalli, kaptanın ikamet ettiği zemin katlı birkaç odadan mürekkep bir mesken mevcuttu. Geçen seneler içerisinde harap olan bu depo ve bina yerine bugün mükemmel bir roket deposu, bir gözcü mahalli, bir ahır ve bir sarnıç yapılmış, kaptan için geniş bir ev, doktor ve cerrah için iki ev yaptırılmış, Kabakoz Nehri’nin denize döküldüğü yerde bir kayıkhane inşa edilmiştir. Bu istasyonda bir de revir meydana getirilmiştir. Bu arada eskiyen ve çaplarının küçük olması nedeniyle yeterli ses vermeyen toplar yenileri ile değiştirilmiş olup, yeni mevkilerine konulmuştur. Bu istasyon Anadolu mıntıkası müdüriyet merkezidir. Burada 1 müdür, 1 birinci sınıf kaptan, 1 doktor, 1 sıhhiye memuru, 1 kâtip, 1 telefoncu, 4 topçu, 7 roketçi ile bir roket memuru bulunmaktadır.
2. 
3. Riva İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°13′30″ Enlem Kuzey ve 29°13′00″ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir sandal mevkidir. Burada bir roket deposu, bir gözcü mahalli, bir ahır, bir sarnıç ve iki kayıkhane mevcuttur. Bunlardan başka burada beşer çift kürekli iki can kurtaran sandalı da vardır. Bundan başka istasyonun garbında bir roket deposu daha yaptırılarak Rıvadere ağzı ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir mevki memurunun idaresi altında 14 sandalcı vardır.
4. 
5. Kelagra İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°14′05″ Enlem Kuzey ve 29°14′45″ Boylam doğudadır. Burası bir roket mevkiidir. Burada, yüksek bir noktada bir mevki, bir roket deposu, bir ahır ve bir gözcü mahalli inşa edilmiştir. Bundan başka, Kelagra’nın doğusunda, takriben bir çeyrek mesafede Rus Ağzı Bayırı’nda tahlisiye operasyonunun daha kolay temin edileceği şekilde bir roket deposu daha yaptırılmıştır ve ara rokethanesi ittihaz edilmiştir. Bu istasyon 1 memur ile 8 roketçi tarafından idare olunmaktadır.
6. 
7. Adacıklar İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°12′55″ Enlem Kuzey ve 29°17′09″ Boylam doğudadır. Burası bir roket mevkiidir. Bu istasyonda, açık ve yüksek bir noktada bir mevki, bir roket deposu, bir ahır, bir sarnıç ve bir gözcü mahalli mevcuttur. Bundan başka istasyonun şarkında ve 45 dakika mesafesinde bulunan Kestane Suyu ile bir saat bir çeyrek mesafesinde kâin Karakiraz’da birer roket deposu daha inşa edilmiş ve iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir memur ile sekiz roketçi vardır.
8. 
9. Karaburun İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°13′24″ Enlem Kuzey ve 29°21′40″ Boylam doğudadır. Burası da bir roket mevkiidir. Burada yeni bir mevki inşa edilmiş, bir ahır, bir sarnıç, bir gözcü mahalli ve bir roket deposu yaptırılmıştır. Bundan başka; biri Karaburun’un bir saat kadar şarkında Harmanlaya mevkiinde, diğeri de bundan bir saat daha doğuda Kalmyede’de iki roket deposu daha yaptırılmış, bu suretle iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir memur, 1 muavin ve 7 roketçi vardır.
10. 
11. Alacalı İstasyonu: Sofular İskelesi ismi altında malûm olan bu mahallin coğrafî mevkii 41°11′11″ Enlem Kuzey ve 29°27′33″ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir roket mevkiidir. Burada bir mevki, bir roket deposu, bir ahır, bir sarnıç ve bir gözcü mahalli vardır. Bunlardan başka biri istasyonun yarım saat kadar şarkında kâin Mağara Burnu’nda, diğeri Mağara’nın bir saat doğusunda Şile Dere ağzında iki roket deposu daha inşa edilerek iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir memur ve 8 roketçi bulunmaktadır.
12. Şile İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°10′10″ Enlem Kuzey ve 29°36′50″ Boylam doğudadır. Burası bir sandal mevkiidir. Burada bir mevki, bir roket deposu, bir ahır, bir sarnıç ve bir gözcü mahalli vardır. Gözcü mahallinin altı roket deposudur. Burada beşer çifte iki can kurtaran sandalı da mevcuttur ve bir kayıkhane inşa edilmiştir. Bundan başka Şile Feneri’ne yakın bir yerde bir roket deposu daha yaptırılarak fener ara rokethanesi tesis edilmiştir. Bu istasyonda bir mevki memurunun nezareti altında 14 sandalcı vardır.
13. Ağva İstasyonu: Bu istasyon 1926’da tesis edilmiştir. Burasının coğrafî mevkii 41°08′10″ Enlem Kuzey ve 29°53′22″ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir sandal mevkiidir. Burada bir mevki, bir bina, bir gözcü mahalli, bir roket deposu, bir ahır, bir kayıkhane ve bir revir mevcuttur. Bu istasyonda üç çifte bir can kurtaran sandalı da vardır. Buranın memurları; bir ikinci sınıf kaptan, 1 doktor, 1 kâtip, bir sandal memuru ile 14 sandalcıdan ibarettir.
14. Kefken-Cebeci İstasyonu: Bu istasyonda son senelerde tesis edilmiştir. Burasının coğrafî mevkii 41°11′25″ Enlem Kuzey ve 30°16′45″ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir roket mevkiidir. Burada bir mevki, bir ahır, bir sarnıç, bir gözcü mahalli ve bir revir mevcuttur. Buranın memurları; bir mevki memurunun idaresi altında 1 doktor, 1 kâtip ve 11 roketçiden ibarettir.
15. Ereğli İstasyonu: Burası bugün bir roket mevkiidir. 1929 senesinde tesis edilmiştir. Ereğli kömür havzası büyük bir ihracat merkezi olmak itibarıyla birçok gemilerin barınmak için toplandıkları bir limandır. Batı karayel rüzgârlarına karşı pek açık olan bu mahalde senenin kış mevsimlerinde birçok vapurlar karaya gitmekte ve birçok insan telef olmakta idiler. Gemiciler arasında (gemi mezarlığı) diye şöhret bulan bu mahallin şarkında mevcut olan Bababurnu, kış mevsiminde daima sislerle mestur olan arızalı bir sahil olması itibarıyla bilhassa vapurlara yol tayin etmek maksadıyla 1929’da buraya bir kampana konulmuştur. Bu kampana muayyen fasılalarla sisli, puslu ve tipili zamanlarda çalmaktadır. Kampananın tesisinden sonra 1929’da Ereğli’de bir roket deposu ve bir mevki inşa edilerek bu sahillerdeki kazalara da yardım vasıtaları tekemmül ettirilmiştir. Bu mevkide bir memurun idaresi altında 1 doktor, 1 muavin ve 14 roket tayfası bulunmaktadır. 
16. 
17. Rumeli İstasyonları
18. Atlama İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°14′00″ Enlem Kuzey ve 29°06′00″ Boylam doğudadır. Burası bir roket mevkiidir. Burada iki mevki, bir roket deposu, bir gözcü mahalli ve bir ahır mevcuttur. Evvelce burada bulunan top kaldırılmış ve Rumeli mıntıkasına, bu faslın başında kaydedilen sayren düdüğü konmuştur. Bu istasyonun yarım saat batısında bulunan Marmaracık mevkiine bir roket deposu ile bu mevkiin yarım saat batısında Yeni Dalyan mevkiine bir roket deposu inşa edilmiş ve bu suretle iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir memur ile 10 roketçi bulunmaktadır.
19. Kilyos İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°14′45″ Enlem Kuzey ve 29°02′20″ Boylam doğudadır. Bu istasyon Rumeli Tahlisiye Müdüriyetinin merkezi ve bir sandal mevkiidir. Burası son zamanlarda birçok binalarla teçhiz edilmiştir. Müdürün ve kaptanların ikametine mahsus evler, doktora ve kâtibe tahsis edilen bina, hastane ve eczane ittihaz edilen pavyonlar, gözcü mahalli, tahlisiye mevkii, kayıkhane, dalga kıran, rokethane ve depolar Kilyos Tahlisiye İstasyonunun müştemilâtını teşkil etmektedir. Burada 2 can kurtaran sandalı mevcuttur. Bu can kurtaran sandallarından biri altı çifte, diğeri beş çiftedir. Kilyos’un yarım saat batısında Tatlısu mevkiinde bir roket deposu daha tesis edilmiş ve burası ara rokethanesi haline getirilmiştir. Bu istasyonda Rumeli tahlisiye mıntıkasının müdürü bulunmakta, 1 kaptan, 1 doktor, 1 sıhhiye memuru, 1 kâtip, 1 telefoncu, 1 şoför, 1 sandal memuru ve 14 sandalcı ifayı vazife etmektedirler.
20. Kısırkaya İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°14′45″ Enlem Kuzey ve 28°58′42″ Boylam doğudadır. Burası bir roket mevkiidir. Bu istasyon evvelce Mandra Derede tesis edilmişti. Mandra Dere arazisi kayalık ve sarp bir mevki olduğu cihetle bilahare istasyon Kısırkaya’ya nakledilmiştir. Kısırkaya’da bir mevki, bir roket deposu, bir gözcü mahalli ve bir ahır ile bir de sarnıç inşa edilmiştir. Bundan başka Kısırkaya’nın yarım saat batısında Yalıtarla mevkiinde bir roket deposu daha tesis edilerek bir ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Kısırkaya İstasyonunda bir memur ve sekiz roketçi vardır.
21. Moloz Burnu İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°16′ Enlem Kuzey ve 28°54′ Boylam doğudadır. Bu istasyonun mevkii son zamanlara kadar Ağaçlı’da bulunuyordu. Ağaçlı mıntıkasında heyelan başladığı için bu istasyonun Moloz Burnu’na nakli daha uygun görülmüş ve tesisat Moloz Burnu’nda yapılmıştır. Burada bir gözcü mahalli, bir roket deposu ve bir mevki tesis edilmiştir. Bu istasyonun batısında Ağaçlı’da ve Ağaçlı’nın yarım saat garbında Ağıldere’de birer roket deposu daha tesis edilmiş ve bu suretle iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Moloz İstasyonunda bir memurun nezareti altında 8 roketçi bulunmaktadır.
22. Akpınar İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°16′45″ Enlem Kuzey ve 28°49′14″ Boylam doğudadır. Bu istasyon da bir roket mevkiidir. Burası da son senelerde tesis edilmiştir. Evvelce Alantepe’de bulunan istasyon, o arazinin işe yarar mahiyette olmamasından dolayı lağvedilmiş ve yerine Akpınar’da yeni bir istasyon yapılmıştır. Burada bir mevki, bir roket deposu, bir gözcü mahalli, bir ahır ve bir sarnıç vardır. Bu istasyonun yarım saat garbında Akpınar Deresi’nde ve bunun da yarım saat batısında Alantepe’de birer roket deposu inşa edilerek buralarda iki ara rokethanesi meydana getirilmiştir. Bu istasyonda bir memur ve 8 roketçi çalışmaktadır.
23. Kunduzdere İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°18′12″ Enlem Kuzey ve 28°45′20″ Boylam doğudadır. Bu istasyon da bir roket mevkiidir. Burada bir mevki, bir roket deposu, bir gözcü mahalli, bir ahır ve bir de sarnıç vardır. Burada bir memur ve sekiz roketçiden mürekkep bir kafile mevcuttur. Bu istasyonun garbında, yarım saatlik mesafede Yeniköy altında bir roket deposu tesis edilerek bir ara rokethanesi meydana getirilmiştir.
24. Karaburun İstasyonu: Bu istasyonun coğrafî mevkii 41°20′15″ Enlem Kuzey ve 40°30′ Boylam doğudadır. Bu istasyon bir sandal mevkiidir. Burada beşer çifte olmak üzere iki adet can kurtaran sandalı mevcuttur. Burada bir mevki, bir kayıkhane, bir kızak, bir roket deposu, gözcü mevkii, bir sarnıç ve bir ahır vardır. Burası bir ikinci sınıf kaptanın idaresi altındadır. 1 sandal memuru ve 14 sandalcı vardır. Bu istasyonun 45 dakika batısında Kilit Burnu’nda bir roket deposu inşa edilerek burada bir ara rokethanesi tesis edilmiştir.
25. Darboğaz İstasyonu: Bu istasyonun da coğrafî mevkii 22°45′ Enlem Kuzey ve 28°35′00″ Boylam doğudadır. Burası bir roket mevkiidir. Burada bir mevki, bir roket deposu, bir ahır, bir sarnıç ve bir gözcü mahalli vardır. Burada bir memurun nezareti altında 11 roketçi çalışmaktadır. Bu istasyonun yarım saat batısında bir ara rokethanesi tesis edilmiştir ki orası da Darboğaz Ara Rokethanesi namını taşımaktadır. Darboğaz Ara Rokethanesi’nin yarım saat kadar batısında da Çayır mevkii vardır. Burada da bir roket deposu inşa edilerek Çayır Ara Rokethanesi vücuda getirilmiştir.
26. 1. Su İhtiyacı

Tahlisiye mevkilerinin tesis edildikleri yerlerde su işi cidden düşünülecek bir mesele halini almıştı. Evvelce buralarda su tertibatı mevcut olmadığı için, bu mevkilerde çalışanlar fevkalâde büyük müşküller içinde bulunuyorlardı. Kilometrelerce uzaklardan su almak, bilhassa kışın o çok çetin günlerinde pek çok müşküller arz ediyordu. Binaenaleyh, bu mevkileri iyi bir hale getirmek için su meselesini halletmek lâzım geldi. Bu sebeple her istasyonda birer sarnıç inşa edildi. Daha büyük istasyonlarda, meselâ Kilyos ve Karaburun gibi mevkilerde su maslakları vücuda getirilerek kanalizasyon tertibatı ile bu su isale edilmiştir.

Kilyos’un iki kilometre mesafesinde bir tatlı su maslağı yaptırılmış ve mükemmel bir kanalizasyon ile bu tatlı su Kilyos’a getirilmiştir. Anadolu Kavağındaki tahlisiye deposuna da köye civar membalardan tatlı su getirilmiş ve fener dubasının suyu senelerce buradan temin edilmiştir. Diğer istasyonlardaki su sarnıçları oldukça cesim olup, bugün için oralardaki su ihtiyacını tamamen tatmin etmektedir.

2. Yollar ve Köprüler

Tahlisiye mevkilerinin birbiriyle irtibatını temin etmek gayet lüzumlu bir işti. Halbuki Anadolu ve Rumeli kıyılarına serpilen tahlisiye mevkileri, bu sahillerin sarp, kumluk ve derelik olmaları dolayısıyla birbirleri ile kolayca muvasala temin edemez bir halde idiler. Bu itibarla, son senelerin faaliyetlerinden mühim bir kısmı bu vadeye hasredilmiştir.

Kilyos Deresi üzerine bir köprü yaptırılmış ve talim mahallerde, roket mevkileri ve ara rokethaneleri arasında birçok yollar ve köprüler inşa edilmiştir. Bu köprüler sayesinde tahlisiye mevkileri birbirine tamamen raptedilmiş olup, hepsinin ihtiyaçları kış ve yaz hiçbir tehlikeye maruz kalmadan kolaylıkla temin edilebilmektedir.

3. Muvasala Vasıtaları

Yollar ve köprülerden maada mevkileri birbirine bağlamak için telefon tesisatına lüzum görülmüş ve mevkiler, telefon tesisatı ile birbirlerine bağlanmış, Anadolu Kavağındaki depoya vazedilen bir şehir telefonu ile de bütün bu mevki şehre raptedilmiştir.

Telefon tesisatından evvel, istasyonlar arasında o da mevkileri müsait olan mahdut bir takım arasında, iptidaî devirlere mahsus vesaitle uzaktan işaretlerle tesis edilen muhaberat telefon şebekesi sayesinde en müsait bir şekle girmiştir. Bugün birçok müstacel hususatta şehir müessesatının bile müracaata mecbur kaldığı bu telefon şebekesi, Anadolu ve Rumeli kıyılarındaki o ıssız mevakiden dakikası dakikasına malûmat alabilme imkânını temin etmiştir.

Tahlisiye idaresinin muvasala vasıtasından birini de botlar teşkil etmektedir. Üzerlerinde köprü kurulamayan veya köprü kurulması fevkalâde azim masarif gerektiren bazı göl ve derelerde de botlarla muvasala temin edilmiştir. Meselâ Riva Deresi ve Ağva Deresi’nde muvasala botlarla temin edildiği gibi, Terkos Gölü’nde de botlarla muvasala sağlanmıştır.

Bundan maada, ekseri kumluk olan arazide roket alât ve edevatının insan sırtında veya hayvan sırtında nakledilmesi birçok müşküllere sebep oluyordu. Binaenaleyh, bilhassa kumluk mıntakayı ihtiva eden Rumeli kıyılarında roketçileri ve roket alât ve vesaitini süratle istenilen yere sevk için otoşeniler mubayaa edilerek bunların çalıştırılması temin edilmiştir. Bu otolar sayesinde rokethane ve ara rokethaneleri arasında gayet süratli irtibatlar tesis edilmekte ve bu suretle felâkete uğrayanlara derhal imdat yetiştirilebilmektedir. Bundan başka, istasyonlara erzak ve levazım nakli için kamyonetler ve arabalar da kullanılmaktadır.

4. Hastane ve Yardım Evleri

Kazazedelerin bindir müşkülât ile tahlisinden sonra onlara ilk sıhhî yardımı yapabilmek için bazı tesisata lüzum görülmüş ve mühim istasyonlarda birer doktorun nezareti altında birer hastane ve yardım evi ile bazı istasyonlarda da birer revir tesis edilmiştir. Kilyos’ta tesis edilen hastane ile Anadolu Feneri’nde tesis edilen hastane ve yardım evi bilhassa zikre şayandır.

Buralarda kazazedelere ilk sıhhî yardımlar yapılmakta ve bu suretle birçok mecruhların süratle iyileşmeleri temin edilmektedir. Buralardaki hastanelerden maada hemen her istasyonda sıhhî levazım bulundurulmaktadır. Hastalara mahsus sedye, muamele, yatak, elbise, yiyecek, içecek gibi ihtiyaçları tatmin edici vesait bu istasyonlarda daima emre amade ve el altındadır.

Anadolu mıntıkasında Yom Burnu, Ağva, Kefken’de bu kabil sıhhî müessesat mevcut olup bunlar birer doktorun nezareti altındadır. Karadeniz Ereğli’sinde de bir doktor bulundurulmakta ve hep kazazedelerin tedavi ve istirahatlerine hizmet eden bu müesseselerden azamî istifade temin edilmektedir. Tahlisiye mevkilerinde bulundurulmakta olan doktor ve sıhhiye memurları yalnız kazazedgânı değil, tahlisiye müstahdeminini de muayene ve tedavi ile mükelleftirler. Hatta eski tahlisiyecilerden bugün tekaüde sevk edilmiş olanlar bile hastalıklarında bu doktorlardan istifade etmektedirler. Doktor ve sıhhiye memurları icabında hastaların nezdlerine giderek onları mahallerinde muayene ve tedavi ederler.

5. Asrî Tesisat

Eskiden tahlisiye istasyonları basit ve ahşap birer veya azamî iki kulübeden ibaret iken, bugün her istasyon taş binalarla bezenmiş bir haldedir. İstasyonlarda gece ve gündüz emre amade bulunan bütün bir yardım evinin dahilî manzarası ve doktor ile müstahdeminin ihtiyaçlarını temin için lâzım gelen tesisat vücuda getirilmiştir.

Bugün her istasyon; koğuşları, hasta hane veya revirleri, evleri, sarnıçları, gözcü mahalleri, ahırları, samanlıkları, roket depoları, talim mahalleri ile birer asrî müessese haline ifrağ edilmiştir. Sandal mevkii olan istasyonlar, mükemmel birer kayıkhaneyi, metin bir surette inşa edilmiş kızak yerlerini, bazıları rıhtım ve dalga kıranları ihtiva etmektedir.

Yukarıda müfredatı ve mahalleri izah olunduğu veçhile, Rumeli kıyılarında 4 can kurtaran sandalı ve Anadolu kıyılarında ise 5 can kurtaran sandalı mevcuttur. Bunlardan biri üç çifte ve biri altı çifte, diğerleri beşer çiftedir. Kürek ile tahrik edilen bu sandallar, sahillerin hususî vaziyetlerine nazaran motorlu sandallar kadar işe yaramakta ve tahlisiye mıntıkasının bugün için bütün ihtiyacına tekabül edebilmektedir.

Can kurtaran sandallarını idare eden ve roketçilik işlerinde çalışan efrat, dikkat ve itinayla yetiştirilmektedir. Her gün hususî bir surette talim gören bu efradın millî seciyelerinden almış oldukları denizcilik kabiliyetleri sayesinde tahlisiye işlerinde gösterdikleri faaliyet ve fedakârlık cidden takdire sezadır.

Ümran eserleri — Anadolu’nun ve Rumeli’nin kıyılarına serpilmiş olan tahlisiye tesisatının bu sahillere vermiş olduğu hayat ve hareket her yerde meşhuttur. İdaremiz, memleketin bu izbe yerlerini imar için elinden gelen gayreti sarfetmekte ve bu yüzden bazı köyler cidden şenlenmektedir.

Bu meyanda bilhassa Kilyos’un son günlerdeki vaziyeti tetkike şayandır. Dünyanın en güzel ve muhteşem plajlarından biri olan Kilyos kumlukları, İstanbul’un yanı başında bulunduğu halde son günlere kadar menşei kalmıştı. Tahlisiyenin buralarda yaptığı tesisat, buraya isale edilen su, burada daimî surette ikamet eden müfreze sayesinde bu küçük köy yavaş yavaş İstanbul’un sayılı sayfiyelerinden biri haline gelmeye başlamıştır. Yaz günlerinde birçok ailelerin ziyaret ettiği köyde bu yüzden alım-satım canlanmış ve yeni ümran hareketleri meydana gelmeye başlamıştır.

Bunun gibi Ağaçlı ’da, tahlisiye tahliye ettiği bir binayı ihtiyaca göre kullanmak üzere köylüye terk etmiş, doktorları ve vesaiti ile acil zamanlarda köylünün imdadına koşmuş ve istasyonların bulunduğu birçok köylerde buna mümasil hareketlerle köylüye yardım etmekte bulunmuştur.