Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşın finansmanında önemli rol oynayan ve “gölge filosu” olarak adlandırılan tanker ağına, Avrupa ve ABD merkezli gemi sahiplerinin en az 230 eski tanker sattığı ortaya çıktı. The Guardian’ın aktardığı uluslararası bir soruşturmaya göre, bu satışlarla armatörler 2022’deki işgalin ardından 4,8 milyar sterlin (6 milyar dolar) gelir elde etti.
Soruşturma, gemilerin genellikle ekonomik yaptırımlara katılmayan Hindistan, Hong Kong, Vietnam veya Seyşeller gibi ülkelere kayıtlı alıcılara devredildiğini belirtiyor. Ayrıca bu ülkelerde kaydı yapılan tankerlerin büyük bölümünün aslında çok eski olduğu ve normal koşullarda hurdaya ayrılacak fiyata satılacakken, yaptırımlar sonrası beklenmedik bir değer kazandığı ifade ediliyor.
Özellikle Yunan gemi sahipleri 127 tankeri bu şekilde satarak başı çekiyor; onları Birleşik Krallık merkezli şirketlerin 22, Almanların 11 ve Norveçlilerin sekiz tankeri takip ettiği belirtiliyor. Soruşturmada, yaptırım uygulayan 35 ülkenin 21’inden de benzer satışların gerçekleştiği vurgulanıyor.
Uzmanlara göre, söz konusu “gölge filosu” Avrupa Birliği (AB) ve ABD’nin Rus petrolüne koyduğu tavan fiyat uygulamasını ve diğer kısıtlamaları delmek için kullanılıyor. Bu tankerler, Rusya’dan ham petrol taşıyarak hem Moskova’ya gelir sağlıyor hem de batı ülkelerinin denetiminden kaçıyor. Özellikle Baltık Denizi’ndeki Ust-Luga Limanı’ndan hareket eden iki eski Yunan tankerinin, yeni sahipleri tarafından Vietnam merkezli bir şirkete devredildikten sonra 120 milyon litre Rus petrolü yüklediğine dikkat çekiliyor.
AB, 2023 sonlarında gemi satışlarının yaptırım delme amacıyla kullanılıp kullanılmadığını denetlemek üzere yeni kurallar getirse de, o tarihten bu yana 32 Avrupa menşeili tanker daha “gölge filosu”na katıldı. Dahası, bu tankerlerin çoğu batılı sigortacılardan uzak durdukları ve AB limanlarına hiç uğramadıkları için ciddi çevresel riskler de barındırıyor.
AB ve ABD, Rus petrolünü taşıyan veya “tehlikeli nakliye” faaliyetlerinde bulunduğu tespit edilen bazı gemilere liman ve hizmet engeli getiriyor. Ancak filonun genişlemesini doğrudan yasaklamak isteyen yeni bir düzenleme henüz gündemde değil. Özellikle Yunanistan, Malta ve Kıbrıs gibi ülkelerin nakliye sektörleri, bu konuda daha sert önlemlere direnç gösteriyor.
Uzmanlar, “gölge filosu”nun şu an Rusya’nın petrol ihracatının yaklaşık %70’ini taşıdığını ve böylece savaşın finansmanına büyük katkı sağladığını ifade ediyor. The Guardian’a konuşan sektör analistleri, ekonomik fırsatların gemi sahiplerini cezbettiğini ve yaptırımların devrede olmasına rağmen ticaret ağının büyümeye devam ettiğini vurguluyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: