Uluslararası kılavuz kaptanlar topluluğunu temsil ederek, profesyonel ve emniyetli kılavuzluk operasyonlarını teşvik eden IMPA (Uluslararası Kılavuz Kaptanları Birliği) tarafından her yıl gerçekleştirilen kılavuz kaptan transfer donanımları üzerine emniyet kampanyasının 2025 yılı sonuçları geçtiğimiz hafta içerisinde açıklanmıştır. Bu yıl 15-30 Mayıs 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilen kampanya, kılavuz kaptan transfer donanımları üzerine dünya genelinde katılım gösteren kılavuz kaptanlar tarafından raporlanmış olan eşsiz bir veri analizi sunmaktadır.
Bu makale ile kampanya sonuçlarını önceki yıllara ait sonuçlar ile kıyaslayarak, kılavuz kaptan transfer donanımları üzerine farkındalığa katkı sunmayı amaçlıyorum. Ayrıca bu vesile ile kılavuzluk hizmeti verdikleri sırada hayatlarını kaybetmiş olan Kpt. Oğuz Kök ve Kpt. Cafer Kıribrahim dahil tüm meslek şehitlerimizi saygıyla anıyorum.
Kampanya sonuçlarında öne çıkan noktaları genel hatlarıyla aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Uygunsuz olarak raporlanmış olan kılavuz kaptan transfer donanımlarının oranı %14 olarak hesaplanmıştır. Önceki yıl %13 olarak hesaplanan uygunsuzluk oranında bu yıl artış görülmüştür.
- Dünya genelinde 940'ın üzerinde farklı kılavuz kaptan tarafından toplam 5285 adet rapor gönderilmiştir.
- Gönderilen raporların 723 tanesi uygunsuz olarak raporlanmıştır. Bu uygunsuzlukların 108 tanesinin (%15) ilgili otoritelere raporlandığı bildirilmiştir.
- Bu yılki kampanyaya en çok katılım geçmiş yıllarda olduğu gibi Avrupa ve Güney Amerika kıtasından olmuştur.
- En çok uygunsuz transfer donanımı raporlanan kıtalar Afrika (%24) ve Avustralya (%22) olmuştur. Güney Amerika kıtası ise gönderilen rapor sayısına kıyasla en düşük uygunsuz rapor oranı olan kıta olmuştur, %8.
- 2024 yılına kıyasla toplam raporlama %30 oranında artmıştır. Ayrıca bireysel katılımda da kılavuz kaptan sayısı bir önceki yıla göre neredeyse iki katına yakın (%88) artmıştır. 940'ın üzerinde farklı kılavuz kaptanın katılımda bulunması bakımından, bu yılki kampanya ile en yüksek bireysel katılım sayısına ulaşılmıştır.
- Pilot çarmıhları farklı transfer düzenekleri içerisinde en çok uygunsuzluk raporlanan transfer düzeneği olmaya devam etmektedir.
Pilot çarmıhı kullanılarak yapılan transfer operasyonu (Kılavuz Kaptan Nihat Şahin)
Şimdi sonuçları biraz daha detaylı ve grafikler üzerinden analiz edelim:
Geçmiş yıllarda olduğu gibi en çok raporlama yapılan gemi tipi sırasıyla konteyner gemileri, dökme yük gemileri ve tanker gemileri olmuştur.
En az 100 rapor gönderilmiş olan gemi tipleri arasında:
- En yüksek uygunsuzluk oranına sahip gemi tipleri: genel kargo gemileri (%18) ile roro gemileri (%17)
- En düşük uygunsuzluk oranı: %10 ile tankerler ve kruvaziyer gemileri
Burada son iki yılki kampanyalarda kruvaziyer tipi gemilerdeki uygunsuzluk oranının düşüş trendi dikkat çekicidir.
Raporlamanın daha düşük olduğu diğer gemi türlerinde ise savaş gemileri (%28) ile diğer yolcu gemileri (%25) nispeten yüksek uygunsuzluk oranı ile raporlanmıştır.
Farklı kılavuz kaptan transfer donanımları arasında en yüksek uygunsuzluk oranı %18 ile kombine transfer donanımlarında görülmüştür (girilen rapor sayısına kıyasla en yüksek yüzdeli uygunsuzluk raporlanan transfer düzeneği).
Uygunsuz olarak işaretlenmiş olan raporlar incelendiğinde ise pilot çarmıhı ile alakalı uygunsuzluklar sayısal olarak önde gelmektedir. Genel dağılım yüzdesel olarak aşağıdaki grafikteki gibidir: (Burada geçen "gemi güvertesine erişim" ibaresi transfer donanımının gemi güvertesi üzerinde uygun sabitlenmemiş olması veya tutamaçların uygun olmaması gibi gemi güvertesi üzerinde kalan transfer donanımı uygunsuzluklarını kapsamaktadır).
Pilot çarmıhı transfer düzenekleri özelinde raporlanmış olan uygunsuzluklar incelendiğinde önceki yıllarda olduğu gibi askıya alma halatının uygun donatılmaması en sık raporlanan uygunsuzluk olmuştur. Bunu takip eden uygunsuzluklar:
- Çarmıh basamaklarının yatay olmaması
- Pilot çarmıhının gemi bordasına örtüşük durmaması (pilot çarmıhı ile gemi bordası arasında boşluk bulunması)
- Pilot çarmıhının gemi paralel boyu üzerinde vasata yakın konumlandırılmamış olması
Pilot çarmıhı uygunsuzluklarının grafiksel dağılımı ve yüzdeleri aşağıdaki gibidir:
Gemi güvertesine erişim kısmındaki transfer düzeneği uygunsuzlukları incelendiğinde pilot merdiveninin (pilot çarmıhı ve/veya küpeşte merdiveni) gemi güvertesi üzerinde uygun şekilde sabitlenip emniyete alınmamış olması en sık raporlanan uygunsuzluk olmuştur. Uygunsuzlukların grafiksel dağılımı aşağıdaki şekildedir:
Kombine transfer donanımları üzerine en sık raporlanmış olan uygunsuzluklar ise sırasıyla:
- Borda iskelesi alt platformunun (bilinen adıyla borda merdiveni tavasının) su seviyesinden yüksekliğinin 5 metreden az olması
- Pilot çarmıhının borda merdiveni alt platformundan 1,5 metre yüksekliğindeki bir seviyede gemi bordasına sabitlenmemiş olması
Aşağıdaki grafikte kombine transfer donanımları uygunsuzluklarının yüzdesel dağılımı görülmektedir:
Emniyet ekipmanları üzerine raporlanmış olan uygunsuzluklarda en sık karşılaşılan eksiklikler:
- Kılavuz kaptan transfer bölgesinde bir can simidinin bulunmaması
- Sorumlu bir zabitin transfer bölgesinde bulunmaması
2024 yılındaki kampanyada başlatılan manrope halatları ile ilgili uygunsuzlukların emniyet ekipmanları altında raporlanması süreci bu yılki kampanyada da devam etmiştir.
Raporlanmış emniyet ekipman eksikliklerinin grafiksel dağılımı aşağıdaki gibidir:
KAYNAKLAR
- IMPA Safety Campaign Results 2025. https://www.impahq.org/impa-safety-campaign-results-2025
- Dynamic analysis of pilot transfer accidents. Ocean Engineering, 287, 115823 / Cenk Sakar ve Mustafa Sökücü.
Yorumlar 1
Kalan Karakter: