İşadamlarından Yarı Fiyatına Satılık Yatlar

İşadamlarından yarı fiyatına satılık yatlar

Küresel krizden etkilenen sanayici ve işadamlarının ilk çare olarak yat ve teknelerini satışa çıkarması fiyatları yarı yarıya düşürürken siparişlerin durması da yat üreticilerini zora soktu. Sektörde işçi çıkarmalar başladı. 
  
Etkisi giderek artan küresel ekonomik kriz yatçılık sektörünü de olumsuz etkilemeye başladı. Yerli ve yabancı taleplerde yüzde 50'nin üzerinde gerilemenin yaşandığı sektörde, işçi çıkarmalar başladı. Sanayici ve işadamlarının da ilk çare olarak yatlarını satışa çıkarması yat fiyatlarını yüzde 50'lere varan oranlarda düşürdü.

13 yıldır tekne satışı, kiralama, bakım ve onarım hizmetleri yapan Viramar Denizcilik'in Genel Müdürü Aslan Şişman, tüm dünyayı etkisi altına alan küresel krizin Türkiye'de de şiddetini artırarak devam ettiğini belirtti. Krizin etkisini en az hasarla atlatmak isteyen yat sahiplerinin yüksek maliyetlere neden olan küçük ve orta büyüklükteki yatlarını acilen elden çıkarmaya başladığını aktaran Şişman, fiyatı 2 milyon dolar olan bir teknenin 1 milyon 250 bin dolara kadar düştüğünü belirterek şu bilgileri verdi: "Türkiye'de 15 bin yat bulunuyor ise bunun 10 bini şu anda satılık. Bizim elimizde yaklaşık 400 adet satılık yat var. İşadamları ve sanayiciler ilk başta bu alanda tasarrufa gidiyor. Yat ve teknelerde yaşanan satış sıkıntısı bir yandan fiyatların düşmesine neden olurken diğer taraftan da yatçılık sektörünü olumsuz etkiliyor. Krizle beraber sıfır yat ve tekne fiyatları yüzde 35 oranında geriledi. İkinci el teknelerde ise fiyatlar yüzde 50 düştü."

İstanbul'un Kalamış ve Ataköy yat limanlarında bağlı bulunan yat ve teknelerin krizle birlikte satışa çıkarılmaya başladığını dile getiren Şişman, yat ve teknesini satışa çıkaranların başında KOBİ'lerin olduğunu aktardı. "Yaşanan mali krizden çıkabilmek için yüksek maliyet doğuran yatları yarı fiyatına satışa çıkaran yat sahipleri, farkında olmadan yat sektörünü de olumsuz etkiliyor" diyen Şişman, Türkiye'nin parlayan sektörlerinden biri olan yatçılık sektörünün krize hazırlıksız yakalandığını belirterek sektörün zor günler geçirdiğini kaydetti. Şişman, marinalarda değerinin çok altında satılan yat ve teknelerin üretim daralmasına neden olduğunu ifade ederek sipariş oranlarında da düşüşlerin yaşandığını belirtti.
 
Yetersiz limanlar maliyetleri artırıyor

Türkiye'de mevcut yat limanı sayısının az olduğunu dile getiren Şişman, bu durumun limanlarda bağlı bulunan tekne ve yatların maliyetini yükselttiğini dile getirdi. Şişman, Türkiye genelinde 16 marinanın bulunduğunu söyleyerek, "Limanlarda barınan tekne sayısı 15 binin üzerinde. Bir tekneye sahip olabilmenin ilk şartlarından biri satın alınacak tekne veya yatın mutlaka bir yat limanına kayıtlı olmasıdır. Yat limanlarının sınırlı olması teknenin bağlı olacağı yer açısından sıkıntı doğurduğu gibi marina ücreti, kaptan ücreti ve teknenin diğer masrafları da hesaplandığında karşınıza oldukça yüksek bir maliyet çıkıyor. Durum böyle olunca da özellikle ekonomik kriz dönemlerinde ilk elden çıkarılanlar maliyeti yüksek yat ve evler oluyor. Bu durum da sektörde büyük sıkıntı yaratıyor" dedi.
 
Taleplerde yüzde 50 gerileme var

Orion Yatçılık Genel Müdürü Levent Özdemir de sektörde özellikle 15 metrenin altındaki yat grubunda ciddi bir daralmanın yaşandığına dikkat çekerek, taleplerde yüzde 50'yi aşan bir gerilemenin olduğunu dile getirdi. Özdemir, "Bir durgunluk var. Eskiden ayda 10-12 teklif alıyorduk. Ancak son iki ay içinde bu oran 2-3 civarında. Amerikalı bir müşterimiz 2009 yılı için bizimle 20 teknelik bir anlaşma yapmıştı. Ancak kriz nedeniyle siparişlerini revize ettiler ve tekne sayısını 8'e düşürdüler. Bunların da ilk ikisini kesin alacaklar, diğerleri için ise ocak-şubat aylarında tekrar görüşecekler" dedi.

Ortadoğu'ya iş yapan firmalarda herhangi bir sıkıntının yaşanmadığını ifade eden Özdemir, ancak Amerika ve Avrupa ülkeleri ile çalışan firmaların krizden olumsuz etiklendiğini dile getirdi. Amerika'nın yat ve tekne üretimi konusunda çok iyi bir konumda olduğunu belirten Özdemir, Amerika'da 5 bin tekne satan bir firmanın stokunda 8 bin teknenin bulunduğuna dikkat çekerek "Amerika tekne üreticileri krize stokla yakalandı. Dolayısıyla bu nedenle fiyatlarda da yüzde 30-40'lık bir düşüş yaşandı. Müşteri ise fiyatın daha da aşağı düşeceği beklentisi ile alımlarını erteliyor ve bu durum pazarı kilitliyor" dedi.
 
İşçi çıkarmalar başladı

Antalya ve Bodrum'da bulunan tersanelerde işten çıkarmaların başladığına da değinen Özdemir, firmaların kapasitelerine ve taleplere göre personel istihdam ettiğini kaydetti. Sektörde tekne bakım ve onarımı alanında da bir daralmanın yaşandığını dile getiren Özdemir, "İnsanlar kriz nedeniyle teknelerinin bakım ve onarım işlerini de şu anda askıya almış durumda. Yüzde 10-20 seviyesinde gerileme söz konusu" dedi.

İzmir Tekne İmalatçıları Dayanışma Derneği Başkanı Mustafa Oğuz ise şu anda sektörde yaşanan duraklamanın nedeninin yurtdışı kaynaklı olduğunu belirterek "İnsanlar önlerini görebilmek için taleplerini beklemeye almış durumda. Bir belirsizlik söz konusu. Şubat ayından sonra tekrar bir hareketlilik bekliyoruz. Ancak kriz nedeniyle geçen döneme kıyasla bir yavaşlama söz konusu" dedi.