'Makineci gemi adamı' açığı, denizcilik okullarında okuyan öğrencilerin ekseriyetinin kaptanlık bölümünü tercih etmesinden ya da üniversitelerin makine bölümlerinden mezun olanların, mesleklerine öncelik vermemelerinden kaynaklanıyor.
Denizcilik Müsteşarlığı'nın verileri, sektörde personel istihdamındaki çarpıklığını gözler önüne seriyor. Türk Uluslararası Gemi Sicili'ne kayıtlı 18 bin 355 güverte sınıfı gemi adamından (uzakyol kaptanı, uzakyol ikinci kaptanı ve uzakyol vardiya zabiti) 15 bin 711'i gemilerde görev alırken, 2 bin 644 uzakyol kaptanı da Türk siciline kayıtlı olmayan gemilerde görev yapıyor. Yine aynı kayıtlara göre, 14 bin 601 makine sınıfı personelin yarısından fazlası mesleğini yapmıyor. Bunun sonucu olarak makineci gemi personeli açığı artıyor. Acilen 700 'başmühendis ve ikinci mühendise ihtiyaç duyuluyor. Denizcilik Müsteşarlığı da, sektörün içinde bulunduğu 'makine sınıfı personel' açığını yabancı denizcilerle kapatmayı hedefliyor. Bunun için de, uluslararası Türk gemilerinde çalışacak yabancı personele izin kolaylığı getirilmesine çalışılıyor. Aslında, Türk gemilerinde yabancı işçi çalışabiliyor. Türk Uluslararası Gemi Sicil Kanunu'na göre, gemi personelinin yüzde 49'u yabancı personelden oluşabiliyor. Ancak yabancı bir personeli çalıştırmak için gerekli müsaadeyi almak en az 4 ay sürüyor. Zaruri durumlarda da gemi adamı değiştirmek ya da yeni bir personel almak, bürokratik nedenlerle mümkün olmuyor. Böylece, geminin teknik kısmında işler riske giriyor.
Denizcilik Müsteşarlığı bu problemi, Çalışma Bakanlığı'nın Meclis'te bekleyen Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun'un 2. maddesine 'Uluslararası Türk gemilerinde çalışacak yabancı gemi personeli ilave bir izin almadan Denizcilik Müsteşarlığı'nın belirlediği ehliyetlerde ve sürelerde çalışma müsaadesinden muaf tutulur.' hükmünün eklenmesini istiyor. Değişiklik gerçekleşirse, teknisyen açığı yabancı personelle giderilmiş olacak. Türkiye, sektörde yaşanan personel açığını, Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiye Standartları Hakkındaki Uluslararası Sözleşme'ye göre, anlaşma imzalanan ülkelerden karşılanacak. Bu kapsamda 26 ülke ile protokol imzalandı. Gemi makine adamı açığının, aralarında Almanya, Japonya, İtalya, Belize, Bahama, Malta ve Rusya gibi ülkelerden kapatılması planlıyor.
Türkiye'deki başmühendis, uzakyol ikinci mühendisi ve uzakyol vardiya zabiti açığı iki sebeple ortaya çıkıyor. Birincisi, bu bölümlerden mezun veren fakülte sayısının, İstanbul Teknik Üniversitesi ve makine bölümleri daha bu yıl açılan Dokuz Eylül Üniversitesi ile Kıbrıs Yakındoğu Üniversitesi ile sınırlı kalması. Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin denizcilik bölümü bulunuyor. Ancak, makine mühendisliği bölümü bulunmuyor. Diğer üç üniversitenin denizcilik bölümlerinden mezun olanların sayısının 100'ü bulmaması da makineci personel açığının yaşanmasındaki önemli sebeplerden. İkinci sebep ise mezun olanların mesleklerini tercih etmiyor olması. İstanbul Teknik Üniversitesi her yıl 50 gemi makine mühendisi mezun veriyor. 2004 verilerine göre, mezun olan 50 gemi makine mühendisinden 18'i gemilerde çalışmak yerine tersaneleri tercih etmiş, 4'ü stajdan sonra mesleği bırakmış, 6'sı başka sektörde makine üzerine çalışmaya başlamış. 50 mezundan sadece 28'i gemilerde mühendis olarak görev almış. 2003'te de 48 mezundan 16'sı başka sektörlere geçmiş. Buna karşılık, kaptan olarak mezun olanların hemen hemen hepsi mesleklerini yapmayı tercih etmiş.
Yüksek maaşa rağmen tercih edilmiyor
Makine sınıfı personelin maaşları, Türkiye şartlarına göre oldukça yüksek. Uzakyol vardiya mühendisinin en düşük aylık maaşı bin 500 dolar. Uzakyol ikinci mühendisi 2 bin, başmühendis ise 3 bin dolar civarında ücret alıyor. Bu rakamlar, geminin büyüklüğüne ve yapılan sözleşmeye göre, daha yukarılara doğru çıkabiliyor. Buna karşılık, güverte sınıfında görev alan uzakyol vardiya zabiti 1.500, uzakyol birinci zabiti 2 bin 500, uzakyol kaptanı da 3 bin dolar kazanıyor. Denizcilik Müsteşarı İsmet Yılmaz, makine sınıfında maaşların öyle yabana atılır olmamasına rağmen, denizcilik fakültelerinden mezun olanların kendi sektörünü tercih etmemesini, gemilerin makine dairesinde çalışmanın zahmetli bir iş olmasına bağlıyor. Yılmaz, "Denizcilik okullarından mezun olanlar uzun yol zabitliğini tercih etmiyor. Açığı, yabancı gemi adamı çalıştırılmasını kolaylaştırarak kapatmak istiyoruz." dedi.
Güverte sınıfı gemi adamı sayısı
Sınırlı vardiya zabiti 1.365
Sınırlı kaptan 657
Vardiya zabiti 4.067
Birinci zabit 306
Kaptan 3.457
Uzakyol vardiya zabiti 2.707
Uzakyol birinci zabiti 1.037
Uzakyol kaptanı 2.115
TOPLAM 15.711
Makine sınıfı gemi adamı sayısı
Sınırlı makine zabiti 831
Sınırlı başmakinist 374
Makine zabiti 246
İkinci makinist 1.541
Başmakinist 1.182
Uzakyol vardiya mühendisi 1.226
Uzakyol ikinci mühendisi 538
Başmühendis 1.305
TOPLAM 8.243
DenizHaber.Com
Yorumlar
Kalan Karakter: