Dünya Durgunluk Türkiye Karlılık Bekliyor
ŞUBAT 2008 ' de yaşanan Mortgage krizigeçtiğimiz dönemde ekonomide beklentilerin olumsuza dönmesine sebep olmuştu . Amerikan Federal Bankası FED ' in faiz oranlarını düşürmesiyle sonuçlanan süreçte dolar düşme eğilimine girmişti . IMF Başekonomisti Simon Johnson ' ın tekrar dile getirdiği küresel kriz beklentisi , ekonomide nihai bir ıtlama evresine girilmediğini ortaya koydu.
ABD ' de başlayan Mortgage krizinde , 12 trilyonluk mortgage kredisinden tahmini dönmeyecek rakamı Deniz Gökçe 650 milyar dolar civarında öngörüyor.
Trilyonluk ABD pazarında bu başlı başına bir kriz yaratacak güçte değil .
Ancak , Amerika ' da şirketlerin şeffaf olmayan yapılarından kaynaklanan nedenler ile şirket sahiplerinin bile kendi bilanço rakamlarından emin olmadıkları gerçeği , durumu bir bankacılık krizine çeviriyor .
Amerika ' daki bankalar , şirketlerin açıkladığı rakamlara göre kredi vermeyi red edince durum likidite krizine dönüşme yolunda .
Geçmişte durgunluklara , şok faiz indirimleri ile yanıt veren FED ' in 0 . 75 ' lik faiz indirimini görmezden gelen Avrupa ülkeleri borsaları da bu kararlarını borsalarında yaşanan düşüşle ödedi .
Dünya ekonomisinde yüzde 20 paya sahip olan ABD ' nin dünyadaki ekonomik tabloyu da etkileyeceği yönünde projeksiyon yapılırken , uzmanlardan bu konuda farklı görüşler aldık .
Bir grup uzmana göre Avrupa ülkelerinin merkez bankalarının FED ' in faiz indirimini görmemesi , FED ' in kararına katılmadıkları anlamına geliyor . Bu da FED ' in piyasaların beklentilerine teslimidir ki , hata yapmıştır , şeklinde yorumlanıyor .
Buna karşılık Eski Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel , FED ' in faiz indiriminin doğru ve tam zamanında yapıldığını belirterek , kararı savunuyor .
Prof . Dr . Erdoğan Alkin , " durgunluk " demek için , zamanlamanın çok erken olduğunu belirterek , başta ABD olmak üzere tüm dünyada büyüme rakamlarının bir parça düşeceği yorumunu yapıyor .
Uğur Civelek , durgunluğun şimdiye kadar zaten ötelendiği için maliyetin büyüdüğünü vurgulayarak , etkinin büyük olacağını , Zekeriya Yıldırım ise Türkiye ' nin böyle bir durgunluktan karlı bile çıkacağını öngörüyor .
Devlet Bakanı Şimşek: Dışarıda bir fırtına yaşanıyorsa , bu Türkiye ' yi etkilemeyecek anlamına gelmiyor !
Türkiye ekonomisinin makro ekonomik temelleri oldukça sağlam , kamu finansman pozisyonuna bakıldığında son yıllarda cok ciddi ve önemli iyileşmeler sağlandı . Bankacılık sektörü çok sağlam , 2008 bütçesi sağlam bir zemine oturdu . Geçtiğimiz yıllarda epey reformlar yaptık . Öyle şoklara karşı daha dayanıklı hale gelmesini sağladık. Bankaların hazine kağıtlarından çok krediye yönelmiş olmaları , bunların faiz riskini azaltmış , aynı zamanda kur riskleri düşük . Bu tür şoklar yaşandığı zaman bankacılık sektörü zayıf olduğu için ekonomi cok daha derin bir şok yaşıyordu simdi o olasılık düşük . Ama bu su anlama gelmiyor. Dışarıda bir fırtına yaşanıyorsa, bu Türkiye ' yi etkilemeyecek anlamına gelmiyor . Ama eskiye oranla Türkiye çok daha sağlıklı , çok daha sağlam temeller üzerinde duruyor . Bunun sayesinde , bu türden şokların Türkiye ' ye etkisinin geçmişe oranla daha sınırlı olacağını düşünüyorum .
Zekeriya Yıldırım : Türkiye böyle bir durgunluktan karlı çıkar
Likiditenin kaynağı petrol üreticisi ülkeler, Uzakdoğu ülkeleridir. Krizin çıktığı ülkeler değildir. Şu anda dünya finans piyasasında görülen kriz likidite olmaktan çok güven krizidir. ( Mortgage dan kimin ne kadar etkilenmediğini bilmediğinden ) ABD ' de kimse kimseye para transfer etmek istemiyor . Sorunun kaynağı bu . Bu güvenin aşılması biraz zaman alabilir. Bizim gibi ülkelerin de eski krizlerdeki gibi etkilenmediği görülmektedir. Para Türkiye ' ye yönelebilir. Bu durumda Türkiye gibi ülkeler karlı çıkabilir.
Prof . Dr . Erdoğan Alkin : Durgunluğa tanı koymak için vakit erken !
Yılın ikinci yarısında ya da daha önce resesyonun ABD ' den başlayacak bir durgunluğu tahmin etmek için vakit erken . ABD tüketim harcamaları ile ilgili veriler ( aralık ayı ) kasımın son perşembesi şükran günüdür . Epeyce harcama yaparlar 5 hafta ve piyasalar canlanır . Harcama biraz düştü , mortgage krizi , bankaların karlılığının düşmesi ve enflasyonda kıpırdama paniğe neden oldu . Ocak şubat aylarına bakmak lazım . Bu resesyon olmayabilir. Tüm dünyada büyüme hızlarının bir miktar azalacağı bekleniyordu. Bush ' un tedavi reçetesi ne kadar başarılı olacak bilemiyoruz. 0.75 ' lik faiz indirimi biraz moral getirse de vakit erken . Talep daralması büyüme hızı yavaşlaması muhakkak resesyon için vakit erken .
Uğur Civelek : En kötüsü durgunluğu ötelemek
Dünyada gelir dağılımı bozulursa talepte daralma olur , durgunluk yaşanır . Buradaki sorunlar çözülmeden devam etmek çok zordur. 2000 yılında ABD durgunluğa girdiğinde bu ötelendi. Asya krizinde yine ötelendi. Bundan sonra yaşanacak durgunluk çok daha büyük bedeller ödetecektir. İnsanlara ödeyemeyeceği borçlar verildi. Finans sistemi çok büyük kriz ve Bir grup uzmana göre Avrupa ülkelerinin merkez bankalarının FED ' in faiz indirimini görmemesi, FED ' in kararına katılmadıkları anlamına geliyor. Bu da FED ' in piyasaların beklentilerine teslimidir ki, hata yapmıştır, şeklinde yorumlanıyor. bilançolardaki yıpranma büyük dozlarda yaşanacak. Durgunluğun geciktirilmesi sakıncalıdır. Gelecek nesillerden kaçınıyoruz. Öteleme büyük bedellere neden oldu . Hadge fonlar artık piyasa oldu. Şu anda bunlar frankestein pozisyonunda piyasaları bozuyor. 2006 ' dan bu yana balayı bitti hadge fonlar ile ilgili bir şey yapılamıyor . Bu hafta savaş başladı . Hadge fonları tasfiye etmekte mümkün değil . Bu yıl durgunluğun aşılması mümkün değil . Yıllar sürecek. Türkiye ' nin dışa bağımlılığı en üst düzeyde çok sarsılacak. 80 milyar dolara yakın dış finansmana ihtiyaç var . Durgunluk değil ekonomi durması yaşanır. Ödemeler sisteminde sıkıntı olursa bunu hep birlikte öderiz.
Doç Dr . İbrahim Öztürk: Şeffaf olmayan ABD şirketlerinin sonucunu yaşıyoruz
Şu an gerçekten durum çok belirsiz durumda. ABD ' de ilk üç çeyrek yüksek . 3 . çeyrek 4.9 ' luk büyüme oldu. ABD ' de şirketler şeffaf olmadığı için kendi kayıpları nı kendileri de tam bilemiyor. Hükümette bilemiyor. 12 trilyonluk ev pazarında zarar 100 milyar doları bulmuyor. Belirsizlik ve asimetrik bilgi nedeni ile herkes en küçük senaryoya oynuyor. ABD merkez bankasının para piyasaların para politikaları üzerindeki etkisi kayboldu hükümet mali piyasalar üzerinden etkin olmaya çalışıyor . Resesyona gidecek bir ilgi yok . Olumsuz beklentiler belirsizlikten kaynaklanıyor. İngiltere hükümeti faizleri indirmeyi red etti. Ve doğru yaptı . 0.75 ' liek faiz indirimi kendini kendini besleyen bir şaibeye doğru ve sürü psikolojisine doğru gidiyor . Böyle olursa düşüşü kimse yapamaz . Piyasalara öncülük edemediler . İngiltere bunu doğru öngördü . ABD ' de açıklar öteden beri vardı. Üstüne yüksek enflasyon ve işsizlikte eklendi. Çin başta olmak üzere dünyaya fatura edilmek istenen bu paylaşım red edildi . ABD lades dedi, sorunu dünyaya yıktı . Büyük buhrandan söz ediyorsak sonunu kimse göremez. 29 ' daki büyük buhran 2 . dünya savaşı ile sonlanmıştı. Ben böyle bir beklenti içinde değilim. Türkiye en kolay atlatacak ülkelerden biridir. Çünkü, Türkiye ' nin kırılganlık göstergesi bankacılık göstergesi ve kısa vadeli yükümlülükleri 2001 ' den çok daha iyi durumdadır. Cari açığın finansmanındaki kalemler uzun vadeli özelleştirmeler açısından bir sıkıntı yok. Türkiye , en kötü senaryoda bile , büyüme sürecini yüzde 3 ' lere kadar indirebilir durgunluğu engeller . Reel sektörün kaybettiği rekabetçi üstünlüğü tekrar yerine koyacak. Petrol , enerji ve diğer emtia fiyatları hızla aşağı düşecek . Talep edilmeyecek. Türkiye ' nin cari açığına en büyük darbeyi vuran etmenler düzelince cari açık hızla düzelecek.
Prof . Dr . Deniz Gökçe : En yumuşak durgunluk olacak !
ABD ' de bu resesyonları komitesi ortalama işsizliğin ABD ' de yüzde 5 . 6 olduğunu son 50 sene için söylüyor . Şu anda ise yüzde 5 . 6 ile yüzde 5 . 7 arasında olduğunu söylüyor . Son 50 senenin en sakin resesyonu olacak. Burada konu şu 1 . 3 tril yon dolar subprime ' da , Vatandaşların üzerine yıkılacak rakamla birlikte 650 milyar dolarlık bir tahribat var . Bu çok büyük bir rakam değil. Sistem bir senelik karını kaybetmiş. Önemli olan bankaların krediyi kısmaları dolayısı ile ABD ' deki ekonominin büyük durgunluğa girmesi beklenmiyor. 0.75 ' lik faiz indirimini Avrupa yapmadı. Ama enflasyon tehlikesi de mevcut . Faizi düşürdüğünde enflasyonu frenlemekten vazgeçiyorsun. ABD ' de bir görüşe göre resesyon olsun ama enflasyon olmasın da Türkiye ' deki borsa spekülatif. İndirip çıkaranların da Türk olup olmadığını da bilmiyoruz. Kur faiz gibi finansla beklentileri Batı ' da reel beklentileri etkiler. Türkiye Batı ' daki kadar bir reel etki altına girmez.
Eski Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel: Fed, en doğru adımı attı
Karmakarışık ortamda ABD merkez bankası en gerekli adımı attı . Şok faiz indirimi gerçekleştirdi . Bunu yapmasa piyasalar daha kötü ortamda olurdu. Böyle zamanlarda sok kararlar ile piyasasının güvenini kazanmak lazım. Aynı zamanda hükümetin de beraber hareket etmesi lazım. Bush ' un maliye paketini ortaya çıkarması, bir anlamda piyasalara güven vermek anlamı taşıyordu. Krizin çıkma nedenlerini tek tek ele alıp üzerine yürümek lazım . Bankacılık sektörü şeffaf hale getirilmeli ; Denetimler kapsamlı hale gelmeli ; Uzun süreli carı işlemler açığının tasarrufu artırıcı önlemler alması gerekiyor ABD ' deki krizin öbür ülkelere sıçraması çerçevesinde önlem alması gerekiyor . Türkiye ' nin etkilenmemesi olanaksız. Bununla beraber etkinin düzeyi önemli . Türkiye ' ye dışarıdan gelen paranın artış ya da azalışı noktasına odaklanmalıyız. Cari işlem açığına eşit 45 milyar dolar fon bulmamız ve vadesi gelenleri çevirmemiz lazım . 100 milyar dolarlık bir olay bu . Bunu yapabilirsek iç talebi canlandırarak atlatırız. Hata yapar, yabancı sermayeyi dışarıya gönderecek adımlar atar, türban , anayasa ve Merkez Bankası’ nın taşınması , gibi olaylara saplanıp kalırsak o zamanda dışarıya olan sermaye akımı hızlanır ve etkinin boyutu büyük olur .
Finans Dünyası Dergisi
Yorumlar
Kalan Karakter: