İzmir Körfezi için STK–Belediye el ele

İzmir Körfezi için STK’larla güç birliği

İzmir Körfezi’nin ekolojik geleceğini bilimsel yöntemlerle güvence altına almak amacıyla düzenlenen “2025 Körfez Buluşması”, sivil toplum kuruluşları, bilim insanları ve İzmir Büyükşehir Belediyesi temsilcilerini Tarihi Bergama Vapuru’nda bir araya getirdi. Toplantıda Çiğli Arıtma Tesisi’ndeki dönüşümden dip tarama çalışmalarına, modifiye kil uygulamalarından izleme sistemlerine kadar pek çok stratejik adım paylaşıldı.

Etkinlik, İZDENİZ ile İzmir Sivil Toplum Örgütleri Platformu (İSTÖP) iş birliğinde gerçekleşti. İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, İZDENİZ Genel Müdürü Gökhan Marım, İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan ve çok sayıda STK temsilcisi ile akademisyen etkinlikte yer aldı.

“Ekiplerimiz büyük bir özveriyle çalışıyor”

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Levent Zafer Yıldır, Körfez’in ana kirletici kaynaklarından olan Gediz Nehri’ne dikkat çekerek, kirliliğin büyük bölümünün kontrolsüz deşarjlardan geldiğini ve bu konuda yerel yönetimlerin yetkili olmadığını vurguladı.

Yıldır, şunları söyledi:

“Gediz, dört ilden geçerek Körfez’e ulaşıyor ve çok ciddi bir kirlilik yüklüyor. Denetim yetkisi yerel yönetimlerde değil ama bu yetki meselesi yeniden tartışılmalı. İzleme için uydu ve drone sistemlerini devreye aldık. İZSU ekiplerimiz büyük bir özveriyle çalışıyor; geçmiş yıllara göre önemli mesafe alındı.”

Bayraklı açıklarında son günlerde görülen kirlilikle ilgili ise Yıldır, üç bakanlığın yetkili olduğunu hatırlatarak “Körfez’de kalıcı çözüm için merkezi idarenin sahiplenmesi şart” dedi.

STK’lardan güçlü destek

İSTÖP–KONFED–KONVAK Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, 21 bilim insanıyla çalışma yürütmek üzere bir araya geldiklerini belirterek:

“İzmir’in en büyük sorunlarından biri olan Körfez’in rehabilitasyonu için bilimsel katkı sunacağız. Bu proje, sivil toplum ile yerel yönetimlerin birlikte çözüm üreteceği örnek bir çalışma olacak.”

İZSU: “Çiğli AAT yeniden tam yetkili”

İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan, 2,5 milyar liralık altyapı yatırımlarıyla yağmur suyu ve kanalizasyon sistemlerinin ayrıştırılmasının hızlandığını aktardı. Kentteki 33 derenin her yıl düzenli temizlendiğini söyleyen Erdoğan, yalnızca bu hatlardan yıllık 100 bin ton malzeme çıkarıldığını açıkladı.

Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin son durumuna ilişkin ise şu bilgiyi verdi:

“İzmir’in atık suyunun yüzde 96’sının arıtıldığı tesis, 2019’da kaybettiği geçici faaliyet belgesini geçtiğimiz hafta yeniden aldı. Dördüncü fazı devreye aldık, diğer fazları yeniledik. Şu anda tesisin Körfez üzerinde olumsuz etkisine dair herhangi bir veri bulunmuyor.”

İZDENİZ: “Modifiye kil uygulamasıyla alg patlamalarını 48 saatte kontrol altına alıyoruz”

İZDENİZ Genel Müdürü Gökhan Marım, UNESCO tarafından doğrulanan modifiye kil uygulaması sayesinde Körfez’de alg patlamalarının iki gün içinde baskılanabildiğini söyledi.

“2024 yazına kıyasla koku ve balık ölümleri yüzde 80 azaldı. Önümüzdeki yıl düzenli uygulamayla balık ölümlerinin tamamen önüne geçebileceğiz.”

Marım ayrıca gemilerden yapılan izinsiz deşarjları tespit etmek için 30’dan fazla kamera ve gemi denetim sistemikurulduğunu aktardı.

“Körfez sığlaşıyor, doğal dolaşım kapasitesi zayıflıyor”

İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, Körfez’deki sediman birikiminin kritik seviyeye ulaştığını, su hareketinin yavaşladığını ve bazı bölgelerin gölleşme tehlikesi taşıdığını söyledi.

Güler, büyük Körfez rehabilitasyon projesinin 4,5 yıllık ÇED süreci sonunda onaylandığını hatırlatarak şöyle konuştu:

“Akkuyu Nükleer Santrali’nin ÇED’i 6 ayda tamamlanırken Körfez ÇED’i 4,5 yıl sürdü. Bu bölgenin ne kadar hassas olduğunu buradan anlayabiliriz.”

“İki yapay ada ile ekolojik kazanım mümkün”

Dip tarama çalışmalarında ortaya çıkacak 45 milyon m³ malzemenin kirli olmadığını ve yeniden kullanılabileceğini belirten Güler, uluslararası örneklerde olduğu gibi bunu yapay doğal yaşam adalarına dönüştürmeyi önerdiklerini söyledi.

“Mevcut döküm alanı Homa Dalyanı’na yakın olduğu için büyük risk taşıyor. Bu adalar kuşlar ve deniz canlıları için yeni habitatlar oluşturabilir. Ancak merkezi yönetimden henüz onay çıkmadı. Sivil toplum desteği kritik.”

Ortak hedef: Bilim, izleme ve iş birliği

Etkinlik sonunda İSTÖP üyeleri, İzmir Körfezi’nin sağlıklı bir ekosisteme kavuşması için şu başlıklarda kararlılığını duyurdu:

• Bilim Kurulu önerilerinin takip edilmesi

• Arıtma tesislerinin kapasite ve teknoloji açısından güçlendirilmesi

• Dip tarama ve dere temizliği çalışmalarının sürdürülmesi

• Gemi kaynaklı kirlilikle aktif mücadelenin artırılması