GPS Sahteciliği ve Sigorta Krizi: AAA’dan Denizcilik Sektörüne Uyarı
Average Adjusters Derneği (AAA), GPS sahteciliği (spoofing) kaynaklı karaya oturma vakalarıyla ilgili sigorta taleplerinde artan hukuki belirsizliğe dikkat çekerek denizcilik sektörünü uyardı.
AAA’nın yeni yayımladığı değerlendirme raporunda, özellikle LMA5403 maddesiyle öne çıkan gövde ve makine (H&M) sigortalarındaki siber istisna klozlarının, GPS sahteciliğinin rol oynadığı kazalarda armatörleri korumasız bırakabileceği vurgulandı.
AAA Başkanı Chris Kilbee, GPS sahteciliğini şöyle tanımladı:
“GPS sahteciliği, yanlış konum sinyalleri vererek bir geminin seyir sistemlerini yanıltır ve geminin yanlış pozisyon bildirmesine neden olur. Bu durum karaya oturmaya yol açabilir. Geleneksel gövde ve makine sigortaları kapsamında bu tür vakalar normalde teminat altındadır. Ancak siber istisna klozlarının artmasıyla tablo belirsizleşti.”
Siber İstisnalar Belirsizlik Yaratıyor
Geleneksel H&M poliçelerinde, seyir hatası dahil olmak üzere karaya oturma, “deniz tehlikesi” olarak değerlendirilir ve genellikle sigorta kapsamında yer alır. Ancak LMA5403 gibi siber istisnalar, elektronik müdahale (spoofing gibi) söz konusu olduğunda hangi zararların karşılanacağı konusunda ciddi soru işaretleri doğurdu.
LMA5403 maddesi, “zarar doğrudan veya dolaylı olarak, herhangi bir bilgisayar ya da elektronik sistemin kötüye kullanımı yoluyla meydana gelirse” teminat dışında bırakıyor.
Kilbee, “Spoofing’in zarar verme amacıyla yapılıp yapılmadığını belirlemenin zorluğu, sigortacılar açısından kanıtlama eşiğini yükseltiyor. Bu durum, sebep-sonuç ilişkisi, mürettebatın eylemleri ve siber saldırının kime atfedileceği konularını iç içe geçirerek gri bir alan oluşturuyor” dedi.
Kapsamı Geri Getiren Çözüm: Cyber Buy-Back
AAA raporunda, kötü niyet kanıtlanamazsa sigortacının teminatı reddetmekte zorlanabileceği; ancak niyetin kanıtlanması halinde armatörün poliçe kapsamı dışında kalabileceği vurgulandı. Çözüm olarak, ek prim karşılığında spoofing kaynaklı vakaları yeniden teminat altına alan “cyber buy-back” klozlarının değerlendirilebileceği önerildi.
AAA, özellikle GPS sahteciliğinin yoğun görüldüğü yüksek riskli bölgelerde faaliyet gösteren armatör ve brokerlere, poliçe metinlerini dikkatle incelemeleri ve bu tür ek teminatları düşünmeleri çağrısında bulundu.
Sahtecilik Vakaları Artıyor
2020’lerde artış gösteren GPS sahteciliği, küçük çaplı bir siber sorun olmaktan çıkıp ciddi bir seyir tehlikesine dönüştü. Kızıldeniz, Karadeniz, Basra Körfezi ve Güney Çin Denizi, başlıca “sıcak noktalar” arasında yer alıyor.
Uydu iletişim şirketi Marlink’in yardım masasına, Temmuz 2024’te iki haftada bir gelen “GPS sinyali yok” şikayetleri, Temmuz 2025 ortasında tek bir günde 150’den fazla gemiden geldi.
Haziran’da Hürmüz Boğazı güneyinde iki tanker, yoğun GPS sahteciliği sonrası çarpışarak alev aldı. Mayıs’ta ise 7.000 TEU kapasiteli MSC Antonia, Cidde açıklarında GPS sahteciliği nedeniyle karaya oturdu; gemi, bazı takip sistemlerinde başka bir kıtada çöl ortasında “karaya oturmuş” şekilde göründü.
Yorumlar 1
Kalan Karakter: