İSTANBUL - Türk Loydu Vakfı ile İstanbul Teknik Üniversitesi işbirliğinde düzenlenen "Bilim ve Endüstrinin Kesişiminde Denizcilik: Vizyon ve Uygulamalar" sempozyumunun ikinci panelinde gemi modelleme, dizayn ve yeni inşa yöntemleri ele alındı. TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mesut Güner'in moderatörlüğünde gerçekleşen panelde, sektörün dijital dönüşüm ve yeşil teknolojilerdeki durumu masaya yatırıldı.
"Standartları Uzak Doğu Ele Geçirmiş Durumda"
Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Genel Sekreteri Mehtap Özdemir, Uluslararası Standart Örgütü'nün genel kurulunda yaptığı gözlemi paylaştı: "Katılımın yüzde 95'i tamamen Uzak Doğu kökenli. Standartların geliştirilmesi tarafını tamamen Uzak Doğu ele geçirmiş durumda. Türkiye olarak bazı şeyleri geriden takip ediyor olabiliriz."
Özdemir, Avrupa Birliği'nin Horizon projelerinde Türkiye'nin yeterince yer almadığını belirterek, "Sürtünme karıştırma kaynak teknolojisinin gemi inşasındaki uygulaması dünyada bir ilkti. 12 mm'lik saca kadar alın kaynağını hiçbir elektrot kullanmadan, dumansız ve enerji verimli şekilde yapabilir hale getirdik" dedi.
AB'nin devam eden projelerini sıralayan Özdemir:
- Fiber for Yards: Kompozit malzemelerin gemilerde kullanımı
- Circles of Life: Malzemelerin yaşam döngüsü boyunca çevre etkisi
- EcoShipYard: Çevre dostu tersane teknolojileri
- SmartEurope YARDS: CAD/CAM ve yapay zeka entegrasyonu
2050'de Sıfır Emisyon Hedefi
YTÜ'den Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan, IMO'nun emisyon hedeflerini hatırlattı: "2030'da 2008 emisyon değerlerinin en az yüzde 20'sini, 2040'ta yüzde 70'ini azaltacağız. 2050'de sıfır emisyon hedefleniyor. Bu devrim bize ne kadar etkili gösteriyor."
TÜBİTAK-MAM tarafından yürütülen Denizcilik Sektörü Teknoloji Yol Haritası Projesi'ne dikkat çeken Alkan, "Bu çalışma çok önemli. Geniş bir yelpazede birçok kuruluşla fikir alışverişi yapılarak etkin bir teknoloji yol haritası oluşturulacak" dedi.
"Standartların Yüzde 30 Altına İniyoruz"
Navtek Genel Müdürü Murat Avinal, yeni gemi tasarımlarında enerji verimliliğine odaklandıklarını belirtti: "EDI'de yaklaşık yüzde 30 seviyesinde daha düşük değerlere ulaşabilmekteyiz. Türkiye, 300 deniz mili mesafeye sıfır emisyonlu deniz araçları ile ulaşabilecek kapasiteye sahip."
Alternatif yakıtların Türkiye'deki durumunu değerlendiren Avinal, "Tuzla tersaneler bölgesinde alternatif yakıtlı gemilere yakıt sağlayacak tesisler hala mevcut değil. Türkiye'nin hidrojen üretimine yönelmesi gerekiyor. Amonyak, metanol dahil tüm alternatif yakıtların temelinde hidrojen var" uyarısında bulundu.
Türk Loydu'nda Dijital İkiz Dönüşümü
Türk Loydu Plan Onay ve Mühendislik Müdürü Murat Kaplanoğlu, kurumun dijital dönüşüm projesini anlattı: "Türk Loydu kurallarına göre hem askeri hem ticari gemi kurallarına uygun boyutlandırma yazılımını gerçekleştirdik. 3 boyutlu sonlu elemanlar analizi yapan yazılımımız test aşamasının sonuna geldi."
OCIX formatında uluslararası bir konsorsiyum içinde yer aldıklarını belirten Kaplanoğlu, "PDF dolaşımı olmadan dijital ortamda gemilerin dizayn, onay ve imalatını gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Gemilerde konulacak sensörlerle ömrü boyunca düzenli bakım-tutum sistemleri yaratacağız" dedi.
"Mavi Yaka Yerine Robotik Teknoloji"
Sefine Tersanesi Genel Müdürü Dr. Süleyman Akın Tuzcuoğlu, sektörün en kritik sorununa parmak bastı: "Herkes mavi yaka sıkıntısından bahsediyor ama herkes kendi çocuğunun üniversite mezunu olmasını istiyor. Çözümü mavi-beyaz değil, beyaz yakayı mavi yaka gibi kullanmakta aramalıyız. Robotik kollar Çin ve Kore'de yaygın kullanılıyor."
İşçilik maliyetlerinin 100 bin adam-saatten 300 bin adam-saate çıktığını belirten Tuzcuoğlu, "Yeni inşaat yavaşlayacak, tamir devam eder, savunma sanayi projelerimiz sürer. Önümüzdeki 3-5 yıl sektörde ciddi bir silkelenme olacak" öngörüsünde bulundu.
Üniversite-Sanayi İşbirliği Eleştirisi
Tuzcuoğlu, üniversite-sanayi işbirliği konusunda radikal bir öneri sundu: "Üniversitede devam ettiğiniz zaman hoca olabiliyorsunuz. Bu insanların sanayide olması veya sanayiden insanlara doktora, doçentlik verilmesi gerekiyor. Bu karışımı sağlamadığınız sürece devamlı üniversite-sanayi işbirliği konuşur dururuz."
Teknoloji takibinde Türkiye'nin geride olduğunu belirten Tuzcuoğlu, "Hidrojenli gemilerin yaygınlaşması için 20 yıl var. Metanollü gemiler var ama metanol yok. Belki de nükleer güçle çalışan sistemlere odaklanmalıyız" dedi.
Girişimcilik Ekosistemi İçin Kitlesel Fonlama
Panel sonunda girişimcilik ekosistemi tartışıldı. İTÜ ROV takımı kurucusu Sencer Yılmaz'ın sektörün kapalı yapısına yönelik sorusuna yanıt veren Özdemir, "Denizcilik sektörünün bir kitlesel fonlama platformu oluşturması gerekiyor. Devlet tarafından kontrol edilen bu fonlar üzerinden girişimcileri destekleyebiliriz" önerisinde bulundu.
TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Güner, Türkiye'deki girişimcilik ekosisteminin 10 yıllık mazisi olduğunu belirterek, "Teknoparklar, Tekmerler fikirleri projeye, projeleri ürüne çevirmek için ciddi bir ekosistem oluşturuyor. TÜBİTAK'ta yerli-milli ürünlerin desteklenmesi için özel çağrılar var" dedi.
40 Yıllık Perspektifle Planlama
Gürdesan firmasından Oğuz Tanır'ın insan kaynakları planlamasına yönelik müdahalesi dikkat çekti: "Deniz Harp Okulu'ndaki kariyer planlaması 40 yıllıktır. Bizim de mühendis ve mavi yakalı personelimizi en az 20 yıllık periyotta planlamamız gerekiyor. 2050'de sıfır emisyona çok az kaldı."
Panel, gemi modelleme ve yeni inşa yöntemlerinde beş kritik kavramın öne çıktığı vurgusuyla sona erdi: Dijitalleşme, sürdürülebilirlik, işbirliği, maliyet ve çevresel faktörler. Katılımcılar, Türkiye'nin teknolojik dönüşüm ve yeşil teknolojilerde hızla yol alması gerektiği konusunda hemfikir oldular.
Yorumlar
Kalan Karakter: