Küresel kömür ticaretinin 2025 yılında daralması bekleniyor. Bu, 2020’deki Covid-19 şokundan bu yana görülecek ilk düşüş olacak ve 2026’da da düşüşün devam etmesi öngörülüyor.
The Signal Group’un analizine göre, bu gerçekleşirse, 21. yüzyılda denizyolu kömür ticaretinde ardışık iki yıllık düşüş ilk kez görülecek. Bu durum, dökme yük piyasasında navlun akışlarını ve gemi dağılımını değiştirebilecek bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Beklenen yavaşlama, kömür talebinin 2024’te rekor seviyeye, 8,79 milyar tona ulaşmasının ardından geliyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), tüketimin 2025’te yatay seyredeceğini ve 2026’da hafifçe düşeceğini öngörüyor.
Dünyanın en büyük kömür tüketicisi Çin’de talep yavaşlamaya başladı. 2025’in ilk yarısında tüketim %0,5 azaldı; elektrik büyümesi yavaşladı ve yenilenebilir enerji payı arttı. Aynı dönemde kömürle çalışan elektrik üretimi %3 düşse de, kömür sistemin istikrarını desteklemeye devam ediyor.
Hindistan’da enerji sektörüne yönelik talep de 2025’in ilk yarısında %2,1 geriledi. Yine de IEA, yıl genelinde %1,3 artış bekliyor; özellikle çelik üretimi, kok kömürü ithalatını uzun vadede destekliyor. Öte yandan ABD, gelişmiş ekonomiler arasında istisna oluşturuyor; 2025’in ilk altı ayında kömür talebi %12 artış gösterdi. Bu artış, yüksek elektrik ihtiyacı ve doğal gaz fiyatlarının yüksek olmasından kaynaklandı.
Deniz taşımacılığı açısından bu ticaret daralması, ton-mil talebinde düşüş anlamına gelebilir; özellikle Asya alıcıları daha fazla yerli üretime yönelirse bu etkilenir. Dünyanın en büyük kömür ihracatçısı Endonezya, Ağustos’ta asgari fiyat uygulamasını kaldırmasının ardından yıl içinde dalgalanma yaşadı. İkinci çeyrekte Çin’e sevkiyatlar keskin düştü, ancak yaz aylarında yerel arz sıkıntıları piyasayı sıkılaştırınca tekrar yükseldi.
Avustralya ve Rusya, Hindistan’ın ithalatında yeniden pay kazandı. Avustralya’nın metalurjik kömür sevkiyatları Haziran 2025’te 4,4 milyon ton ile zirve yaparken, Rusya’nın hacmi Haziran–Ağustos arasında aylık ortalama 2,5 milyon tonun üzerinde gerçekleşti. Yine de Endonezya’nın Temmuz sevkiyatları 7 milyon tonla 2022’den bu yana en düşük seviyelerden birini gösterdi.
Signal Group’a göre, Güney Afrika ve Kolombiya’dan gelen uzun mesafeli akışlar Asya’nın artan yerli üretimini dengelemeye yardımcı olabilir. Ancak görünüm, ihracatçılar arasında artan rekabeti işaret ediyor. Kuru dökme yük sahipleri için, iki yıl üst üste kömür hacimlerinin düşmesi, bu emtianın gemi kullanım stratejilerindeki rolünün değiştiğini gösteriyor.
Signal analistleri, “Kilitleyici soru, Güney Afrika ve Kolombiya gibi ihracatçılardan gelen uzun mesafeli akışların Endonezya’nın pazar payındaki yavaş erimeyi dengeleyip dengeleyemeyeceği ve bu dengenin ton-mil talebini nasıl etkileyeceği” ifadelerini kullandı.
Yorumlar
Kalan Karakter: