Yıllardır denizcilik sektörü kapsayıcılık taahhüdünde bulunuyor. Kampanyalar düzenleniyor, sloganlar üretiliyor, paneller yapılıyor. Ancak 2025 yılında bile pek çok köprüüstü ve makine dairesinde kadınlara nadiren rastlanıyor. Uzmanlara göre sorun yetenekte değil, sistemin tasarımında. Deniz ayrımcılık yapmıyor; fakat etrafına kurulan yapılar hâlâ yapıyor.
Sektördeki gemi sahipleri, mürettebat yöneticileri ve sosyal yardım liderleri arasında yeni bir fikir birliği güçleniyor: Artık mesele kadınları denize çıkarmak değil; denizcilik sistemini yeniden kurarak kadınların meslekte kalmasını sağlamak.
Politika Var, Uygulama Eksik
MF Shipping Group CEO’su ve WISTA International’ın eski başkanı Karin Orsel, iyimserliğin sınıra takıldığını belirtiyor. Şirketi, denizcilik okulları ve acentelerle iş birliği içinde kadın istihdamını artırmaya çalışıyor; ancak Orsel’e göre gerçek ilerleme sadece politika ile sağlanamaz:
“Kapsayıcı kültür politikayla değil, görünürlük ve güvenle oluşur.”
MF Shipping; kadın liderleri öne çıkarıyor, mentorluk sağlıyor, tacize sıfır tolerans uyguluyor ve kadınların gemideki pratik ihtiyaçlarını karşılıyor. Yine de Orsel, sistemin topyekûn değişmesi gerektiğini vurguluyor: iş-yaşam dengesi, güvenli gemi içi ortamlar, esnek kariyer seçenekleri ve yaşam döngüsüne uygun politikalar.
ISWAN’dan Chirag Bhari ise “Söylediklerimizi eyleme dökmemiz gerekiyor” diyerek politikanın uygulamaya dönüşmediğini ifade ediyor. Güvenlik ekipmanları, hijyen koşulları ve kariyer farkındalığı, hâlâ temel eksiklikler arasında.
Zihniyet Değişmeden Sektör Değişmiyor
Gemi tasarımlarının ve altyapının hâlâ sektöre yüzyıllardır hâkim olan tek bir demografiye göre oluşturulduğuna dikkat çekiliyor. Norstar Shipping’den Tom Bonehill bu durumu şöyle özetliyor:
“Gemideki ve karadaki erkeklerin zihniyetlerini değiştirmeleri gerekiyor.”
Seafarers Happiness Index’in kurucusu Steven Jones ise, sistemsel dönüşümün sadece kadınlara değil, herkes için gerekli olduğunu savunuyor. Uzun çalışma saatleri, yetersiz dinlenme ve yaşam alanı eksikliği tüm denizcileri etkiliyor.
“Temelde kusurlu bir sisteme kadınlara özgü yamalar eklemek çözüm değil.”
Sektör, Tüm Ekosistemi Yeniden Tasarlamak Zorunda
Direct Search Global’dan Ryan Kumar, çeşitliliğin bir “onay kutusu” olmadığını belirtiyor:
“Kapıyı açmak değil; tüm ekosistemi yeniden tasarlamak önemli.”
Kumar’ın üç temel önerisi:
-
Baştan kapsayıcı şekilde tasarlanmış gemiler, sonradan ek çözümler değil.
-
Kariyer sürekliliği: Kadınlar annelik ve denizcilik arasında seçim yapmak zorunda kalmamalı.
-
Kültürel dönüşüm: Profesyonellik önyargıların önüne geçmeli.
Liyakat Odaklı İlerleme
“Kadınların sektöre uyum sağlamasına değil, sektörün kadınlar için gelişmesine ihtiyacı var.”
Noatun Maritime CEO’su Carl Martin Faannessen, kadın temsilini artırırken kota yerine liyakate odaklandıklarını söylüyor. Bernhard Schulte Shipmanagement ise mentorluk ve kapsayıcı yaşam koşulları üzerine çalışıyor.
Görünürlük Önemli, Ama Tek Başına Yeterli Değil
Stag Marine’den Kaptan Tanuj Balani, komuta pozisyonlarında kadın görünürlüğünün kritik olduğunu ifade ediyor:
“Ne kadar çok kadın liderlik rolünde görünürse, o kadar çok genç kadın cesaretlenir.”
Ancak Mission to Seafarers Başkanı Peter Rouch, reform olmadan görünürlüğün yetersiz kaldığını belirtiyor.
Wilhelmsen Gemi Yönetimi, kadın öğrenci alımını artırmak için finansal destek programları yürütüyor. Ardmore’un WAVES programı ise kadınların kendi içinde bir profesyonel topluluk oluşturmasını amaçlıyor.
Wallem Group CEO’su John Rowley ve U-MMS’ten Vinay Gupta’nın vurgusu ise ortak:
“Asıl değişmesi gereken zihniyet.”
Sonuç: Gerçek Çeşitlilik, Sürdürülebilirlikten Geçiyor
Gemi personelindeki çeşitlilik tartışması artık yalnızca temsiliyetle sınırlı değil; sektörün ne kadar yaşanabilir olduğu sorusuna dayanıyor. Denizcilik liderlerinin ortak görüşü net:
“Profesyonellere profesyonel gibi davranmadıkça, çeşitli yetenekleri çekemeyiz.”
Sektörün geleceği, yalnızca gemileri değil, sistemleri de kapsayıcı ve sürdürülebilir şekilde yeniden inşa etmeye bağlı.
Kadınlar güvende, görünür ve desteklenmiş hissettiğinde yalnızca onlar değil, tüm sektör güçlenecek.
Yorumlar
Kalan Karakter: