Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın yeni yapılanma süreci tüm hızıyla devam ediyor. Yeni süreçte denizcilik sektörünü farklı bir tablo bekliyor. Müsteşar Yardımcısı Kaptan Suat Hayri Aka, yeni düzenlemeler ve getirilecek yenilikleri Perşembe Rotası Editörü Murat Erdoğan’a anlattı.Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Kaptan Suat Hayri Aka, tüm taşıma modlarını aynı çatı altında kontrol edip projelendirecek ve düzenleyecek bir yapının oluşturulmaya başlandığının altını çizdi. Bakanlığın 2023 vizyonu çerçevesinde belirlediği bazı hedeflerin olduğunu söyleyen Aka, her adımın bir program çerçevesinde atıldığını kaydetti. Yeni Kanun hükmündeki kararnamenin getirdiği yenilikleri ve bakanlığın projelerini Kaptan Suat Aka’ya sorduk.Denizcilik Müsteşarlığı ve bölge müdürlüklerinin kapatılmasından sonra liman başkanlıklarının pozisyonları nasıl olacak?Burada amaç bürokrasi ve kademeleri azaltmaktı. Liman başkanlıkları artık Bakanlığımızın o bölgedeki temsilcisi olacak. Liman başkanlıkları, eski bölge müdürlüklerinin yaptığı gemi evrak işleri, gemiadamları işlemleri gibi tüm işlemleri yapabilecek. Ayrıca liman başkanlıklarını, iş yoğunluklarına göre üç kategoriye ayıracağız. 1. Kategorideki limanlar, gemi sicilinden gemiadamları belgelendirmesine kadar bütün işlemleri yapabilecek. 2. Kategorideki limanlar ise işlemlerin bir kısmını yapabilecek. 3. Kategorideki liman başkanlıkları da çok küçük bölgelerde olan lokal denizcilerin çalışmalarını kolaylaştıracak işlemleri gerçekleştirecek. Çok yoğun liman başkanlıklarında birden fazla başkan yardımcısı olabilecek.Kanun hükmündeki kararnamede; Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü’nün yetki alanlarına iç sular da dahil edildi. İç sularda Bakanlığınızın ne gibi projeleri bulunuyor?Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün kapsamının genişletilmesindeki amaç; deniz kültürünün ülke geneline yayılmasıydı. Tarihe bakıldığında Fırat nehri üzerinde Basra Körfezi’ne kadar taşımacılık yapıldığı görülür. Denizler dışında göller ve nehirlerde de taşımacılık faaliyetlerinin geliştirilmesinin yanı sıra su sporlarını teşvik edecek projelerin hayata geçirilmesine, deniz kültürünün yaygınlaştırılmasına öncülük etmek istiyoruz. Bakanlık olarak, yerel otoritelerin deniz kültürünü geliştirecek projelerine destek olacağız ve iş birlikleri yapacağız. Türkiye sadece denizlerini değil artık iç sularını da kullanmak zorunda. Çeşitli aktiviteler bazı bölgelerde yapılıyor ve biz bunun yaygınlaşmasını sağlayacağız.KABOTAJ FİLOSU YENİLENECEKKararnamenin sektöre bazı yaptırımları da beraberinde getireceğini biliyoruz. Bunların başında da kabotaj hattında çalışan gemiler var sanırım…Türk karasularında çok yaşlı bir kabotaj filosu bulunuyor. Bu filonun kademeli olarak yenilenmesini sağlayacağız. Kabotajda sefer yapan, petrol tankerleri, yakıt ikmal gemisi, ro-ro ve feribotların denetimini artıracağız. Bu gemiler de uluslararası sefer yapan gemilerle aynı denetim ve kurallara tabi olacak. Yurtdışına çıkacak gemileri çok sık denetliyoruz ve çok sert kurallar uyguluyoruz. Prensip olarak kabotajda çalışan gemilerin daha az bürokrasi ve daha rahatlatılmış bir rejime tabi olması konunda hemfikiriz ancak söz konusu olan denizde can ve mal emniyeti ve deniz çevresinin güvenliği, kirliliğin önlenmesi olunca durum değişir. Uluslararası sefer yapan bir tanker veya yolcu taşıyan bir gemi ile kabotajda sefere yapan tanker veya yolcu taşıyan geminin deniz emniyeti açısından taşıdığı risk aynıdır bu nedenle de aynı denetim ve kurallara tabi olmalıdırlar diye düşünüyoruz. Kabotajda çalışan taşıdıkları yük, gemi tipi, gemilerin yaş ve kondisyonları göz önünde bulundurularak kademeli olarak uluslararası kurallara tabi olacakları şekilde bir düzenleme getiriyoruz.GSK, KLAS MANTIĞIYLA ÇALIŞACAKBu süreçte Gemi Sörvey Kurulu büyük rol üstlenecek. GSK sayısı bire düşürüldü ve o da İstanbul’da bulunuyor. Gemi Sörvey Kurulu, klas kuruluşu mantığıyla çalışacak.Bayrak devleti kontrollerini yetkilendirilmiş klas kurumlarının yanı sıra Gemi Sörvey Kurulu yapacak. Uluslararası sefer yapan gemilerin denetlenmesi, belgelendirilmesi GSK uzmanları tarafından yapılacak. Diğer limanlarda ise ‘gemi sörveyleri’ bulunacak. Bu uzmanlar da bayrak devleti surveylerinin yanı sıra liman devleti kontrollerini yapacaklar.Denizcilik Bakanlığı diğer bakanlıklardaki yetkileri alabilecek mi. Bu konuda çalışmalarınız var mı?İlgili bakanlıklarla koordine merkezi kuruyoruz. Geçtiğimiz günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bir toplantı yaptık. Denizde de artık liman başkanlıkları çevre denetimi yapabilecek. Kanun hükmündeki kararname bize bu yetkiyi veriyor.Gemiden kaynaklı kirliliklerin kontrolü, emisyon oranlarının azaltılması, atık alım tesisleri gibi konularda iş birliklerine gidiyoruz. Ayrıca benzer görüşmeler belediyeler ile de yapılacak. Artık gemi kaynaklı kirliliğinin denetlenmesi ve cezalandırılmasında liman başkanlığı da rol üstlenecek. Gelecek dönemde tersaneler bölgesinde ve denizlerde yapılacak çevre denetimlerinde liman başkanlıkları da görev alacak. Önümüzdeki dönemde iş birliklerini daha da geliştireceğiz ve benzer iş birliklerini diğer bakanlıklarda da gerçekleştirmeyi planlıyoruz.SEKTÖRE YENİ YAPTIRIMLAR GELİYORYönetmelikler revize ediliyorGemiadamları Yönetmeliği başta olmak üzere mevcut yönetmeliklerin yeniden gözden geçirildiğini söyleyen Kaptan Suat Hayri Aka, düzenlemelerle ilgili şunları söyledi: “Gemiadamları Yönetmeliği’ni revize ediyoruz. Gemiadamları sınav sistemi de gözden geçiriliyor, bazı değişiklikler yapıldıktan sonra onaya göndereceğiz.Meslek Liselerine bir şans daha veriliyorDaha önceki taslakta çalışabildikleri tonajları düşürmeyi planladığımız meslek Yüksek Okulları ve Denizcilik Meslek Liseleri’nin ehliyetleriyle ilgili değişiklikleri bir süre daha ertelemeyi düşünüyoruz. Bu okullara hem müfredat hem de eğitim kalitelerini arttırmak üzere bir şans daha vermek gerektiğine inanıyoruz. Aslında kuruluş maksadı gayet olumlu olan bu liseler iyi yönetilirse belirli katmanlarda gemi adamı ihtiyacını kolaylıkla karşılayabilirler. Ancak kalite sorunlarını çözmeleri lazım, staj süreleri de dahil olmak üzere durumlarını tekrar gözden geçireceğiz.Limanlar YönetmeliğiTürkiye’de bulunan 70 liman için ayrı ayrı yönetmelikler var. Yeni düzenlemede tüm limanları kapsayacak tek bir liman yönetmeliği hazırlanıyor. Tüm limanlar bu yönetmeliğe göre yürütülecek. Kılavuzluk ve Römorkaj Yönetmeliğinin de revize edilen yönetmelikler arasında bulunduğunu söyleyen aka, “Birkaç düzenlemenin ardından bu yönetmeliği de engeç yıl sonuna kadar yürürlüğe sokmak istiyoruz” açıklamasını yaptı.Mali ve Mesleki yeterlilikler istenecekDenizcilik sektöründeki çeşitli alanlardaki işletmeler için bazı yeni uygulamaların getirileceğini altını çizen Aka, örneğin Liman yapımı ile Liman İşletmesini birbirinden ayıracağız. Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü yapımı izinlendirip koordine edecek, Deniz ve İçsular genel Müdürlüğü ise işletme izinleri ve işletici kriterleri ile ilgili hususları yönetecek. Liman ve terminal İşletmeleri, bunker (yağ-yakıt ikmal gemileri) işletmeleri ve stevedorlara mesleki ve mali yeterlilik kriterleri getirilecek. Oluşturulacak usul ve kuralları yerine getiren işletmelere bir yetki belgesi vereceğiz.Karayolu’nun payı diğer modlara kaydırılacakBakanlığın yeni projelerde karayolu taşımacılığını ihmal ettiğine dair görülere katılmadığını dile getiren Müsteşar Yardımcısı Aka, ‘’Bakanlığın, demiryolu, havayolları ve denizcilik yatırımları gibi karayolu yatırımları da devam ediyor. Binlerce kilometrelik duble yollar, viyadükler ve köprüler yapıldı ve yapılmaya devam ediyor. Karayollarını ihmal ettiğimiz söylenemez. Fakat yurtiçi karayolu taşımacılığının payı çok fazla. Bu nedenle yolcu ve yük taşımacılığında karayolunun payını azaltarak, havayolu, demiryolu ve denizyolunun payını artırma hedefimiz bulunuyor’’ şeklinde konuştu.‘‘Limanlarda arz fazlası oluşmaz’’Özel liman işletmelerinin, Bakanlığın yeni liman projelerine yönelik eleştirilerine de cevep veren Kaptan Suat Hayri Aka, “ Yeni liman projeleri gözden geçiriliyor ve kurulacak yeni limanların demiryolu bağlantısı mutlaka olacak. Bakanlığın yeniden yapılanmasının en büyük amacı, bütün ulaşım modlarını bir bütün halinde ele almaktı. 2023 dış ticaret hedefleri için liman projelerinin bugünden hayata geçirilmesi gerekiyor. Arz fazlası oluşacak diyerek yeni liman projelerine karşı çıkmak doğru değil. 2020’lere gelindiğinde bugünkü yatırımların önemi daha iyi anlaşılacaktır” diye konuştu.Pilotlara denizci belgesi verildiYetkilerin tek bakanlıkta toplanması avantajının en güzel örneğinin deniz uçak seferleri için hazırlanan yönetmelikte görüldüğünü dile getiren Kaptan Suat Aka, “İstanbul, Alaçatı, Bodrum ve Bozcada arasında deniz uçak seferlerinin gerçekleştirilebilmesi için, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ile ortak bir yönetmelik çıkardık; SHY-Deniz Yönetmeliği. Pilotlara, denizdeki seyir kurallarını uygulayabilmesi için seyir eğitimi verildi. Bu yönetmelikte, uçak denizdeyken gemi, havadayken hava aracı olarak kabul ediliyor. Denizdeki pistleri liman başkanlıkları belirleyecek ve yönetecek” açıklamasını yaptı.