Türk armatörlerin yatırımı 11 milyar dolar2007 yılında 232 adet yeni gemiye 9,1 milyar dolar yatıran armatör ve yatırımcıların geçen yılki yatırım tutarı sadece 0,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türk armatörlerin, 2010 itibariyle 11,2 milyar dolarlık yeni gemi yatırımı bulunuyor.Dünya Gazetesi’nin aylık denizcilik dergisi LUMBUZ’un nisan sayısı çıktı. Armatör kamarasında işadamı Yılmaz Ulusoy ile bir söyleşi gerçekleştirilen dergide, Türk koster filosu masaya yatırıldı. Dergide ayrıca deniz ticaretinden gemi inşa sanayisine kadar birçok habere yer verildi.TOBB Deniz Ticaret Odaları Konseyi Toplantısı’nda dersine iyi hazırlanan Deniz Ticaret Odası, Türk gemi inşa sanayisinin ekonomi ve istihdama katkılarını verilerle masaya yatırdı.Ulaştırma Bakanlığı’nın resmi anketi ile derlenen çalışmada 71 faal tersanenin son 3 yılda yaptıkları yatırım tutarının 1.5 milyar dolar olduğu görülüyor. Toplantıda, son 10 yılda gemi inşaya yapılan teşvikli yatırım tutarının ise 15,4 milyar doları aştığı belirtildi. Sektörün bunca yatırımına rağmen 2008 yılında 2.65 milyar ihracat geliri sağlayan tersanelerin girdisi 2009’da 1.83 milyar dolara geriledi. Son 10 yılda 25 bin kişiye iş imkânı yaratılan sektörde bu yıl 33 bin TL’lik yatırım yapılırken sadece 33 kişiye istihdam yaratılabildi.Türk armatörleri, piyasaların en yüksek olduğu dönem olarak kabul edilen 2007 yılında 232 adet yeni gemi yatırımı yaparak toplam sipariş defterindeki gemi sayısını 426’ya çıkarmayı başarmıştı. Ekonomik krizle birlikte başlayan kayıplar ve kredi sıkıntısı, armatörlerin geçen yıl sadece 4 gemi yatırımı yapmasına neden oldu. 2007’de 9,1 milyar dolarlık gemi yatırımı yapan armatör ve yatırımcıların geçen yılki yatırım tutarı sadece 0,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2007’de 14,4 milyar dolar olan siparişteki gemiler için yapılan sözleşmelerin toplam finansman değeri ise 2010 itibariyle 11,2 milyar dolara geriledi. Yeni gemi inşa fiyatlarının bugün geldiği seviye itibariyle siparişteki gemi değerlerinin % 40’ı aşan değer kayıplarına neden olduğu söylenebilir. Kızaktakiler için 2 milyar dolara gerekiyorTersanelerin 2008 yılında teslim ettiği gemi tonajı yaklaşık bir milyon dwt’e ulaşmış. Ancak yeni siparişlerin gelmemesi halinde mevcut sipariş defteri, 2013 yılında sadece 0,1 milyon dwt’luk gemi tesliminin yapılacağını gösteriyor. 2010 yılının ilk ayı itibariyle faaliyet gösteren 71 tersanede sözleşmesi yapılan ve inşası devam eden gemi sayısının 260 olduğu tahmin ediliyor. Bu gemilerin 194 tanesini yük gemileri oluşturuyor. Bu gemilerden 174’ü makine siparişi vermiş ve 160 tanesi de çelik sac alımını yapmış durumda. Ayrıca 166 tanesi henüz denize indirilmemiş. İnşası devam edilen gemilerin tamamlanması için gereksinim duyulan finansman tutarının 2 milyar dolar civarında olduğu belirtilirken, bu gemiler için bugüne kadar yapılan harcamaların da 1,9 milyar doları aştığı vurgulandı.Türk koster filosu eriyor2000 yılından buyana gündemde olan ancak bir türlü hayat bulamayan koster filosunun yenileme projesi artık hayal olarak görülmeye başlandı. Çünkü borçlanarak yaşamlarını sürdürmeye devam eden koster armatörlerinin yeni gemi yatırımı yapmaları, piyasalar düzelse dahi zor görünüyor. En büyük nedeniyse, uluslararası bankaların artık büyük gruplar ve çok iyi tanıdıkları firmalara kredi vermesi. Gemi finans uzmanlarına göre, uluslararası bankalar kredi musluklarını açsalar dahi, küçük armatörler eskisi kadar kolay kredi bulamayacak. Bu süreç, küçük firmaların oyundan çıkmasına ya da birkaç firmayla birleşerek güç birliği yapmalarına neden olacak. Ancak birkaç firma dışında kimse taşın altına elini sokmaya yanaşmıyor. Bu nedenle ciddi sıkıntı içinde olmalarına rağmen, büyük armatörler ve tersaneler kadar seslerini duyuramıyorlar. Bankalar bağımsız raporlarla denizcileri takibe aldıDenizcilik şirketlerine finansman sağlayan uluslararası bankalar, güvendikleri bağımsız denetim şirketlerinden, borçluların durumunu görebilmek için her yıl isteği finansal raporları yıl içinde de istemeye başladı. Moore Stephens Türkiye ortaklarından Kenan Avcı “Yabancı bankalar kredi vereceği firmaların mali yapılarını görebilmek için uluslararası finansal raporlar istiyor. Şirketler de bu bağımsız raporlarla bankalara kredi müracaatları yapıyor” dedi. Moore Stephens Türkiye’nin bu güne kadar hazırladığı raporlar sonucunda sektörün 2 milyar doların üstünde kredi elde ettiği belirtiliyor.Türk firmalarının bu tür raporları zorunluluktan hazırlattığına dikkat çeken Avcı “Gerçek mali durumunuzu görebilmeniz için uluslararası finansal standartlara uygun mali tablolarınızı hazırlatmanız gerekiyor. Bunu yapan 5-6 müşterimiz var ve hepsi de yabancı. Altı ayda bir bu raporların hazırlanmasını istiyorlar. Ancak diğer firmalar bu raporları kredi müracaatı yapabilmek ve bankalara vermek için istiyor” dedi.Şirket ortaklarından Burak Onur ise “Yapılan araştırmalarda aile şirketlerinin 100 yılda sadece % 3′ü devam edebiliyorlar” diyerek kurumsallaşmanın önemine dikkat çekti. Krediler açıldığında bankaların ilk olarak güçlü kurumsal firmalarla çalışacaklarının altını çizen Onur, “Bunun küçüklere yansıması daha uzun sürede olacak ve bu süreçte kendi hatalarından dolayı veya piyasa koşullarından dolayı bazı firmalar yok olacak. Maalesef 2010 yılında batacak veya küçülmeye gidecek denizcilik firmalarının olduğunu söyleyebilirim. Çünkü firmaların elinde avucunda bir şey kalmamış” diye konuştu. Haber: Dünya Gazetesi-Murat ERDOĞAN