Tersanelerin ‘scrubber’ heyecanı kısa sürdü Tersanecilere bakım onarımda yeni bir potansiyel yaratan scrubber montaj işine talep azaldı. Petrol fiyatlarındaki hızlı düşüş ve piyasada sülfür oranı yüzde 0,5 olan yakıtların yayınlaşması, armatörlerin scrubber yatırımlarına iştahını azalttı. Hatırlanacağı gibi, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO), deniz taşımacılığından kaynaklı sera gazı emisyonlarını azaltmak için belirlediği yeni regülasyonları 1 Ocak’ta devreye almış, buna göre, gemilerde kullanılan yakıtlardaki yüzde 3.5 olan küresel kükürt üst sınırı yüzde 0.50’ye indirilmişti. Kurala uymayan armatörlere yüksek cezalar ve büyük yaptırımlar uygulanmaya başladı. Bazı armatörler gemileri satıp, daha çevreci gemilerle filoyu yenileme atağına geçti. Bazıları ise armatörler ise filoyu yenilemek yerine maliyeti gemi başına 2 milyon doları aşan emisyon azaltıcı ‘scrubber’ gibi baca gazı yalıtım cihazı taktırmayı tercih etti. Armatörlerin scrubber yatırımları bakım onarım faaliyetlerinde bulunan tersanelere de yeni bir iş alanı yarattı. Ancak petrol fiyatlarındaki hızlı düşüş ve piyasada sülfür oranı yüzde 0,5 olan yakıtların yayınlaşması sucrubber montajlarına olan talebi azalttı. Küçük ve orta tonajlı gemi sahipleri scrubber yerine sülfür oranı yüzde 0,5 olan yakıtlara yöneldi. İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır, tersanelere scrubber taktırmaya gelen gemi sayısının azaldığına işaret ederek, “Tersaneye montaj için gelen bir gemi parasını vermesine rağmen montajı yarıda keserek servisten çıktı. Artık gelinen noktada petrol fiyatlarının düşmesi ve düşük sülfür yakıtla yüksek sülfürlü yakıt arasındaki fiyat farkının dengelenmeye başlaması scrubber yatırımını ekonomik olmaktan çıkardı” dedi. “Kalitesiz yakıtlar hasarlara neden olabilir” IMO’nun sülfür oranına ilişkin kuralı devreye almadan önce scrubber yatırımı yapan armatörlerin avantajlı olduğuna dikkat çeken Çakır, “Diğer taraftan büyük tonajlı ve yakıt sarfiyatı fazla olan gemiler, scrubber yatırımı yapmaya devam ediyor. Ancak orta ölçekteki gemi sahipleri bu yatırımı şim dilik ötelediler” dedi. Düşük sülfürlü yakıtlarda ikmalin yapıldığı yere göre olumsuz sonuçların ortaya çıkabileceğinin altını çizen Başkan Çakır, “Kalitesiz ve laboratuvar testlerinden geçmemiş düşük sülfürlü yakıtlar gemide makine hasarlarına neden olabilir. Bu durumun dünyada da örnekleri var. Kalitesiz olan düşük kükürtlü yakıtlarda pistonlar, ana makine gibi önemli aksamlar ciddi zararlar görebilir. Bu bağlamda tavsiye edilen yakıtların analizleri çıkmadan yakıt kullanılmamalı aksi halde zararın temini konusunda da ciddi sorunlarla karşılaşmak mümkün” diye konuştu. Çakır, IMO tarafında faaliyete alınan sülfür kuralı yürürlülüğe girmeden önce en büyük endişelerinin düşük kükürtlü yakıtın temin edilmesi konusu olduğuna dikkat çekerek, gelinen noktada bu konu ile ilgili piyasada herhangi bir sorun olmadığını da kaydetti. “2020’nin son çeyreğinde sıkıntı yaşayabilirler” Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kıran da petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle, gemi sahiplerinin, gemilerine scrubber taktırmak için yaptıkları planlamaları ileri tarihlere ötelediklerini ifade ederek, “Bugün tersanelerde devam eden scrubber yatırımları, ekipmancılarla önceden yapılmış sözleşmeler ve verilen taahhütler nedeniyle, bu sözleşmelerden dönülemediği için satın alınan cihazların gemilere montaj çalışmaları ile sınırlı kalıyor. Petrol fiyatlarının geldiği seviye ile scrubber yatırımının finansmanı arasında, scrubber’ı tercih ettirecek oranda makas açılmadığı ve fiyat farkı yatırımcıyı kurtarmadığı için, düşük sülfürlü yakıt kullanma tercihi öne çıkıyor” dedi. Öte yandan, COVİD-19 salgını nedeniyle karantina uygulamaları ve dünya ticaretindeki yavaşlamanın tetiklemesi ile pek çok geminin tersaneye girmeden beklemede kaldığını kaydeden Kıran, “Şu an için tersanelerin elinde, devam eden balast water treatment (BWT) işlerinin yanında, bakım onarım için yeni iş alımları bulunuyor. Ancak BWT işleri bittiğinde, petrol fiyatları aşağıda kalmayı sürdürür ve buna bağlı olarak scrubber yatırımları da canlanmaz ve COVID-19 salgını endişesi de devam ederse, tersaneler ellerindeki işleri tamamladığında, 2020 yılının son çeyreğinden itibaren sıkıntı yaşayabilirler” şeklinde konuştu Beşiktaş Tersanesi Genel Müdürü Murat Bener, scrubber yatırımının ilk aylarda kendisini 3 ila 4 senede amorti edecek konumdayken, bu maliyetin geri dönüş sürelerininin uzadığına dikkat çekti. Barış Sedef / DÜNYA