Dünya resesyon paniği yaşadı İMKB 13.1 milyar dolar eridi Mortgage krizinin Çin’e, ABD’de beklenen resesyonun Asya ve Avrupa’ya bulaştığı söylentileri dün tüm dünya borsalarını tepetaklak etti. Asya ve Avrupa borsalarında yüzde 7’ye ulaşan kayıpların yaşandığı ’kara pazartesi’, İMKB’de de yüzde 6.40’lık bir yara açtı. İMKB’de bir günlük kayıp 13.1 milyar dolara ulaştı.MORTGAGE krizi ile sarsılan ve Başkan Bush’un planının zamanlamasını beğenmeyen uluslararası piyasalar, "ABD’deki resesyon (durgunluk) dünya ekonomilerine sıçrayacak" paniğine kapılınca, dün piyasalarda kriz provası yapıldı. ABD ve Avrupa’daki şirketlerin ardından Bank of China’dan da mortgage zararı beklenmesiyle, satış dalgası bulaşıcı bir hastalık gibi dünya borsalarını sardı. Panik satışların zincirleme etki yaptığı Asya ve Avrupa borsalarında yüzde 7’ye varan kayıplar yaşattı. 2001 resesyonunu akla getiren "kara pazartesi"de İMKB de yüzde 6.40 düşüşle, 13.1 milyar dolarlık kayıp yaşandı.BUSH PLANI BEĞENİLMEDİ: Geçen hafta cuma günü ABD Başkanı George W. Bush’un ekonomiyi canlandırmak için vergi mükeleflerinin cebine 145 milyar dolarlık para koyma yönünde açıkladığı paketin, temmuz ayına kalması piyasaların ateşini söndürmedi. FED’in de faiz indirimi başta olmak üzere hálá bir adım atmaması piyasalardaki korkuyu iyice tırmandırdı. Citigroup’un zararı ile başlayan endişe dalgası, borç senedi çıkartan kurumları sigortalayan Ambac ve MBIA adlı iki şirketin kredi notlarının da düşürülmesi yayıldı. BANK OF CHINA ASYA’YI SARSTI: Piyasalarda ABD ekonomisinin resesyona gireceğine kesin gözüyle bakılırken, dün piyasalarda "yüksek riskli mortgage kredilerinin başta Avrupa olmak üzere, birçok ülkeye sıçrayan bulaşıcı bir hastalığa dönüşeği" yorumları yayıldı. Çin’in en büyük döviz kredisi veren bankası olan Bank of China’ya ilişkin haberler, bu olumsuz beklentileri körükledi. Bankanın, mortgage bağlantılı menkul kıymetler nedeniyle 2007 son çeyreğinde 5 milyar dolarlık büyük zarar beklendiği kaydedildi. Bunun üzerine Çin Merkez Bankası, ülkedeki diğer bankalara çağrı yaparak mortgage’dan kaynaklanan zararları bildirmesini istedi. Bu haber Asya borsalarını tepetaklak etti. Asya borsalarında yüzde 5’i aşan kayıplar gündeme geldi.AVRUPA BORSALARI SARSILDI: ABD borsalarının tatil nedeniyle kapalı olduğu dün global piyasalarda yaşanan domino etkisi Avrupa borsalarına da keskin satış olarak yansıdı. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) büyümede yavaşlama beklediğine dair sinyaller vermesi, Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlayacağı söylentileriyle Avrupa borsaları da satış kervanına katıldı. Alman Dax endeks’i gün içinde yüzde 7’ye varan kayıp gerçekleştirirken, Fransa borsasında da yüzde 5’i aşan oranda değer kaybetti. İngiltere’de endeks son 19 ayın en düşük seviyelerine indi.İMKB 8 GÜNDÜR DÜŞÜYOR: Yurtdışını dört gözle takip eden İMKB de, güne hızlı satışlarla başladı. Endeks, gün içinde 45 bin puan seviyesine kadar indi ve yüzde 8’lere varan değer kaybı yaşandı. Gün sonunda yüzde 6.40 gerileyen endeks 45.544 puandan kapandı.Resesyon nedirRESESYON, makroekonomide geleneksel olarak reel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) 2 veya daha fazla çeyrek yıllık periyotta arka arkaya negatif büyüme göstermesine deniyor. Uzun bir resesyon "ekonomik çöküş" olarak da tanımlanıyor.’Kara pazartesi’ yine korkuttuAvrupa’nın Dow Jones Stoxx 600 Endeksi, 11 Eylül’deki terör olayından beri ilk defa böyle düşüşler gördü. Hong Kong’taki Hang Seng Endeksi son 6 yılın en büyük düşüşünü yaşadı.Japonya dışında kalan Asya-Pasifik borsalarını kapsayan MSCI Endeksi yüzde 2.3 geriledi.Asya borsalarında sert düşüşler yaşarken, Hindistan borsası 2004’ten bu yana en keskin inişi yaptı.Almanya’nın DAX Endeksi de Mart 2003’ten bu yana en sert düşüşünü gerçekleştirdi.Fransa’da endeksin düşüşü yüzde 5’i aşarken, İngiltere’de son 19 ayın en düşük seviyeleri görüldü.Bankacılıkta yabancı payı yüzde 39.4BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin, yabancıların, Türk bankacılık sisteminin toplam aktifleri içindeki payının yüzde 39.4 olduğunu bildirdi. Bilgin, CHP Muğla Milletvekili Fevzi Topuz’un yazılı soru önergesine verdiği yanıtta, Türkiye’de faaliyette bulunan 37 banka içinde, yabancıların pay sahibi olduğu en yüksek oran, yüzde 7,8 ile Garanti Bankası’nda görüldü. Yabancıların toplam aktifler içindeki payı Akbank’ta yüzde 6.1, Yapı ve Kredi’de yüzde 4.7, İş Bankası ve Finansbank’ta yüzde 3.1’er, Denizbank’ta yüzde 2.3, HSBC’de yüzde 2.1, Halk Bankası’nda da yüzde 1.6.Yabancı sattı, dolar 1.22 YTL’yi test ettiPİYASALARDAKİ resesyon korkusu para piyasalarını da etkiledi. Yatırımcıların gelişmekte olan piyasalarda yaptıkları satışlar, dolarında değerlenmesine neden oldu. Yılbaşından bu yana 1.16-1.15 bandında yatay haraket eden dolar, dün güne 1.1915 YTL’den başladı. Yabancı yatırımcıların yaptıkları alımlarla 1.2230 YTL’yi test eden dolar, serbest piyasada günü 1.2130 kapattı. Bankalar arası piyasada bugün valörlü ide 1.2195 YTL’den işlem gördu.EURO AYIN DÜŞÜĞÜNDE: Avrupa Merkez Bankası yöneticilerinden Nout Wellink’in Avrupa’daki ekonomik büyümenin beklenenden daha fazla yavaşlayacağını açıklaması dün Euro’nun kaderini çizdi. Uzun zamandır doların tahtını sallayan Euro, güne hızlı satışlarla başladı. Euro, dolar karşısında 1.4460 seviyesine kadar gerileyerek, son bir ayın en düşük seviyesini gördü.YEN ŞAHA KALKTI: Gelişmekte olan piyasalara yatırımda başı çeken Japon Yen’i ise dünya borsalarındaki satışlarla birlikte 2.5 yıl önceki seviyesine çıktı. Yen dolar karşısında 2005 Mayıs ayından bu yana en yüksek seviyeye tırmandı. Bundan sonra likidite bolluğu olmayacakA Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Murat Salar: "ABD ekonomisinin durgunluğa girmesi neredeyse kesinleşti. Bunun dünya ekonomilerine de yansıması son derece normal. 3-4 yıldır pozitif trendin ana gerekçesi dünya ekonomilerindeki olumlu seyirdi. Global konjonktür ile birlikte bazı şeyleri düzeltmiştik. Bundan sonra son 3-4 yıldır devam devam eden likidite bolluğu olmayacak."2008 çöküş değil düzeltme senesi ULUSLARARASI Finansal Yönetim Enstitüsü Derneği (UFE) Başkanı Selçuk Tümay: "Türk ekonomisinin dünyadaki gelişmelerden etkileniyor. Dünyada bu çıkışların bir süre daha devam edeceğini düşünüyorum. Bunların Türkiye’de özellikle kurlar üzerinde artırıcı etkisi olacak. 2008’in dünya ve Türkiye için çalkantılı geçecek. Gayrimenkul fiyatlarında aşırı artma oldu. Şimdi o trendin sonuna doğru geliyoruz. Herhalde bir düzeltme olacaktır. 2008’i bir çöküş değil düzeltme senesi olarak görüyorum."Fransız bankaları değer kaybediyorZARAR ettiği söylentileri Fransız bankası Societe Generale’nin hisselerini etkilemeye devam ediyor. Geçen cuma yüzde 8 oranında düşen hisseler dün de yüzde 7.3 oranında düşerek hisseleri 79.05 Euro oldu. Fransız bankasının düşüşünde ayrıca Credit Suisse’den analist Guillaume Tiberghien’in "özellikle tedbirli" olun uyarısı etkili oldu. BNP Paribas’nın hisseleri ise yüzde 7.8 düştü.Esra Sahici/Hürriyet