Garanti Bankası Proje ve Satın Alma Finansmanı Birim Müdürü Mustafa Tiftikçioğlu, Hükümetin çok büyük liman projelerinin bazı bölgelerde aşırı liman arzına neden olabileceğini belirterek, özel liman işletmelerinin büyüme planlarının göz önüne alınarak proje üretilmesi gerektiğini kaydetti.Geçen hafta düzenlenen uluslararası liman finans konferansının (PFI Black Sea) gündeminde Türkiye’deki liman özelleştirmeleri ve yeni liman projeleri vardı. Uluslararası liman operatörü ve finansörlerin katıldığı programda Türk limancılığının önündeki fırsatlar ve riskler değerlendirildi. Konferansın açılış konuşmasında söz alan Karadeniz Ekonomik İşbirlikleri Genel Sekreteri Ambassador Leonidas Chrysanthopoulos, Türkiye ve Karadeniz’deki liman ücretlerinin Avrupa limanlarına nazaran çok yüksek olduğunu belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘‘200 araç kapasiteli bir Ro-Ro gemisi için Avrupa’da 2 bin euro olan liman ücretleri, Romanya’nın Köstence, Rusya’nın Novoroski ve İstanbul Haydarpaşa limanında 15 bin euro civarında olduğunu söylüyorlar. Bu fiyatlarla deniz otoyollarının diğer taşıma modlarıyla rekabet etmesi mümkün değil. Karadeniz Ekonomik İşbirliği’ne üye ülkeler, deniz otoyollarının geliştirilmesi için 2007 yılında bir karar almıştı. Deniz otoyollarının teşvik edilmesi için projelerin 4 aşamada hayata geçirilmesi planlandı. Türkiye, tek taraflı olarak üstünde düşen görevleri yerine getiriyor. Diğer ülkelerin de projeleri hayata geçirmesiyle birlikte, ekonomik iş birliği ülkeleri arasında ve Avrasya birbirine bağlanmış olacak.’’ Bakanlık özel sektörden bağımsız yapılanıyor Yabancı konuklar açısından en ilgi çeken kısım, yeni liman projeleri ve konteyner kapasitelerindeki beklentiler oldu. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan denizcilik uzmanı Mehmet Hanifi Güler, Türkiye’nin ihracatta yüzde 74, ithalatta ise yüzde 93 denizyolu taşımacılığını kullandığını söyledi. Bakanlığın yeni liman projelerini anlatan Güler, 2023 yılında Türkiye’deki limanların, 32 milyon TEU konteyner, 500 milyon kuru yük ve 350 milyon ton da sıvı yük elleçleyebilecek kapasiteye ulaşacağını açıkladı. Bakanlığın, özel sektör limanlarının arka sahalarının geliştirilmesi için bir yatırım planı bulunup bulunmadığı sorusuna, bakanlık uzmanları bakanlığın öncelikle kendi projelerine yönelik bir altyapı yatırımı projesi yürüttüğünü belirterek ‘‘Özel liman işletmeleri şu an da rahat hareket edebiliyor ve yatırım yapabiliyor. Fakat belki de 4-5 yıl sonra ‘neden böyle bir planlamanın yapılacağını söylemediniz’ diyerek tenkitte bulunabileceğini dile getirdi. Garanti Bankası: Liman arzı oluşabilir Port Finance International konferansında liman finansmanı ve risklerini değerlendiren Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Tiftikçioğlu, banka olarak bazı liman özelleştirmelerinde finansör olarak yer aldıklarını ifade etti. Garanti Bankası’nın 2006’da 3 milyar dolar olan proje finansman tutarının 2011 yılında 12 milyar doların üstüne çıktığını söyleyen Tiftikçioğlu, proje finansmanında ilk sırada enerji sektörünün ardından ulaşım ve nakliye sektörünün geldiğini vurguladı. Hükümetin üç yeni hub liman projesi olduğunu hatırlatan Tiftikçioğlu, bunun hükümetin limancılığa verdiği önemi gösterdiğini fakat bazı bölgelerde aşırı liman kapasitesi oluşabileceği endişesi yaşadıklarını söyledi. İskenderun ve Mersin limanlarının özelleştirilme projelerinde finansör olarak yer aldıklarını ifade eden Tiftikçioğlu, ‘‘Garanti Bankası olarak Mersin’de planlanan yeni konteyner liman projesinin öncelikli olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Bölgede halı hazırda Mersin ve İskenderun limanları bulunuyor’’ dedi. Yeni liman projelerinin özelleştirme sürecini olumsuz etkileyeceğini dile getiren Tiftikçioğlu, mevcut yatırımcıları için adil olmayacağını vurguladı. Yap-işlet-devret sisteminin başarılı olabilmesi için imtiyaz hakkının güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Tiftikçioğlu, ‘‘Liman yapımlarında yap-işlet-devret sistemi işleyecekse, ücretli otobanlardaki imtiyaz yapısı gibi olmalı. İmtiyaz haklarının güçlendirilmesi gerekiyor. Çünkü liman finansmanı uzun dönemli yatırımlar. Banka olarak bugün 12- 15 yıllık krediler veriyoruz. İmtiyazlar artırılırsa bankalar kendilerini daha rahat hissedeceklerdir’’ ifadelerini kullandı. 6 milyar dolar lazım Türkiye’deki gelecek üç yıl içinde mevcut limanların büyütülmesi ve yeni liman projeleri için 6 milyar dolara ihtiyaç olduğunun altını çizen Mustafa Tiftikçioğlu, ‘‘Bunun 1.5 milyar doları öz sermaye olmak zorunda. Havalimanları, ulaşım yolları projeleri düşünüldüğünde 50 milyar dolarlık bir bütçe gerektiği görülüyor. Bu bankalar açısından 35-37 milyar dolarlık bir kredi finansmanı tahsisi anlamına geliyor. Piyasa koşullarına göre oldukça ciddi bir rakam fakat projelerin hayata geçirilmesi için finansmanın yaratılması gerekiyor’’ diye konuştu.