Kutupta derin fetih kriz çıkardı ABD, Rus kaşiflerin dün Kuzey Kutbu'nun 4200 metre derininde deniz tabanına Rus bayrağı dikmelerine tepki olarak, Rusya'nın Kuzey Buz Denizi'nde özel bir hakkı bulunmadığını bildirdi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tom Casey, "Metalik veya plastik bir bayrak ya da deniz tabanına bir bayrak serip sermediklerini bilmiyorum. Ancak bunun Buz Denizi'ndeki doğal zenginlikler üzerinde hak iddia etmek konusunda hiçbir anlamı yok" diye konuştu. ABD'nin, Rusya'nın 1997'de onayladığı ve ülkelere egemenliklerini 200 deniz milinin ötesine yayabilmelerine olanak sağlayan BM Sözleşmesi'ni imzalamadığını belirten Casey, karasularını genişletmek isteyen ülkelerin karasal uzantılarının deniz altında da devam ettiğini bilimsel olarak ispat etmek zorunda olduklarını söyledi. Casey, "Bayrak dikmek bilimsel kanıt değil" dedi. -KANADA'DAN DA ELEŞTİRİ- Rusya'nın bu bölgedeki rakiplerinden Kanada da Rusya'nın ekonomik amaçlı bilimsel araştırmasını eleştirdi. Kanada Dışişleri Bakanı Peter MacKay, "15. yüzyılda yaşamıyoruz. Dünya'nın bir yerine gidip, bayrak dikip, burası benim diyemezsiniz" diye konuştu. -RUSYA HAK İDDİA EDİYOR- Kuzey Buz Denizi'nde 10 milyar ton civarında petrol ve doğal gaz rezervi bulunduğunu düşünen Rusya, aralarında ABD'nin de olduğu diğer önemli güçlere meydan okuyarak, bu bölgede geniş bir alanda hak iddia ediyor. 2001'de Birleşmiş Milletler'e yaptığı başvuruda kuzey kıyılarının karasularının karadaki topraklarının devamı olduğunu iddia eden Rusya, bölgede denizaltında bulunan ve Lomosonov Sıradağları olarak bilinen jeolojik oluşumun kendi karasal topraklarının uzantısı olduğu görüşünü dile getiriyor. Deniz Hukuku Sözleşmesi, devletlere bazen daha da genişletilebilen, ülke açıklarında 200 deniz mili uzunluğunda bir ekonomik bölgeye sahip olmalarına izin veriyor. Bu alanı genişletmek için bir ülkenin denizaltındaki kaya tabakası yapısının, topraklarındaki jeolojik yapıya benzer olduğunu ispat etmesi gerekiyor. Şimdiye dek hiçbir ülkenin karasal uzantısı Kuzey Kutbu'na uzanmadığından, Kutup çevresindeki uluslararası bölge Uluslararası Denizyatağı Yönetimi adlı bir kuruluş tarafından idare ediliyor. -KUZEY BUZ DENİZİ, RUSYA'YI ABD VE KANADA İLE KARŞI KARŞIYA GETİRİYOR- Kuzey Buz Denizi'nde önemli miktarda hak iddia eden Moskova, 2002'de yaptığı başvuruyu kanıt yetersizliği nedeniyle reddeden BM'ye 2009'da yeni bir başvuruda bulunmaya hazırlanıyor. ABD'nin Kuzey Buz Denizi Araştırma Komsiyonu'nun eski Başkanı George Newton, Rusların Kuzey Buz Denizi bölgesinin yüzde 45'inde hak iddia ettiklerini belirterek, Rusya'nın bu yeni "saldırgan" araştırma programıyla elde ettiği yeni verileri doğrulaması halinde BM'ye yapacağı başvuruda kullanacağını kaydediyor. Danimarka ise Lomosonov Sıradağları'nın Rusya'nın değil kendi toprağı olan Grönland'ın uzantısı olduğunun kanıtlanmasını umarken, Kanada da bölgedeki etkinliğini kaybetmemek ve egemenliğini korumak için 7 milyar dolar harcamayı ve 8 adet yeni buzkıran devriye gemisi inşa etmeyi planlıyor. Rusya'nın Kuzey Buz Denizi'ndeki diğer ve en büyük rakibi ABD de buradaki varlığını ve egemenliğini artırmak için harekete geçti. Amerikan Kongresi, bunun için 8,7 milyar dolarlık bir bütçe ayırmaya, eldeki üç buzkıran gemisinin çalışır halde tutulması ve yeni gemiler inşa edilmesi amacıyla da 100 milyon dolar harcamaya izin verecek yasa çıkarmaya hazırlanıyor. Kaynak: ZAMAN Gazetesi