19 Şubat 2005 - Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Şirketi’nin (BTC) Çevresel Yatırım Programı (ÇYP) kapsamında Adana’nın Ceyhan-Yumurtalık bölgesinde yürütülen “Deniz Kaplumbağalarının Keşfi Projesi”nde, uydudan izlenen anne deniz kaplumbağalarına “isim babası” çıkmadı. “Deniz Kaplumbağalarının Keşfi Projesi”ni yürüten Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) 2. Başkanı Dr. Ali Fuat Canbolat, yeşil deniz kaplumbağaları neslinin tehlikede olduğunu ve Akdeniz kumsallarına üremek üzere gelenlerin yüzde 60-80’inin de Türkiye sahillerini seçtiğini söyledi. Canbolat, bugüne kadar kaplumbağaların kumsallardaki durumunu ortaya çıkaran çalışmaların yapıldığını, ancak deniz yaşamları hakkında yeterli bilgi olmadığını belirtti. Yumurtalık sahillerini yumurtalarını bırakmak üzere ziyaret eden 4 ergin dişi kaplumbağaya temmuz ayında uydu vericisi takarak takibe aldıklarını ifade eden Canbolat, şunları söyledi: “Deniz kaplumbağaları karada yuva yaptıklarından, kumsallardaki durumunu ortaya çıkaran çalışmaları uzun yıllardır yapıyoruz. Ancak, kaplumbağaların yuvalandıkları sahillerden ayrıldıktan sonra nereye gittikleri hakkında bilgimiz yok. Deniz kaplumbağalarının denizlerdekidurumunu belirlemenin en iyi yolu uydudan izlemek. Yaklaşık 7 aydır yürüttüğümüz uydu izleme çalışmasıyla Türkiye kumsallarını ziyaret eden Akdeniz deniz kaplumbağalarının temsilcilerinin deniz alanlarındaki durumunun anlaşılması konusunda bir ilki gerçekleştiriyoruz.” PROJENİN SÜRDÜRÜLMESİ İÇİN ARAYIŞ Canbolat, BTC desteğiyle Adana’da gerçekleştirilen ve Türkiye’de ilk kez uygulanan proje için 25 bin dolarlık fon ayrıldığını, ancak projenin ilerleyebilmesi için “Yeşil deniz kaplumbağalarına isim babası” kampanyası başlattıklarını bildirdi. Canbolat, deniz kaplumbağalarının uydudan izlenmesini yaygınlaştırmayı amaçlayan kampanyaya 5 bin dolar destek verecek olanların anne kaplumbağaların “isim babası” olma hakkını kazanacaklarını söyledi. Uydu izleme cihazları pahalı ekipmanlar olduğu için uluslararası camiada da bu tip çalışmalarda benzer uygulamalara gidildiğini ifade eden Canbolat, şöyle devam etti: “Uydu izleme cihazı takılacak kaplumbağalara isimleri izleme çalışmaları başlamadan önce veriliyor. Türkiye sahillerinde uydu izleme cihazı takılan dört deniz kaplumbağasına yeterli mali destek bulanamadığı için (Adsız 1, 2, 3, 4) isimleri verildi. Projeye mali destek verebilecek kişi ya da kuruluşlar bulunması halinde (Adsız) olarak takip edilen deniz kaplumbağaları da uluslararası standartlara uygun olan isimlerine kavuşacaklar. Elde edilecek gelirler ise deniz kaplumbağalarının denizdeki davranışlarınıkeşfetmek için yeni uydu izleme cihazlarının alınmasında kullanılacak.Ancak şu ana kadar ilgi gösteren olmadı.” Deniz kaplumbağalarının nereye göç ettikleri bulunduğunda, bu bölgeler ve göç yollarında karşılaşacakları tehditleri zaman kaybetmeden azaltabileceklerini dile getiren Canbolat, “Proje sayesinde, Türkiye’de deniz kaplumbağalarını koruma adına önemli bir adım atıyoruz. Ancak, maddi destek çıkmaması bizi üzüyor” dedi. Canbolat, BTC Çevresel Yatırım Programı kapsamında sürdürülen ve 250 bin dolar bütçe ayrılan “Deniz Kaplumbağalarının Keşfi” projesine ek maddi destek bulunduğu takdirde, bu yıl temmuz ayında 4 yeni deniz kaplumbağasına daha uydu takip cihazı takarak, denize bırakacaklarını söyledi. İNTERNETTEN İZLENEBİLİYOR Canbolat, verici sayesinde kaplumbağaların sürekli takip edildiğini, gelen verilerin “www.ekad.org” ve “www.seaturtle.org” internet adreslerinden izlenebileceğini bildirdi. Bu çalışmalara destek olarak, kaplumbağalara isim verecek sponsorların internet aracılığıyla gelişmeleri takip edebileceklerini ifade eden Canbolat, şunları kaydetti: “Kampanyaya katılacak sponsorlar, internet sayfalarında isimlerini verdikleri anne kaplumbağaları her an izleyebilir. Onların nerede beslendikleri, yumurtalarını bıraktıktan sonra gittikleri yerler, kışı nerede geçirdikleri, gün içindeki davranışlarını uydudan alacağımız sinyallerle yorumlayarak bilgileri sitelerden tüm doğa severlerle paylaşacağız.”(NTV-MSNBC/Anadolu Ajansı)