HAZAR PETROLÜ AMERİKAN HİMAYESİNDEANKARA, 26/05(BYE)--- Fransa'da yayımlanan Liberation gazetesinin 26 Mayıs 2005 tarihli sayısında, yukarıdaki başlık altında ve Lorraine Millot imzasıyla yer alan Moskova çıkışlı yorumun çevirisi şöyle: Azerbaycan'da dün açılışı yapılan, stratejik bir önem arz eden yeni petrol boru hattı, Hazar Denizi'ni Akdeniz'e bağlayacak ve böylece Rusya'nın, Kafkas petrolünün sevkiyatı üzerindeki nüfuzunu sınırlayacak. "Hayal gerçek oldu": Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattının dün açılışını yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in heyecanlanmak için gerçek nedenleri vardı. Hazar kıyılarını Akdeniz kıyılarına bağlayan 1768 kilometrelik bu boru hattı, önümüzdeki 30 yılda Aliyev'in ülkesi için 50 milyar dolarlık bir yardımın garantisidir. ABD himayesinde uluslararası bir konsorsiyum tarafından yapılan bu boruhattı, ayrıca Hazar Denizi'nin bu bölgesini Batı pazarlarına bağlayacak ve ABD'ye bağlı (Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye) yeni bir ülkeler bloğunu kaynaştıracak.Hazar petrolünün sevkiyatı için düşünülen tüm güzargahlar -Rusya ya da İran üzerinden- arasında Bakü-Tiflis-Ceyhan güzargahı, kuşkusuz en uzun ve en pahalı olanlardan biridir. BTC, Kafkas dağlarını aşıyor, üç defa 2400 metreden fazla yüksekliğe tırmanıyor ve etnik çatışmalarla tanınan bölgeleri geçiyor (Azerbaycan ve Gürcistan'da Ermeni azlıklar, Türkiye'de Kürt sorunu)... Tasarının büyük mali destekçisi ve vaftiz babası ABD'ye göre, sonunda kazanılacak olan, tüm tehlikelere değer. BTC, Orta Doğu ve Rusya'dan bağımsız yeni bir petrol hattı anlamına geliyor ve bölgedeki Amerikan varlığını sağlamlaştırıyor. Şu ana kadar Hazar petrolünün büyük bir bölümü, Novorossisky limanına ulaşan bir petrol boru hattı ağı ile Rusya üzerinden sevkedilmişti. Rusya'nın dışarıda kaldığı ve Bakü'yü Gürcistan limanı Supsa'ya bağlayan ilk petrol boru hattı, 1999'da açıldı ancak kapasitesi düşüktü ve ham petrol Supsa'dan daha sonra gemiyle, Türkiye'nin fazla yüklenildiğini söylediği Çanakkale ve İstanbul boğazlarını geçmek zorundaydı. BTC ile Azeri petrolü, doğrudan Akdeniz'e ulaşacak ve buradan ABD ya da Batı Avrupa'ya iletilebilecek. Duma (Rusya Parlamentosu alt meclisi) Dışişleri Komisyonu Başkanı Konstantin Kossatchiov dün, "bu tasarının, ekonomik nedenlerden ziyade siyasi nedenlerden dolayı hayata geçirildiği gün gibi ortadadır" vurgulamasını yaptı. Kossatchiov'a göre, "Rusya ve İran gibi diğer ülkeler dışarıda bırakılarak Hazar denizi enerji kaynaklarının Batı'ya transferi söz konusudur." Rus milletvekili, daha kötüsü bu boru hattının, "askeri varlık bulundurma hakkı istemek" için ABD'ye daha fazla "bahane" sağlayacağını da sözlerine ekledi. Sovyetler Birliği bünyesindeki tüm bölgeyi kontrol ettiği için Türkiye ve ABD'ye doğru giden bu petrol, 1991'e kadar Rusya'yı öfkelendirmiyordu. Ancak Moskova, Hazar petrolünün işletimini daha sonraya bırakarak, çıkarması daha kolay olan Sibirya petrolüne öncelik vermeyi tercih etmişti. Bu öfkenin belirtisi olarak, BTC'nin açılışına katılması beklenilen Rus üst düzey görevlisi Igor Ioussoufov, gelmemek için "hastalık" bahane etti. Bugün Rusya'nın tek tesellisi, bu dev boru hattının rantabilitesinin henüz sağlanmamış olmasıdır. Mali analizler yapan Rus şirketi Troika Dialog'un uzmanı Valer Nesterov, "Azerbaycan'ın önümüzdeki 20-25 yılda, bu petrol boru hattını doldurmak için her yıl gerekli olan 50 milyon ton petrolü sağlayacak yeterli kaynağı yoktur" değerlendirmesini yaptı ve "tasarının verimli olması için Kazakistan'ın petrolünün bir bölümünü bu boru hattı ile sevketmesi gerekecek. Ancak bu, Kazakistan'da bir liman ya da Hazar'ı geçen denizaltında bir boru hattı yapılmasını gerektirir" dedi. Açılışa katılan Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, ülkesinin BTC'yi kullanacağını, ancak Kazakistan'ın sevkiyat için başka güzargahları da olduğunu hatırlattı.DenizHaber.Com