‘İDO’nun paralı önceliği Anayasaya da aykırı’
Tatil dönemlerinde uzun araç kuyruklarının oluştuğu Eskihisar-Topçular arası feribot geçişlerinde fazla ücret ödeyene öncelikli geçiş hakkı tanınması tartışma yarattı.
Özelleştirilen İDO’nun 20 TL?fazla ücret verene özel şerit açmasını seyahat hürriyeti ve Anayas’nın eşitlik ilkesine aykırı bulan tüketici dernekleri, dava açmaya hazırlanıyor. İDO’nun uygulamaya koyduğu “Öncelikli geçiş sistemi”nden yararlanmak isteyen otomobil sürücüleri 50 TL yerine 70 TL ödeyecek. Ticari ya da binek minivan için 55 TL yerine 75 TL, jip-arazi taşıtı ile en fazla 20 kişilik minibüsten ise 60 TL yerine 80 TL alınacak. Motosikletliler için ise ek ücret alınmayacak.
İşte uygulamaya gelen tepkiler:
- Reşat Erkul (İstanbul Barosu Tüketici Hakları ve Rekabet Hukuku Merkezi Başkanı): “Yasal dayanağı nedir bilmiyorum ama çok bariz bir ayrımcılık var. Bunun yasal bir altyapısının olduğunu da zannetmiyorum. Böyle bir uygulamanın mantıklı bir hukuksal gerekçesi de olamaz. ‘20 TL daha ver geç git, diğer vatandaş orada beklesin’ demek toplumsal açıdan da ayrıştırıcı bir şey. Doğru bir uygulama değil. Bu tamamen Ulaştırma Bakanlığı ile ilgili. Bununla ilgili yasal bir düzenleme olması lazım.
Ancak yasa ve yönetmelik de dahi olsa böyle bir düzenleme eşitliğe aykırı. Toplumsal barışı da bozar vaziyette bir şey. Emniyet şeridinden geçenlerin durumuna benzer. Bunun yerine bütün topluma eşit şekilde hitap edecek tarzda hizmet amaçlı bir uygulama yapılması gerekir.”
- Aydın Ağaoğlu (Tüketiciler Birliği Onur Kurulu Başkanı): “Konuyu hukukçularımızla değerlendiriyoruz ve yargıya başvurmak için hazırlık yapıyoruz. Rekabet Kurulu ve Ulaştırma Bakanlığı’na da gerekli başvurularımızı yapacağız. Özelleştirmeden sonra İDO içimizde bir yara. Tekel konumunda bulunduğu hatlarda esnek fiyat uygulaması başlatarak tüketici mecburiyetini kötüye kullanan İDO, bu yetmezmiş gibi şimdi de anayasal güvence altına alınmış seyahat hürriyetine darbe vuracak yeni bir uygulamayı devreye sokmak istiyor.
Uygulama Anayasa’nın eşitlik ilkesine de darbe vurmakta. Parası olan beklemeden geçebilir, sınırlı geliri olanlar ise daha geride seyahat etmek zorunda kalacaklar. Bu konuda tam rekabet olmadığından tüketici mecburiyeti alenen istismar edilmektedir. Bu hususun gerek yargı merciinde gerekse de rekabet kurulu nezdinde takip edeceğiz ve tüketici aleyhine olan kararlarını geri çektirmek için hukuki mücadele başlatacağız.”
- Prof. Durmuş Tezcan (Hukukçu): “Alınan para eğer verilen hizmetin karşılığı ise bir sorun çıkmaz. Nasıl ki, uçaklarda business class hizmeti veriliyor ve bunun için ayrı bir bedel alınıyorsa aynı şekilde böyle bir hizmet karşılığı farklı bir bedel alınabilir. Eğer böyle değil de sırf birden fazla gişe açmayıp insanları bekletip öbürlerine para karşılığı ayrıcalıklı bir geçiş söz konusuysa bu ayrımcılık olur ve ayrımcılık yasağına girer. ”
- Hasan Pekdemir (Türkiye Denizciler Sendikası Genel Başkanı): “Bildiğim kadarıyla uygulama talebe göre hayata geçirildi. İDO’nun çalışanlarından da böyle bir öneri geldiğini duymuştum. Uygulamanın çok da sorun yaşatacağını düşünmüyorum. Uçaklarda da benzer uygulamalar var.”
