Rus doğalgazının Karadeniz zemininden Türkiye'ye aktarılacağı Türk Akımı isimli doğal gaz boru hattı projesinin sahibi Gazprom şirketi boru hattı döşeme işlemi için dünya devi Hollandalı Allseas firmasıyla anlaşma yapmıştı. Allseas firmasına ait, sığ sularda boru hattı döşeme işi yapan Arcadia isimli geminin derin sularda boru hattı döşeme işlerini devralmak üzere Pioneering Spirit gemisi Hollanda’ nın Rotterdam limanından 13 Mayıs 2017 tarihinde yola çıkmıştır. Dev gemi yalnızca boru hattı döşeme gemisi değildir. Aynı zamanda kablo döşeme, açık deniz platformu kurma ve taşıma işlemlerinde de çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu özellikleri dolayısı ile farklı ekipmanlarla donatılabilen ve buna göre de farklı boyutlara ulaşabilen bir gemidir. Geminin Türk Boğazları’ndan geçişinde boyu 444.80 metre, eni 172.40 metredir. Ayrıca Çanakkale Boğazı geçişinde 11.50 metre sualtı derinliğine sahipken, İstanbul Boğazı üzerindeki köprülerin altından emniyetle geçebilmek için İstanbul Boğazı geçişinde 25.00 metre sualtı derinliğine sahiptir.
Rotterdam limanında sefer öncesi hazırlıklarını tamamlarken.
Dünyanın en büyük gemisinin Türk Boğazları’ndan geçişine müsaade edilmesi için ilgili liman başkanlıkları akademik olarak hazırlanacak risk analiz raporuna ihtiyaç olduğunu ve sonuçlarına göre karar verileceğini belirtmesi üzerine Allseas firması ülkemize denizcilik sektörüne, benzer pek çok çalışma ile katkı sağlamış İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi’ne başvurmuştur. İTÜ Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Oğuz Salim Söğüt, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Özcan ARSLAN ve Simulatörler Merkezi Direktörü Öğr. Gör. Oğuzhan GÜREL’in oluşturduğu kurul ile Firma arasında yapılan görüşmeler ve ön çalışmalar sonrasında geminin Türk Boğazları’ndan geçişinin tam donanımlı köprüüstü simülatöründe farklı ve öngörülen en kritik çevresel koşullarda denenmesi ve elde edilen simülatör çıktılarının yorumlanarak risk analizinin yapılması için Öğr. Gör. Oğuzhan GÜREL’in proje yürütücüsü olduğu İTÜ Denizcilik fakültesinden 7 kişi ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden Kıdemli Kılavuz Kaptan Ali CÖMERT’le birlikte 8 kişilik takım çalışmalara başlamıştır. Türk Boğazları’nın riskleri ve Geminin boyutları, sahip olduğu 12 adet pervanesi, sevk sistemlerinin farklı olması gibi sebepler dolayısıyla İTÜ Denizcilik Fakültesi’nde Öğr. Gör. Oğuzhan GÜREL, Yrd. Doç. Dr. Kadir ÇİÇEK, Müh. Ülkü Öztürk’ün 2015 yılında geliştirdiği “NAVRISAS” isimli risk analiz modelinde Türk Boğazları ve gemi özellikleriyle ilgili ek çalışmalar yapılmıştır.
İTÜ Denizcilik Fakültesi’ nin sahip olduğu tam donanımlı köprüüstü simülatöründe Pioneering Spirit gemisinin stabilite ve manevra özellikleri açısından çok benzerini modellemek için uzun zaman ve ek maliyete ihtiyaç olduğundan Allseas fimasına ait gemiye özel olarak üretilmiş simülatör merkezinde simülatör senaryolarının uygulamasına karar verilmiştir.
Geminin Türk Boğazları geçiş senaryosunu, öngörülen yüzey ve dip akıntıları ile rüzgar modellemesini gerçekleştirip uygulamak üzere köprüüstü simülatörü uzmanları araştırma görevlisi Yunus Emre ŞENOL, araştırma görevlisi Esma UFLAZ ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden Türk Boğazları kıdemli kılavuz kaptanı ve geminin Türk Boğazları’ndan geçişini gerçekleştiren Ali CÖMERT’ ten oluşan ekip 12 Mayıs 2017 tarihinde Hollanda’nın Delft şehrine gitmişlerdir. Gemiye yapılan teknik ziyaret sonrasında, geçişi gerçekleştiren gemi kaptanı ve gemi seyir zabiti ile birlikte 6 günlük yoğun simülatör çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu sayede karşılıklı bilgi ve tecrübe paylaşımı da yapılarak gemi çalışanları Türk Boğazları hakkında bilgi edinirken Kıdemli Kılavuz Kaptan Ali CÖMERT de gemiye has teknik özellikleri ve manevrası hakkında detaylı bilgi edinmiştir. Elde edilen simülatör verileri ile İstanbul’ a dönülerek risk analizi çalışmalarına başlanmıştır.
Geminin köprüüstünde ziyarete ait kareler.
Pioneering Spirit Simülatörü Türk Boğazları geçiş çalışmaları.
Simülatör uygulamaları sonucunda elde edilen tecrübelere ve veri analiz sonuçlarına göre değerlendirmeler yapılarak geminin Türk Boğazları’nda her bir dönüş için sahip olacağı sürat de dahil, kapsamlı emniyet tavsiyeleri sunan ve risk analizini de içeren rapor hazırlanarak 23 Mayıs 2017 tarihinde Allseas firmasına teslim edilmiştir.
Risk analiz raporu hazırlanmasında çalışan proje ekibi; Prof. Dr. Oğuz Salim SÖĞÜT, Doç. Dr. Özcan ARSLAN, Yrd. Doç. Dr. Kadir ÇİÇEK, Kaptan Ali CÖMERT, Öğ. Gör. Oğuzhan GÜREL, Arş. Gör. Yunus Emre ŞENOL, Arş. Gör. Esma UFLAZ ve Mühendis Ülkü ÖZTÜRK.
Risk analiz raporuna istinaden Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, Çanakkale ve İstanbul Liman Başkanlıkları, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı, valilikler ortaklığında yapılan toplantılar sonucu raporda belirtildiği gibi emniyet tedbirleri sağlanarak geçişe müsaade edilmiştir. Geçiş Boğazlar’ da uğraksız geçiş yapan gemi trafiği ve yerel trafik durdurularak gerçekleştirilmiştir. Çanakkale Boğazı’nda Kurtarma 4, Kurtarma 9 ve Kurtarma 10 römorkörleri, 2 tahlisiye botu, sahil güvenlik ve deniz polisi botları refakat etmiştir. İstanbul Boğazı’nda ise Nene Hatun, Kurtarma 8, Kurtarma 7, Kurtarma 3 ve Kurtarma 2 römorkörleri, 2 tahlisiye botu, 2 deniz polisi botu ve 3 Sahil güvenlik botu refakat etmiştir.
