"Gemi İnşaya Kredi Kesilmedi" DenizHaber Europort Fuarı'nda Alternatif Bank Kredi Yönetimi Müdürü Barlas Cillov ile kriz, gemi finansmanı, kredi konuları üzerine bir röportaj gerçekleştirdi. Alternatif Bank Kredi Yönetimi Müdürü Cillov röportaj esnasında her güne mutlaka Denizhaber.com'u okuyarak başladığını, kendileri için çok önemli olan sektördeki gelişmeleri sitemizden takip ettiğini ve sitemizi referans bir site olarak aldığını da belirtti. İşte Barlas Cillov ile yaptığımız röportaj:DenizHaber: Şimdi gemi inşacılar tersaneciler bugünlerde çok şikayetçiler. Diyorlar ki bankalar bize kredi musluklarını kapattı, bize kredi vermiyorlar, olan kredileri de istiyorlar ve biz gemilerimizi inşa etmek için kredi bulamıyoruz. Bunun sizin tarafınızdan bakışla esası nedir?Şimdi her gemi inşasını ayrı bir proje olarak değerlendirmek gerekir, her birinin içinde ayrı özellikleri oluyor. Sözleşmeli proje oluyor, sözleşmesiz proje oluyor. Gemi inşa projeleri oluyor, gemi bakım-onarım projeleri oluyor. Yada ikinci el gemi finansman projeleri oluyor. Bunların hepsi açısından bu sorunun ayrı bir cevabı var aslında. Şu anda ben Alternatif Bank’ta krediler müdürüyüm. Proje finansmanı işlemlerine de bankada ben bakıyorum. Finanse ettiğimiz projelerimiz var finansmanına devam ettiğimiz projelerimiz var. Tamamlanıp teslimatı yapılmış gemilerimiz var. Ve şu anda bankamıza gelen tüm projeleri normal bir şekilde değerlendiriyoruz. Gemi finansmanları uzun vadeli finansmanlar olduğu için, burada bankaların en büyük problemi; genel ,içinde bulunduğumuz global konjunktür dolayısıyla bankaların uzun vadeli finansman kaynak bulamaması. Bankalar kaynak bulamadığı sürece de aynı paralelde gemi finansmanlarını yada aynı derecede uzun vadeli proje finansmanlarını finanse ederken biraz daha dikkatli ve seçici olmak durumundalar. Bizim için de aynı şey geçerli ama başlayan bir proje ne kendi bankamız için ne de başka bir banka için başlayan bir projede kredilerin geri çağrıldığına ben şahit olmadım. Zaten bu kredi nosyonu açısından yanlış bir davranış. Kaldıki yarısı yada % 60’ı % 30’u tamamlanmış bir gemide kredileri geri çağırınca bankanın eline hiçbirşey geçmeyecek. Kredisini de geri alamayacak, elinde %30, % 60 tamamlanmış geminin de bir teminat değeri olmayacak. Dolayısıyla finansmanına başlanmış tüm projeler bankalarda devam ediyor. Ama yeni projeler dediğim gibi bankalar uzun vadeli kaynak sıkıntısı yaşamadığı sürece özellikle sözleşmeli projelere aynı şekilde devam ediyorlar.DenizHaber: Peki bu tersane sahiplerinin şikayeti sizce neden kaynaklanıyor? Tabi esas sebep kriz fakat kredi konusunda da çok şikayet var.Tabi fakat bir de şöyle bişey oldu. Tüm emtia fiyatları, demir-çelik fiyatları, sac fiyatları geri geldiği için, sözleşmeli projelerde dahi cezalarını ödeyerek gemi yaptıran firmalar sözleşmelerden caydılar. Sözleşmeleri tek taraflı fesettiler. Tabi tazminatlarını ödeyip. Bu da tersanecilerin tarafında çok büyük sıkıntı yarattı. Bu konuda karşılaştığımız, duyduğumuz birkaç örnek var.Tersaneciler belli bir aşamaya getirdikleri gemiye, sözleşme kapsamında yaptıkları için belli spesifikasyonda yapıyorlar ve gemiyi alacak kimse tazminatını ödeyerek de olsa sözleşmeden caydığı zaman tersaneci o gemiyi tamamlama imkanını finansman açısından bulmakta çok zorluk yaşıyor. Tamamlamasında çok büyük problemler oluyor.Tamamlasa dahi belli özelliklerde gemi olduğu için alıcısı sınırlı oluyor. Bu örneklerle karşılaşan tersaneciler bu açılardan sıkıntı yaşıyorlar.DenizHaber: Yani tersaneciler hem iptal yüzünden sıkıntı yaşıyor, ayrıca yarım kalan gemiyi tamamlamak için finansman bulma sıkıntısı yaşıyorlar. Bir de siz açığa inşaa edilen gemiler elimizde kaldı dediniz. Bu konuyu biraz açar mısınız.Şimdi Emtia fiyatları geri geldiği için daha önce, 1 / 1.5 sene önce inşaatı başlamış ve bugüne kadar belli oranlarda harcamalar yapılmış gemilerin şu anda yeniden finansmanına başlansa çok daha ucuza mal edilecek o gemiler.Dolayısıyla gemi alacak kişilerde şu anda inşası devam eden gemilerden ziyade yeni siparişler vermeyi kendi açılarından uygun görüyorlar, çünkü daha ucuza mal edecekler. Yada acil bir gemi ihtiyacı varsa ve şuanda açığa yapılan bir gemi de bitme aşamasında ise o zaman bunun fiyatına çok fazla bakmadan satın alabiliyorlar çünkü hemen denize açılıp ticarete başlayabilecek. Para kazanmaya başlayacak.DenizHaber: Fakat şu sıralarda bu acil ihtiyaç durumu çok az olsa gerek. Belki de çok özel gemilerde bu olabilir.Tabi özellikle kimyasal tankerlerde oluyor çünkü 2010’dan itibaren çift cidar uygulaması tüm Avrupa limanlarında zorunlu hale geliyor.Uluslarası çok büyük çaplı firmalar ihtiyaç duyduklarında açığa yapılan bu gemileri satın alabiliyorlar. Ciddi anlamda finansal gücü olan firmalar. Ama daha küçük çaplı ve daha küçük filosu olan firmalar bunu şu anda askıya almış durumdalar.DenizHaber: Sizin Alternatif Bank olarak kredi büyüklüğünüz nedir? Gemi inşa, denizcilik sektörüne ayırdığınız ve vermekte olduğunuz.Şu anda Alternatif Bank olarak bizim finansmanına devam ettiğimiz farklı firmalarda yaklaşık 9-10 tane gemi var.Bunlar çeşitli gemiler. Kimyasal tankerler var, kuru yük gemisi var. Ama daha çok kimyasal tanker.Zaten şu anda genel trend o, kimyasallarda çok büyük bir talep var, gerek satın almada gerek inşa da.DenizHaber: Peki siz gemi inşaya kredi verirken öncelikle neye dikkat ediyorsunuz? Geri dönebilirliği açısından, hangi kriterlere önem veriyorsunuz?Öncelikle geminin ikinci el değerinin her daim olabileceğini, olup-olmadığını araştırıyoruz.DenizHaber:Yani kredinin geri dönüşünde bir sorun olursa, geminin satılıp nakite dönüştürülmesi açısından mı?Tabi onu en son düşünüyoruz hiçbir zaman tercih etmiyoruz. Ama her geminin ayrı bir değeri var.Hepsinin değişik eğrileri var yükselen, yatay giden,alçalan. Dediğim gibi şu anda kimyasallarda dünyada bir zorunluluk olduğu için , kimyasal tanker finansmanları tüm bankalarda olduğu gibi bizde de ön planda.Zaten uluslar arası ticarete de baktığımızda da şu anda kimyasal yük taşıyan tankerler daha yüksek ticaret hacmine sahipler. Kuru yük veya dökme yük gemileri biraz daha düşük ve bu gemiler çok sayıda var.Eski kuru yük gemileri 20 yaşında 30 yaşında iş yapabiliyorlar, ulusla arası sularda çalışabiliyorlar ama kimyasallar da çift cidar ve yaş zorunluluğu var. Çift cidarlı olsa bile değişik limanlara 5 yaşın üstünde 10 yaşın üstünde giremiyor. Dolayısıyla şu anda kimyasal tankerler biraz daha ön planda.DenizHaber: Siz biz kredileri kısmadık, ertelemedik ama dönüş açısından biraz daha seçici davranıyoruz diyorsunuz.Kesinlikle. Şu anda Türkiye’de krizin başlangıç noktası olarak sayılan dokuzuncu ay sonu yada onuncu ay başından itibaren bizim fiilen yaptığımız finansmanlar, pilase ettiğimiz krediler var. Devam eden projelerimiz için yaklaşık 4-5 tane firmada kriz başlangıcı olarak alınan, milat olarak alınan onuncu ayın başından beri ciddi oranda kredi pilase ettik, projeleri tamamlayabilmek için. Ve tamamlandı da projeler.DenizHaber: Peki devlet bankalarının bu işe öncülük etmesi halinde bu ticari açıdan fizibl bir çalışma olur mu? Gemi inşacılar devlet bizi finanse etsin diyor.Özel bankalar bize kredi vermiyor, devlet bankaları versin deniliyor. Oysa siz de diyorsunuz ki biz kredi veriyoruz, projeye bakıyoruz, verilebilecek projeye veriyoruz. Devlet bankaları o zaman riskli bir kredi mi vermiş olacaklar?Belki devlet bankaları devreye girsin derken şunu öngörüyorlardı. Devlet bankalarının finansman kaynak bulma olanakları özel bankalara göre belki biraz daha fazla olabilir. Dolayısıyla bu sektöre kaynak bulma imkanları da daha fazla olabilir.Ama şu var artık devlet bankalarında da bu bölümler oluşturuluyor. Özel bankaların hemen hemen hepsinde var. Özellikle denizcilik sektöründeki her finansman bir proje finansmanıdır, ve proje finansmanı çok ciddi detaylı analizler sonucunda kredi tahsisi yapılması gerektiriyor. Burada kredi isteyen firmanın geçmişinden, önümüzdeki en azından kredinin yaşayacağı 5/ 10 senelik gelecekteki projeksiyonlara, mevcut filosu, mevcut borcu bunların hepsi göz önüne alınıyor. Sektörün durumu, sektörün bundan önceki 3-5 sene önceki durumu, bundan sonraki 5/10 senelik durumu nasıl olabilir ; tüm bu öngörüler dahilinde bir kredi tahsis kararı alınıyor yada alınmıyor. Dediğim gibi şu anda özel bankalar ciddi bir şekilde en azından devam eden projeleri finanse ediyorlar. Kesinlikle finansmanı durdurulan bir proje ile ben karşılaşmadım.DenizHaber: Sayın Cillov bizi son günlerde çok gündemde olan bu konularda aydınlatıp, değerli bilgilerinizi bizimle ve okuyucularımızla paylaştığınız için çok teşekkür ederiz.