Donanmaların dansı gemi inşaya yarayacak Ukrayna’nın Podrobnosti sitesinin haberine göre, Rusya Deniz Kuvvetleri Komutanı Vladimir Vısotski yaptığı açıklamada, Ukrayna’ya bağlı Kırım yarımadasında bulunan Karadeniz filosunun, 2020 yılına kadar “22350” sınıfı fırkateyn ve “677 Lada” tipi dizel denizaltılarla ile takviye edileceğini belirtti. Toplam rakamın 15 ya da üzerinde olacağını belirten Rusya Deniz Kuvvetleri Komutanı, bu plana yönelik çalışmaların başlatıldığının da altını çizdi. Karadeniz filosunun, daha önce basında yer aldığı gibi başka bölgelerden aktarılan gemilerle değil, yeni yapılan gemilerle takviye edileceğini vurgulayan Vısotski, bu yıl içerisinde Karadeniz filosu için planlanan bir firkateyn ve denizaltının yapımına başlanacağını kaydetti. Bilindiği gibi, Rus Karadeniz filosunun Sivastopol’de bulunan üssü, uzun süre Kiev ile Moskova yönetimleri arasında tartışma konusu olmuştu. Eski Ukrayna yönetimi, Rus Karadeniz filosunun anlaşma süresinin bittiği 2017 yılında Kırım’ı terk etmesini istemişti. Ancak, Ukrayna Devlet Başkanlığı görevini Viktor Yuşçenko’dan devralan Viktor Yanukoviç, 21 Nisanda Harkiv kentinde görüştüğü Medvedev ile anlaşmanın uzatılması konusunda uzlaşmıştı. Anlaşmayla, Sivastopol limanındaki Rus deniz üssünün kira süresi, sona ereceği 2017 yılından itibaren 25 yıllığına uzatıldı. Anlaşma, 25 yılın sonunda tarafların uygun görmesi halinde sürenin 5 yıl daha uzatılabilmesini de içeriyor.Hatırlanacağı üzere; Rusya gibi uzun yıllardır kendi silahını kendisi üretmiş bir ülkenin, birden bire Avrupa’dan taarruz maksatlı büyük bir amfibi çıkarma gemisini alacağını açıklaması şaşkınlık yaratmıştı. İlk gelen bilgilere göre Rusya’nın Fransa ile Mistral sınıfı amfibik, doklu hücum gemisi (LPD) için bazı görüşmeler yapmış olduğu belirtiliyordu. Daha sonra gelen haberlerden Rusya’nın sadece Fransa ile değil, Hollanda ve İspanya ile de görüştüğü anlaşılmıştı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Rus tersaneleri ve gemi inşaa endüstrisi ciddi bir küçülme yaşayarak kimi kabiliyetlerini kaybetmişti. Soğuk Savaş’ın bitiminden bu güne kadar Rus tersanelerinin bir adet Borey sınıfı balistik füze denizaltısı, bir adet Lada sınıfı dizel-elektrik denizaltısı, bir adet Gepard sınıfı firkateyn, bir adet Steregushchiy sınıfı firkateyn ve bir adet Buyan sınıfı hücumbot dışında yeni dizayn geliştirememiş ve üretememiş oldukları biliniyor. Rus gemi inşa endüstrisinde gözlenen kayda değer gerileme, Rus Deniz Kuvvetleri’nin ihtiyaç duymakta olduğu modern suüstü ve sualtı platformlarının geliştirilmesi ve üretilmesini yavaşlattı hatta durma noktasına getirdi. Bu gerçeğin Rus siyasetçilerini ve askerlerini gemi dizaynı ve imalatı için başka ülkelere bakmaya mecbur bıraktığı yorumları son dönemde sıkça dillendiriliyor. Ayrıca Rus Deniz Kuvvetleri’nin Alman Tip 212 sınıfı denizaltılar ile ilgilenmekte olduğuna dair de iddialar bulunuyor. Rus Donanmasının kendini Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi uluslarası bir güç olarak kanıtlayabilmesi için deniz üzerinden güç aktarımı yapabilmesi gerekliliği üzerinde duruluyor. Bunun için en uygun araç büyük amfibi gemiler. Vladimir Putin’in geçtiğimiz günlerde açıkladığı plan dahilinde bile Rus gemi inşaa sanayinin Rusya’nın bu ihtiyacını ülke içi olanaklarla karşılaması için en azından bir on seneye ihtiyaç duyacak. Bilindiği gibi, Rusya Başbakanı Vladimir Putin yaptığı bir açıklama ile son dönemde büyük düşüş gösteren Rus gemi inşa sanayini ayağa kaldırabilmek adına hiçbir fedakârlıktan kaçınmayacağını göstermişti. Putin, söz konusu açıklamada ülkenin doğu ucundaki Vladivostok şehrinde toplam 3 milyar 500 milyon Euro tutarında gemi inşa yatırımı yapılacağını söylerken, Rus uzmanlar da programı “Gemi inşa alanında yürürlüğe girecek en kapsamlı yatırım programlarından biri” olarak nitelemişlerdi. Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası gemi inşa alanında bir dönem organize olmakta zorlanan Rusya’da, birbiri ardına yaşanan ekonomik krizler de bu alana yatırım yapılmasının önünü tıkamıştı. Teknolojisi eskiyen Rus tersanelerinin Uzakdoğulu rakiplerine yetişme ve onlarla yarışma konusunda büyük sıkıntılar yaşaması Rus ticari ve askeri filosunun yaşlanması ve bir kısmının atıl kalması tehlikesini de beraberinde getirmişti. Geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada bu konuya da değinen Vladimir Putin, yapılacak yatırımla birlikte devlet aidiyetindeki gemi inşa merkezinin 2020 yılı ve sonrasındaki gemi ihtiyaçlarını karşılama konusunda yeterliliğe kavuşturulacağını ifade etmişti.Kriz sonrası dönemde bir türlü toparlanamayan kimi ülke tersanelerinin donanma siparişleriyle ayakta tutulmaya çalışıldığı dikkatlerden kaçmıyor. Bu ülkelerden birisi de Kanada. Kanada’da faaliyet gösteren gemi üretim merkezleri ile denizcilik ve gemi inşa sektörlerine bağlı işçi konfederasyonlarının hükümete ulusal bir denizcilik konseyi toplanması yönünde çağrıda bulundukları biliniyor. Geniş katılımla yapılan ortak çağrıda, son dönemde Kanada tersanelerinin hükümetin ve donanmanın talepleri dışında hiç sipariş alamadığı vurgulanarak, hem tersanelerin hem de çalışanların finansal bir açmaz içine düşmelerinin an meselesi olduğu ifade edildi. Kanada hükümeti ise tersanelerin atıl kalmasını önlemek amacıyla donanma ihtiyaçlarını ülke tersanelerinden karşılama konusunda geniş kapsamlı bir çalışma yürütüyor.Benzer haberlerin geldiği Amerika Birleşik Devletlerinde ise tartışmanın merkezinde finansal konular var. Donanmanın yenilenmesi hususunda Deniz Kuvvetlerinin yaptığı çalışmada 30 yılda filoya 276 adet askeri geminin katılması gerektiği dile getirilirken, bu ihtiyaca bağlı yıllık harcamaların da 2010 rakamlarıyla en az 16 milyar dolar olması gerektiği sonucuna varıldı. Aynı çalışma üzerinden bir hesaplama yapan Kongre Bütçe Ofisi (CBO) ise yıllık harcamaların tutarının 19 ila 21 milyar dolar arasında gerçekleşmesinin beklendiğini kongreye bildirdi. Amerikan basınında geniş yer bulan haberlere göre, ilgili çalışmayı yürüten uzmanlar 30 yıl sonra Amerikan donanmasındaki “büyük parça” savaş gücünün 323 adet gemiden oluşması gerektiğini saptadılar. Buna göre önümüzdeki otuz yıl süresince donanma harcamalarının yıllık 1 ila 5 milyar dolar arasında arttırılması gerekiyor çünkü şu anda bütçeden donanmaya ayrılan pay yıllık 15 milyar dolar dolayında. Bu arttırım talebi kongreden farklı tepkiler alırken, askeri uzmanlar da mevcut şartlarla yenilemede sıkıntılar yaşanacağını ve ilerleyen dönemde ihtiyacın karşılanamamasından dolayı zaafiyet oluşabileceğini dile getiriyorlar. Yıllık ortalama 20 milyar dolarlık bir harcama göz önüne alındığında 30 yıl sonra Amerikan donanması yenileme projelerine toplam 600 milyar dolar gibi bir kaynak aktarmış olacak.