Deniz dalgaları ışık verdi Türkiye Elektromekanik Sanayi (TEMSAN) ve Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) işbirliğiyle 1,5 yıl önce başlatılan “Deniz Dalgalarından Elektrik Enerjisi Üretimi Projesi” kapsamında pilot uygulama alanı olarak seçilen Sakarya'nın Karasu ilçesinde ilk ampul yakıldı. Denizin içinde kıyıya 100 metre mesafedeki elektrik santrali dalgalardan ürettiği elektrik enerjisi ile 1 günde 2 evin elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor.Kıyı kesimindeki yerleşim birimlerinin elektrik ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla 1,5 yıl önce başlatılan ve uygulaması Karasu'da yürütülen projede mutlu sona gelindi.Denize yerleştirilen 5 duba ve bir jeneratörden oluşan sistem, dalgaların dikey hareketini elektrik enerjisine çevirerek günde ortalama 5 kilovatsaat elektrik enerjisi üretiyor.Proje danışmanı Hasan Ali Coşkun, projenin ana amacının kıyılarda bulunan sınırsız dalga enerjisi potansiyelini elektrik enerjisine çevirerek, kendi elektriklerini üretmek isteyen tüketiciler, orta ölçekli sanayiciler ve yatırımcılara altyapı sağlamak olduğunu söyledi.Test çalışmalarında çok olumlu sonuçlar alındığını ifade eden Çoşkun, dalgaların hareketini elektrik enerjisine çevirerek günde 5 kilovat saatenerji üretilebildiğini belirterek, şöyle konuştu:“Dünyada ilk kez mobil olarak uygulanan sistem başarıya ulaştı. Dünyada şu anda kullanılan sistemler deniz dibine sabitlenmiş sistemlerdir. Bizim sistemimiz ise deniz tabanıyla bağlantılı değil, suyun alçalması ve azalmasından bağımsız olarak enerjiyi problemsiz olarak üretme özelliğine sahip. Gemi trafiğini engelleyen, çok uzun metrajlarla uygulanan dünyadaki örneklerinden çok daha iyi özelliklere sahip bir sistemdir. Çevreci bir sistem olması, rüzgar enerjisi üretiminde olduğu gibi gürültü ve fiziksel ortamdaki kirliliği olmayan enerji biçimi olması, güneş enerjisi üretimine göre maliyetinin ucuz olması, ilk defa bizim uyguladığımız teknikle mobil enerji santrali olması nedeniyle çok avantajlı bir sistem. Sistem mobil olduğu için dalganın daha çok olduğu bölgelere taşınabiliyor.”Ulusal Bor Araştırma Enstitüsünün geliştirdiği bor katkılı neodyum ferrobor mıknatıslarının yeni jeneratör sisteminde kullanılmasının verimi yüzde 95'e çıkardığını kaydeden Coşkun, konvansiyonel jeneratörlerde verimin yüzde 75 ile 88 aralığında olduğunu söyledi.“DENEME ÜRETİMİ BAŞARILI”Projenin sahil kesimindeki yerleşim birimleri için yararlı bir uygulama olduğunu belirten Coşkun, projenin başarıya ulaşmasının sınırsız dalga potansiyelinin kullanımının önünü açtığını kaydederek, şunları anlattı:“Ortaya çıkacak uygulamalar birçok yatırımcı kuruluşun portföyünde yer alacak, dolayısıyla uygulamalarda ciddi bir artış görülecek. Bu uygulamanın da yatırımcılar açısından geniş bir zemin bulacağı kanaatindeyiz. Bundan sonra daha sığ bölgelerde elektrik üretimi yapabilecek modeller üzerinde çalışılması için bizim yürüttüğümüz çalışma zemin teşkil edecek. Enerji Bakanlığının desteğiyle projenin devamında kıyı bölgelerindeki lokal yerleşim birimlerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere imalatı programda olan bir proje. Proje şu anda tamamlanmış durumda. Deneme üretimi başarılı bir şekilde sürüyor. Güç arttırımı ve projenin yaygınlaştırılması ve yeni üretim tekniklerinin geliştirilmesiyle ilgili etapları çalışacağız bundan sonraki aşamada.”Denizcilik Müsteşarlığının önerisi üzerine pilot uygulamayı Karasu ilçesinde başlattıklarını kaydeden Coşkun, “ilk yaptığımız prototip santralin gerek duyduğu 8,5 metre minimum derinlik kıyıya 100 metre mesafede elde edilebildiği için bu bölgeyi pilot saha seçtik” diye konuştu.(aa)