'Tersaneler kapanmanın eşiğine gelebilir'"Türkiye Gemi İnşa Sanayi Sektörü Raporu"nda, "Türkiye'de bazı tersanelerin kapanma noktasına gelebileceği ve yeni tersane yatırımlarının tamamen duracağı bir süreç yaşandığı" bildirildi.Türkiye Gemi İnşa Sanayicileri Birliği (GİSPİR) tarafından hazırlanan rapora göre, Türkiye tersanelerinin ihraç ettiği yeni gemi ve yatların değeri 2008'in Ağustos ayı itibariyle 2 milyar 57 bin dolara ulaştı, bakım ve onarım maliyetleriyle sektörün değeri 4 milyar dolara çıktı.Ancak tüm dünya ekonomisini etkileyen küresel ekonomik kriz, tersaneleri de önemli ölçüde etkiledi. Sektörün büyümesine paralel olarak 2007'de 33 bini aşan istihdam, kriz nedeniyle keskin bir düşüş yaşayarak yüzde 23'lük düşüşle Kasım 2008'de 25 bin 923 oldu. İlerleyen dönemde sektördeki istihdamın daha da azalacağı öngörülen raporda, şu ifadelere yer verildi: "Yaşanan küresel ekonomik kriz nedeniyle gerek Dünya gemi inşa taleplerindeki azalma gerekse Türkiye tersanelerinin iş kazaları nedeniyle kapatılmalarının, Dünya armatörlük kurullarında negatif yönde yankı bulması ve navlun fiyatların düşmesi sonucu sipariş iptalleri ve yeni siparişlerin durmasının, 2009 ortalarından itibaren istihdam sayısında 10-15 bin kişilik bir daralmayı da beraberinde getirebileceği de değerlendirilmektedir.""SİPARİŞLER 6 AYDA YÜZDE 9 DÜŞTÜ"Raporda, sektörde talep daralmasının yan sanayinin gelişmesini ve yaratılan istihdamı da olumsuz yönde etkileyeceği belirtilerek, dünya gemi inşa piyasasında yaşanan olumlu gelişmelerden bütün gemi inşacı ülkelerin payını aldıkları ifade edildi.Raporda, 2008'in ikinci 6 aylık döneminde sipariş alımlarında çeşitli ülkelerde yükselişler yaşandığı ancak Türkiye tersanelerinde hem adet hem de tonaj bazında ortalama yüzde 9'luk bir düşüş olduğu kaydedildi.Türkiye tersaneleri, gemi üretiminde dünyada 2002'de 23. sıradayken 2007 sonunda 6. sıraya yükseldi ancak Nisan 2008'de 9, Ekim 2008 itibariyle ise 10. sıraya geriledi.Ülkelere göre 2008'de adet bazında siparişlerÜlkelerNisan 2008Ekim 2008Çin3.0763.533Güney Kore2.2622.390Japonya1.4241.507Türkiye267246Vietnam217253Hindistan126159Almanya178150Filipinler111119Romanya7486Tayvan6863Brezilya-35Tablodaki bilgilere göre, Türkiye tersanelerinin gemi siparişi 5 ayda 267'den 246'ya düştü. 6 Kasım 2008 verilerine göre, tüm tersanelerden geçen yıl içinde 13 yeni gemi siparişi alındı. Bunların 5'i ihraç amaçlı olmak üzere 70 yeni gemi ve yatın kesin siparişi bulunuyor. 8'i ihraç amaçlı, 59'u Türk bayraklı olmak üzere 67 geminin siparişi ise iptal edildi ve Türk bayraklı olan siparişlerin bir kısmının inşa başlama tarihleri de ertelendi.Türkiye tersanelerinde, 152'si Türk bayraklı, 33'ü ihraç olmak üzere toplam 185 gemi ve yatın inşası devam ediyor."BAZI BANKALAR KREDİLERİ ÇAĞIRIYOR"Raporun sonuç kısmında tersanelerde yaşanan dar boğazın nedenleri şöyle sıralandı:2008'den itibaren petrol fiyatlarındaki artışlar,Yüzde 65'i ithal edilen gemi yan sanayi ürünlerindeki fiyat artışları,Eylül 2008'den itibaren ABD'de başlayan ekonomik kriz,Gerek yerli gerekse yabancı basında yer alan tersane kazaları ile bu kazalar nedeniyle uygulanan tersane kapatma işlemlerinin yabancı ülkelerdeki armatörlük kurullarında yankı bulması."Yaşanan süreçte, "Bankalardan bir kısmının verdiği krediyi geri istediği, bir kısmının vade kısıtlaması talebinde bulunduğu, bir kısmının ise yüksek faizler uyguladığı" kaydedilen raporda, "Bazı tersanelerin kapanma noktasına gelebileceği ve yeni tersane yatırımların ise tamamen duracağı, 15-20 bin çalışanın işsiz kalacağı" öngörülerine yer verildi."DEVLET ACİL BİR TAKIM ÖNLEMLER ALMALI"Raporda, küresel krizin etkilerinin kısa sürede atlatılabilmesi için devlet tarafından acil olarak alınması istenen önlemler şöyle:İnşa edilen gemilerin kredilerinin yeniden yapılandırılması,Bu yapılandırmada kredilerin 2 yıl ödemesiz olmak üzere 5 yıla yayılması,Mevcut durumun idame edilebilmesi maksadıyla tersanelere yönelik orta vadeli yatırım ve işletme kredisi için ilave fon yaratılması,'Kalkınmada öncelikli yöre kapsamındaki illerde uygulanmakta olan devlet yardımlarının en az 3 yıl süreyle gemi inşa sanayine teşvik sağlamak maksadıyla Türkiye genelinde tersane bölgelerinde yürürlüğe konularak, diğer ülkelerde olduğu gibi tersaneler için imkan yaratılması."Raporda ayrıca küresel ekonomik krizin atlatılmasının ardından gemi sanayi sektörü tarafından alınması gereken önlemlere de yer verildi.