Balıkçılar arasında yaygın bir darb-ı meseldir; balk demiş ki “Beni tutan onmasın, yiyen doymasın, ticaretimi yapanın pulum kadar parası olsun.” Bir ekonomik gerçeğe dikkat çeken bu sözü geçersiz kılacak projenin Türkiye ayağı İstanbul Büyükada’da hayata geçirildi. Dünya Çevre Günü’ne denk getirilerek tanıtımı yapılan projenin ismi “Mutlu Balıklar”. Balıkçılar, motorlarına taktıkları özel bir aletle deniz yüzeyindeki plastik ve diğer atıkları ilk defa topladılar. Proje çerçevesinde, av yasağı döneminde balıkçılar ek gelir imkânına kavuşacak. Denize atıldıktan bir süre sonra dibe batan plastikler mikro parçacıklara ayrılarak deniz canlılarının bünyesine geçiyor. Besin zinciri ile de insana...Bu projenin fikir annesi, Avrupa Parlamentosu Milletvekili Anna Rosbach. Kamuoyunda çevreci duyarlılığı ile tanınan Rosbach, bir gün Atlas Okyanusu’nda yüzen atıklardan oluşan adayı görmüş. Milletvekilinin aklında, balıkçıların bu atıkları toplarken ek gelir sahibi olmaları fikri şekillenmiş. Rosbach’ın söylediğine göre, fikrini paylaştığı meslektaşları onunla dalga geçmiş. Ancak AB Denizcilik ve Balıkçılık Komisyonu Başkanı Maria Damanaki desteği ile proje hayata geçmiş. Waste Free Ocean (Atıksız Okyanuslar) Organizasyonu oluşturulmuş. Atık toplayacak balıkçılara, AB Balıkçılık ve Denizcilik Fonu’ndan ödeme yapılması kararı çıkmış. Projeye ‘kirleticiler’ de katılmış. Avrupa Plastik İşleyicileri Birliği (EuPC) harekete destek vermeye başlamış. Projenin uluslararası olması önemli çünkü destekleyicilerinden biri olan ve açılış törenine katılan Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Türk denizlerindeki atıkların yüzde 53’ü yabancı memleketlerden geliyor.” diyor.“Mutlu Balıklar” projesinin açılış töreni, Fransız balıkçı Thomazeau tarafından geliştirilen özel ağın bağlandığı teknenin iskeleden hareketi ile başladı. Bu ağ, deniz yüzeyindeki atıkları temizlerken balıklara zarar vermeyecek şekilde tasarlandı. Thomazeau, etkinlik öncesi Türk balıkçılara ağın kullanımı konusunda eğitim de verdi. Bir grup balıkçının eşlik ettiği “Mutlu Balıklar” teknesinin Büyükada açıklarında topladığı atıklar sahile getirildi. Geri dönüşüme gönderilmek üzere bir vinçle çöp konteynerine yüklendi.Açılış töreninde yapılan konuşmalarda plastik torbaların yasaklanması ve paralı hâle getirilmesi ile miktarının sınırlandırılması konusunda polemik yaşandı.TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, plastik torbaların tamamen yasaklanmasını istedi. Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Mehmet Uysal, yasaklamanın doğru bir karar olmayacağını vurguladı. Plastik torbalar yerine kullanılacak tekstil torbalarında karbon ayak izinin daha fazla olacağını vurgulayan Uysal, önemli olanın kullanım miktarını ayarlamak olduğunu söyledi. Uysal, Adalar Belediye binasına dikkat çekerek binanın tamamen plastik kökenli madde ile kaplandığına dikkat çekti.Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu da plastik torba kullanımının Belediye Meclisi’nin oy birliği ile aldığı kararla yasaklandığını söyledi. Biz de bu yasağın ne kadar benimsendiğini gözlemlemek için Büyükada Çarşısı’na gittik. Burada alışveriş yapan vatandaşlar Türkiye’nin herhangi bir yerindeki gibi bedel ödemeden aldıkları plastik torbalarla dolaşıyordu. Büyük market zincirleri dahi yasaktan haberi yokmuş gibi plastik torba vermeye devam ediyordu. Ayrıca bez ve kâğıt torba alternatifi de yoktu.Büyükada’da plastik yasağı tutmamıştı ama Çevre ve Şehircilik Bakanlığı destek verirse Mutlu Balıklar Projesi ümit veriyor. Açılış törenine katılan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bakan Yardımcısı Muhammet Balta sıcak karakteri ile gönülleri fethetti. Milletvekili Anna Rosbach’ı ‘ablası’ ilan eden Balta, Türkiye’ye destek talep etti. Mutlu Balıklar Projesine desteğini sorduğumuz Balta bu konuya ‘bürokrat soğukluğu’ ile yaklaştı: “Bakalım, görelim, faydalı olursa destek veririz.”Bu arada PAGEV 1. Başkan Yardımcısı Yavuz Eroğlu, Waste Free Ocans’ın Türkiye, Ortadoğu ve Afrika Başkanı ilan edildi. “Mutlu Balıklar” Komite Başkanı da olan Eroğlu, “Avlanma yasağı olduğu dönemlerde, balıkçıların deniz yüzeyindeki çeşitli atıkları temizlemeleri için AB Balıkçılık ve Denizcilik Fonu’ndan günlük bir bedel ödeniyor. Maalesef Türkiye birlik üyesi olmadığı için bu fondan yararlanmamız mümkün değil. Bu sebeple projenin sürdürülebilirliğini sağlamak için başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız olmak üzere hükümetimizden fon oluşturmak konusunda katkı ve destek bekliyoruz.” diyor.