Türk Armatörler Birliği ilk kez bu sene 1500’ye yakın Türk Sahipli geminin dünyadaki toplam 9 MoU’dan 7 adedine ait PSC verilerini analiz etti. Bu çerçevede kısıtlı veri sunan 2 MOU inceleme dışında tutulmuştur. Bilindiği üzere Liman Devleti Kontrolü sistemi, dünyanın belli başlı okyanus ve denizlerini kapsayan mutabakat zaptı (MoU) çerçevesinde bugünkü yapısına ulaşmıştır (Aykanat, 2010: 34). Söz konusu yapı günümüzde tüm dünyada 9 adet bölgesel Liman Devleti Kontrolü anlaşmaları ile şekillenmiştir. Bu anlaşmalar aşağıdaki gibidir: Avrupa ve Kuzey Atlantik ( Paris MoU) Asya ve Pasifik ( Tokyo MoU) Latin Amerika ( Acuerdo de Vina del Mar) Karayipler (Caribbean MoU) Batı ve Orta Afrika (Abuja MoU) Karadeniz Bölgesi (Black Sea MoU) Akdeniz ( Mediterranean MoU) Hint Okyanusu (Indian Ocean MoU) Arap Körfezi (Riyadh MoU) Not: Altı çizgili olan MoU’lar analiz edilmiş, diğer 2 küçük MoU, Latin Amerika ( Acuerdo de Vina delMar) ve Karayipler (Caribbean MoU) veri yetersizliği nedeniyle analize dahil edilememiştir. Bölgesel MoU'lara ilave olarak Amerika Birleşik Devletleri, kendi ulusal kanunları ve uluslararası düzenlemeler paralelinde Birleşik Devletler Sahil Koruma (USCG) diye adlandırılan Liman Devleti Denetimini etkin bir şekilde bölgesinde uygulamaktadır. Buradaki analiz ise sadece kendi yıllık raporundan alındığından Türk Bayraklı gemiler açısından ele alınmıştır. 2020 YILI TÜRK SAHİPLİ GEMİLERİN KÜRESEL PSC ANALİZİ 2020 yılında yukarıda bahse konu 7 MoU ve USCG çerçevesinde dünya genelinde toplam 64.657 PSC işlemi gerçekleştirilmiş, en fazla PSC kontrolü sırasıyla; %39,1 oranında Tokyo MoU (25.282) %20,3 oranında Paris MoU’da (13.152) %11,4 oranında USCG MoU’da yapılmıştır. Türk sahipli gemiler ise dünya çapında 2710 kez PSC’ye girmişlerdir. Analiz edilen MOU’lardaki toplam 64.657 PSC içindeki Türk sahipli gemilerin PSC’ye girme oranının %4,2 olduğu görülmüştür. Bir kıyaslama yapılabilmesi için burada gemi sayımızın dünyadaki gemi sayısının % 3,21’i olduğunu da belirtmek isteriz. Veriler yıl yıl ilerledikçe bu rakam kıyaslanabilir hale gelebilecektir. Türk sahipli gemiler dünya çapında girdikleri 2710 PSC içinde sırasıyla en çok; %35,9 Black Sea MoU (966 kez), %31,3 Paris MoU (840 Kez) ve %15,7 Mediterrenean MoU (423 Kez)’da PSC kontrolüne girmişlerdir. Bu da Türk sahipli gemilerin 2020 yılında girdikleri PSC’nin %83’nün bu üç PSC bölgesinde yapıldığını göstermektedir. 2710 PSC’den 1540’ında eksiklik tespit edildi! Türk sahipli gemilerinin tabi tutulduğu 2710 PSC’den 1540’ında eksiklik tespit edilirken 1170’inde ise eksiklik tespit edilmemiştir. Eksiklik tespit edilen PSC’ler açısından Paris (%65), Black Sea (%60,46) ve Indian Ocean (%62,71) MoU bölgelerinde % 60’ın üzerinde eksiklik tespit edilirken, bu oran diğer MoU bölgelerinde ise% 28 civarındadır. 2020 yılında PSC’lere giren Türk Sahipli gemilerin gemi tipleri açısından verileri ele alındığında Türk sahipli filonun adet olarak %32’sini oluşturan genel kargo gemileri en fazla PSC kontrolüne tabi tutulan gemi tipi olmuştur. Bu açıdan baktığımızda 2020 yılı içinde PSC’ye giren Türk sahipli gemilerin; %44’ü genel kargo gemisi, (yaş ortalaması 22,66) %25’i kuruyük gemisi, %16’sı kimyasal/ürün tankeridir. Tutulan 86 geminin %40’ı genel kargo gemisi! 1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan “Turkish Shipping Outlook Report 20/21” raporuna göre Türk sahipli filodaki Genel kargo gemilerinin tonaj olarak %50’si, adet olarak %65’i 20 yaş üstündeki gemilerdir. Yine bu kategorideki gemilerin ortalama tonajı 4854 DWT’dir. Ayrıca bu gemiler tutulma sayısı ve süresi açısından da oldukça yüksek bir rakama sahipler. 86 geminin %40’ını bu tip gemiler oluşturmaktadır. Yine denetime giren Genel Kargo gemisi sayısıyla karşılaştırdığımızda ise denetime giren gemilerin %10,3’nün tutulduğunu görüyoruz. Kuruyük gemilerinde ise tutulma sayısı 23 olup bu sayı toplam tutulma sayısının %26,7’sine, 2020 yılında denetime giren kuruyük gemisi sayısının %9’una denk gelmektedir. 0-10.000DWT arasındaki gemiler tutulma yaşayan gemilerin %66,28’ini oluşturmakta ve diğer taraftan ortalama eksiklik sayıları da diğer tonajlardaki gemilere göre daha yüksek olmaktadır. Ancak bu değeri hafifletmemesi de düşünülerek ortalam tutulum sürelerinin daha düşük olduğu görülmektedir. 6 milyon dolarlık kayıp! 2020 yılında Türk sahipli 1030 gemi 72 değişik ülkede 2710 PSC denetimine girmiş ve bunlardan 62 firmamıza ait 86 gemi 22 farklı ülkede tutulma yaşamıştır. Ve bu tutulmaların toplam süresi 767 gün olmuştur. Bu da toplam 767 günlük bir ticari kayıp anlamına gelmektedir. Basit bir hesap ile 10.000 DWT’lik bir kuruyük gemisinin spottaki 2020 yılı için ortalama günlük navlununun 3500 USD ve yıllık navlun girdisinin 2.500.000 USD olduğu dikkate alındığında ülkemiz ve şirketlerimiz için 6 milyon dolarlık bir kayıp gibi değerlendirilebilir. 15'i bir gün sonra serbest bırakıldı! Tutulma yaşayan gemilerden 15 adedinin tutulmadan bir gün sonra tutulmaya sebep olan eksikliğin giderilmesini müteakip serbest bırakıldığı görülmektedir. Bu tür tutulmalar Türk Bayraklı gemileri tutulmalarının yüksek oranda olduğu Paris ve Black Sea MoU bölgelerinde meydana gelmiştir. Bu tür eksikliklerin PSC öncesinde yapılacak kontrollerde tespit edilip giderilerek bu tür tutulmalara engel olunabileceği değerlendirilmektedir. Tutulma süresi açısından ülkeler genelindeki sıralamaya göre ise; Belçika’da 250 gün, İtalya’da 185 gün, Yunanistan’da 63 gün, Rusya’da 60 gün, Almanya’da 50 gün toplam tutulma yaşanmıştır. Yine Belçika özelinde Antwerpen Limanında 2020 yılı içinde denetime giren gemilerin %50’si tutulmuştur. Almanya da tutulma oranı ile dikkat çekmektedir. İtalya’nın Venedik Limanında da çok uzun süreli tutulmalar yaşandığı görülmektedir. Bu tablolarda belirtilmemiş olmakla beraber tüm limanlar bazında baktığımızda en uzun tutuklu kalma sırasına göre limanlar ise şu şekilde sıralanmıştır. Belçika Antwerpen 245 Gün İtalya Venedik 172 Gün Rusya Rostov 40 Gün - Yunanistan Selanik 29 Gün Hollanda Roterdam 22 Gün Tutulan Türk sahipli gemilerin MOU’lara göre eksiklik sayıları şu şekildedir. 1. Paris MOU 745 Eksiklik 2. BS MOU 350 Eksiklik 3. Tokyo MOU 94 Eksiklik 4. Med MOU 65 Eksiklik 5. İndian MOU 46 Eksiklik 6. USCG 2 Eksiklik Türk sahipli gemiler açısından grafik ve tablolar ile daha derinlemesine bir analize ulaşmak için tıklayınız; Türk Sahipli Gemiler 2020 Yılı Küresel PSC Analiz Raporu