TÜBİTAK Destekli i-GATS Projesi Sektörel Bilgilendirme ve Uygulama Toplantısı Yapıldı "Gemi Operasyonlarında İnsan Güvenirliliği Analiz ve Takip Sistemi Önerisi” projesi TÜBİTAK Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı ARDEB 1001 - 2014/I döneminde sunulmuş ve Mühendislik Araştırma Grubu (MAG) panelinde yapılan değerlendirmeler sonucu "A puanı" ile başarılı bulunarak, 30 ay süre ile desteklenmiştir. Projenin amacı, gemi platformunda personel hatalarından doğabilecek operasyonel problemleri en aza indirgemek için özgün bir insan güvenirliliği analiz ve takip sistemini bilgi tabanlı olarak geliştirmektir. Projenin başlangıç tarihi 15.10.2014'tür. Proje kapsamında, Kavramsal Araştırma, Yöntem Geliştirme, Uygulama Arayüzü Tasarlama, Yazılım Deneme Versiyonu Geliştirme ve Test adımları sonuçlandırılmıştır. Proje, 15.04.2017 tarihinde tamamlanacaktır. 30 aylık araştırma süresi için, TÜBİTAK tarafından sağlanan toplam proje desteği, 131.001 -TL’dir. Proje bütçesi; ekipman alımları, proje teşvik ikramiyesi, seyahat desteği, saha araştırması desteği ve bursiyer ödemeleri gibi alt kalemleri içermektedir. Proje, araştırmanın teorik ve uygulama safhalarındaki gereksinimlere cevap verebilecek nitelikte disiplinlerarası (gemi makinaları işletme mühendisliği, deniz ulaştırma mühendisliği, endüstri mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği) üretken ve dinamik bir araştırma grubu tarafından yürütülmektedir. Proje araştırma ekibinde, Doç. Dr. Metin Çelik (Proje Yürütücüsü) / İTÜ Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Bölümü, Doç.Dr. Selçuk Çebi (Araştırmacı) / YTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü, Y. Doç. Dr. Kadir Çiçek (Araştırmacı) / İTÜ Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Bölümü, Y.Doç.Dr. Emre Akyüz (Araştırmacı) / BTÜ Deniz İşletmeleri Yönetimi Bölümü, Y. Doç.Dr. İlker Akgün (Araştırmacı) / Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü, Y.Doç.Dr. Erdem Bilgili (Araştırmacı) / Piri Reis Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Y.Müh. Burcu Öztürk Taç (Bursiyer) / Densay Denizcilik ve Ticaret A.Ş., Arş. Gör. Çağatay Kandemir (Bursiyer) / İTÜ Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Bölümü, Arş. Gör. Ömer Söner (Bursiyer) / İTÜ Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği Bölümü görev almıştır. Proje kapsamında yürütülen çalışmaları sektörel bakış açısı ile gözden geçirmek, geliştiren yazılımı tanıtmak ve saha uygulamalarının ilk sonuçları hakkında detaylı bilgilendirme yapmak üzere 01 Nisan 2017, Cumartesi, 13:30-16:30 saatleri arasında, “i-GATS Projesi Sektörel Bilgilendirme ve Uygulama Çalışmaları Toplantısı” gerçekleştirilmiştir. Toplantıya, gemi işletmeciliği firmalarında operasyon yönetiminde insan faktörü konusunda görev ve sorumlulukları olan yöneticiler davet edilmiştir. i-GATS Projesi Sektörel Bilgilendirme ve Uygulama Çalışmaları Toplantısına, 27-31 Mart 2017 tarihleri arasında yapılan davetler ve çağrı neticesinde, 31 farklı kurumdan yaklaşık 44 farklı sektör temsilcisi katılım sağlanmıştır. Toplantı, İTÜ Denizcilik Fakültesi Dekanlık Konferans Salonunda gerçekleştirilmiştir. Toplantıya, Anadoluhisarı Tankercilik A.Ş., Chevron Shipping, Statü Gemi Kiralama ve Tic. Ltd. Sti., Aselsan, Piri Reis Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Gemi Brokerleri Derneği, Burtrans Denizcilik, OMV Petrol Ofisi A.Ş., Ditaş - Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş., Tersan Deniz İşletmeciliği, Rana Denizcilik, Marmara Üniversitesi, Deniz Nakliyatı T.A.Ş., Hive Bilişim ve Yazılım A.Ş, Kaman Gemi İşletmeciliği, My Denizcilik, Aktif Denizcilik, Yasa Tanker İşletmeciliği A.Ş, Ciner Grup, Metropole Denizcilik, Kuzeystar tersanesi, UN Ro-Ro İşletmeleri A.Ş, Milli Savunma Üniversitesi, TMMOB GEMİMO, Klas Shipping, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Transal Denizcilik Ticaret A.Ş., V-Ships Türkiye, Most Denizcilik Çevre Hizmetleri San. Tic. A.Ş ve Çavuş ve Coşkunsu Hukuk Bürosu gibi kurumlardan temsilciler katılım sağlamıştır. Katılımcılar görev ve sorumluluk alanlarına göre değerlendirildiğinde, gemi kaptanları ve başmühendisleri, brokerler, avukatlar, personel ve insan kaynakları yöneticileri, kalite sistemleri yöneticileri, deniz sistemleri mühendisleri, enspektörler, filo yöneticileri ile öğretim elemanları/üyeleri öne çıkmıştır. Toplantı, i-GATS Projesi yürütücüsü, İTÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi, Doç.Dr. Metin Çelik’in açılış konuşması, proje yönetimi ve proje çıktılarının endüstriyel uzantıları ile ilgili tanıtım sunumu ile başlamıştır. Doç.Dr. Metin Çelik, projenin saha uygulamalarında veri desteği sağlayan firmaları, Anadoluhisarı Tankercilik A.Ş., Arkas Denizcilik ve Nakliyat A.Ş., Genel Denizcilik Nakliyatı A.Ş., Transal Denizcilik Ticaret A.Ş., Mercan Group, Yasa Tanker İşletmeciliği A.Ş., İnce Denizcilik Ve Ticaret A.Ş., Statü Gemi Kiralama ve Tic. Ltd. Sti., Tersan Deniz İşletmeciliği ve Tic. Ltd. Sti., Ditaş - Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş olarak sıralayarak ve bu firmalardaki irtibat kişilerine proje ekibi adına özel teşekkürlerini sunmuştur. Proje araştırmacılarından, Y.Doç.Dr. Emre Akyüz, projenin kavramsal çerçevesini, insan hata değerlendirme ve indirgeme yöntemi ve gemi platformuna uygun operasyon analizi yöntemi geliştirme adımlarını paylaşmıştır. Proje çıktılarının daha iyi anlaşılabilmesi için, i-GATS yazılımı ve ilk uygulamaları Y.Doç.Dr. İlker Akgün tarafından interaktif olarak gerçekleştirilmiştir. Verilen kokteyl arasında, katılımcılar ile geliştirilen i-GATS konsepti üzerinde karşılıklı fikir alışverişi yapılmıştır. İkinci oturumda ise, katılımcılar takım halinde 6 gruba ayrılarak, Y.Doç.Dr. Kadir Çiçek’in koordinasyonunda, operasyonlarda insan güvenilirliği analizi senaryo esaslı uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, uzmanlık alanları ve mevcut tecrübeleri ile birlikte, makine dairesi kalkış manevrası, gemiyi terk ve filika denize indirge talimi, kritik sularda seyir vardiya değişimi, kimyasal tankerde kargo tahliye operasyonu, boğaz geçiş manevrası gibi önemli süreçlere yönelik senaryolar geliştirerek, ilk kademe kontrol önlemi belirleme aşamasına kadar ilerlemişlerdir. Yapılan çalışmalar raporlanarak, proje ekibine teslim edilmiştir. Uygulama çalışmasına müteakiben, toplantı ve proje değerlendirme çalışması, proje bursiyerleri, Arş.Gör. Burcu Öztürk Taç, Arş.Gör. Çağatay Kandemir, Arş.Gör. Ömer Söner tarafından yürütülmüştür. Projeye Yönelik Sektörel Geribildirim ve Değerlendirme Çalışmasına 36 katılımcı görüş bildirmiştir. Katılımcılardan, projeye yönelik 10 farklı konuda 1-5 ölçeğinde görüşler bildirmeleri istenmiştir. Görüşlere yönelik yapılan değerlendirmelerde, en yüksek ortalamaya ilk üç konu, 4.69 puan ile “Projede odaklanılan konunun güncelliği açısından önem durumu”, 4.61 puan ile “Proje ekibinin endüstriyel çözümler üretme potansiyeli”, 4.36 puan ile “Projenin analitik/kuramsal ve/veya deneysel yönden araştırma-geliştirme sistematiğinin yeterliliği” olarak tespit edilmiştir. Dilek ve temenniler bölümünde söz alan katılımcılar, analiz bölüme yeni parametreler eklenebileceğini, projenin somut endüstriyel çıktıları olduğunu, yazılımın gemi yönetim sistemleri ile birlikte uygulanabilir olduğunu, projenin ileri aşama çalışmalarını takip ederek, katkı sağlamak istediklerini belirtmişlerdir. Toplantının son bölümünde, Denizcilikte Operasyon Emniyeti Geliştirme & İletişim Platformu kurulması gündeme alınmış, yapılan üyelik çağrısı ile birlikte, proje araştırma ekibinden 8 kurucu üyenin yer aldığı bu iletişim platformuna, denizcilik ve ilgili endüstrisinden toplam 34 profesyonel üye olmuştur. Ayrıca, kurulan iletişim platformu üyeleri koordinasyonunda, ileriki periyotta operasyon yönetimi alt konularında yeni toplantılar düzenlenmesi gündeme alınmıştır. Proje sonuçları ve kurulan iletişim platformu faaliyetlerinin, çok yakın zamanda www.igats.itu.edu.tr ağ sayfalarından izlenebileceği bildirilmiştir. Toplantı, i-GATS projesi saha uygulaması desteği veren 10 farklı gemi işletmeciliği firması temsilcilerine Teşekkür Sertifikalarının ve tüm katılımcılara Katılım Sertifikalarının verilmesinin ardından sona ermiştir. Proje çalışmaları ile edilen kazanımlardan faydalanarak, yeni bir eğitim modülü tasarlanmıştır. Gemi Operasyonlarında İnsan Güvenilirliği Farkındalık Eğitimi, 06 Nisan 2017 Perşembe günü, 09:50-16:00 saatleri arasında, İTÜ Denizcilik Fakültesi SM-5 Sınıfında gerçekleştirilmiştir. Bu eğitime, Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği Bölümünden 16, Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Bölümünden 20 olmak üzere, toplam 36 öğrenci ücretsiz olarak katılmıştır. Eğitimin ilk oturumunda, katılımcılara gemilerde insan faktörü, bu konuda devam eden akademik ve endüstriyel çalışmalar ile insan güvenilirliği kavramı, teorik altyapısı ve farklı alanlardaki uygulama prosedürleri hakkında bilgi verilmiştir. Eğitimin, ikinci oturumda gerçekleştirilen, operasyonlarda insan güvenilirliği analizi uygulama çalışması için 6 farklı grup oluşturulmuştur. Takım halinde yapılan bu uygulamalarda, kargo tahliye, yakıt alımı, yangınla mücadele tatbikatı, demir manevrası, ana makine yakıt değiştirme gibi kritik operasyonlar için, gemi operasyon şartları senaryolaştırılmıştır. Öğrenciler, hata değerlendirme ve indirgeme yönteminin parametrelerini kullanarak, operasyon analizleri gerçekleştirerek, her bir adım için insan hata olasılık değerlerini hesaplamışlardır. Elden edilen sonuçları yorumlanması ve gemi operasyon şartlarına uygun kontrol aksiyonlarının belirlenmesi ile birlikte, gruplar çalışmalarını raporlamışlar ve sunmuşlardır. Eğitim sonu yapılan değerlendirmede, öğrenciler, yöntemi öğrenerek, takım halinde operasyon analizi uygulama çalışmasını gerçekleştirmelerinin çok faydalı olduğunu ifade etmişlerdir. Eğitimi ve uygulamayı tamamlayan öğrencilere, “Gemi Operasyonlarında İnsan Güvenilirliği Farkındalık Eğitimi Katılım Sertifikası” verilmiştir. İlerleyen dönemde, geliştirilen uygulamalı eğitimin, personel, operasyon, kalite ve emniyet departmanından yöneticiler ile gemi kaptan ve başmühendislerine yönelik isteğe bağlı özel eğitim olarak tanımlanması planlanmaktadır. TEŞEKKÜR BÖLÜMÜ 114M352 numaralı, “Gemi Operasyonlarında İnsan Güvenilirliği Analiz ve Takip Sistemi Önerisi (i-GATS)” konulu projeye sağlamış olduğu destek için Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu-TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, saha uygulamaları desteği sağlayan, Anadoluhisarı Tankercilik A.Ş., Arkas Denizcilik ve Nakliyat A.Ş., Genel Denizcilik Nakliyatı A.Ş., Transal Denizcilik Ticaret A.Ş., Mercan Group, Yasa Tanker İşletmeciliği A.Ş., İnce Denizcilik Ve Ticaret A.Ş., Statü Gemi Kiralama ve Tic. Ltd. Sti., Tersan Deniz İşletmeciliği ve Tic. Ltd. Sti., Ditaş - Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş firmalarının yöneticilerine ve gemi personeline katkıları için i-GATS projesi araştırma ekibi olarak sonsuz şükranlarımızı sunarız.