Mehmet Emin Karamehmet ve Geden Lines

Bir denizcilik şirketinin adının arkasında "Line" kelimesi varsa; bu, o şirketin tarifeli seferler yaptığını gösterir. Türkçeye "düzenli hat şirketi" olarak aktarılabilir.

Düzenli hat denilince ille de cetvel gibi bir düz çizgi üzerinde gidiyor demek değildir. Line kelimesinin özündeki gemi tipi "liner"dır. Birkaç anlamı varsa da "Belirli limanlar arasında düzenli sefer yapan gemi" demektir. Bir liner daha başlangıçlarda posta gemisi, turistik yolcu gemisi, tarifeli olarak karışık yük taşıyan kırkambar tip bir gemi olabilir. Örnek olarak eskiden Sıtkı Koçman'ın Koçtuğ Line'ı vardı. Şimdilerde Ömer Araz'ın Normed buna bir örnektir. Tüm bunların üstünde line sadece konteyner gemilerinin temsil ettiği armatörlük şirketleri için kullanılır. Örneğin Turkon Line, MSC, CMA CGM, Hapag-Lloyd, Hamburg-Süd, CSAV, Maersk ve daha niceleri "line"dır. Bunlar tarifeli seferler yaparlar. Gemileri bir program dahilinde sadece ilan edilen limanlara, tarifedeki günlere göre ulaşır ve yollarına devam ederler.

Çukurova Holding'e bağlı Geden Line tarifeli sefer yapan denizcilik şirketi değildir. Fakat başlangıç yıllarındaki yapısından ileri gelen adını korumaktadır.

Geden-Genel Denizcilik Nakliyatı AŞ 1975 yılında armatörlük, gemi kiralama ve acente servisi vermek amacıyla kuruldu. Genel Koordinatörü Bülent Ergin Bey'di. Şirket Salıpazarı'nda Meclisi Mebusan Caddesi No. 91 Şark Sigorta Hanı'nın yine aklımda kaldığına göre ikinci ve üçüncü katlarındaydı.

Geden'in kuruluşunu teşvik eden temel gerekçe, başlangıç yıllarında Koçtuğ gibi tarifeli kırkambar yük taşımacılığıydı ve Geden Line olarak tanındı. O yıllarda Geden Line'da zaman zaman Bülent Ergin Bey'le sohbetlerim de olmuştur.

Kocaman bir toplantı masasının bir tarafında kendisi, diğer tarafında ben denizciliğin değişimi, geleceği üzerine varsayımları dizerdik. Sanırım daha ziyade ben anlatıcı olurdum.

İlk gemileri bir anlamda koster tipi kuru dökme yük gemisiydi. Geden Line, 1980'lerde Türkiye ile Kontinant limanları arasında düzenli seferler yapardı.

Aynı binadaki Baytur Trading SA bir gemi yakıt ikmal şirketi idi. Bu nedenle de Baytur'la çok röportajlarım olmuştur. Baytur zamanla Şişli'deki yerine taşındı. Ahmet Piker'i ve Celal Akata'yı o yıllardan hatırlarım.

1990'da ise Çukurova Grubu olarak bir strateji değişikliğine gidildi ve liner alandan çekilerek daha kârlı gördükleri kuru dökme yük piyasasına ağırlık verildi. Birinci neden Çukurova Demir Çelik Fabrikası'nın ihtiyacı olan hurda ithalatı ve işlenmiş demir çelik ürünlerinin kuru dökme yük gemileriyle ihraç edilmesiydi. Filodaki küçük tonajlı gemileri satmaya ve yerine, modern ve yüksek tonajlı kuru dökme yük gemileri almaya ve inşa ettirmeye başladılar.

O yılın sonlarında Uzak-doğu'daki ekonomik krizi iyi izlediler. Fiyatlar düşmeye başladığından, Güney Kore, Japonya ve Çin'deki yeni gemi inşa fiyatları son derece cazip hale gelmişti. Derken Malta bayraklı Erika kimyasal tankeri İspanya açıklarında bölünüp batınca, müthiş bir deniz kirliliği meydana geldi ve çevreciler, İspanya, herkes ayağa kalktı. Kimyasal tankerlere çok ağır teknik yaptırımlar getirildi.

Çukurova Grubu Nasdaq ve bir diğer çok başarılı yatırımı olan Turcell ile İstanbul Borsası'na kayıtlıydı. Böylece Geden Line'ın kapital artışı çok daha akılcı şekilde destek buldu.

Artık hayranlık dolu profesyonellikle Uzakdoğu tersanelerine düzinelerle gemiler sipariş ediyor ve acil ihtiyacı olan dünya armatörlük firmaları Geden'e müracaat ederek daha kâğıt üzerindeki sözleşmelerin çok üzerinde bir bedel ödeyerek sipariş edilen gemileri satın alıyorlardı. Geden diğer taraftan kendi filosunu tamamıyla en modern yeni inşa gemilerle büyütmeye devam etmekteydi.

O kadar çok yazdım ki, nazar değmesinden korkarım. Geden Line'da benim için dikkatimi çeken ve hayranlık duyduğum ilk isim Tuğrul Tokgöz ve empresario Mehmet Emin Karamehmet'tir.

Onları hiç ortalıkta caka satarken, böbürlenirken, hatta fotoğraflarında "dünyaları ben yarattım" gibi bir tavırla bakarken hiç gördünüz mü. Dünya finans çevrelerinin en saygınları listesinde Mehmet Emin Karamehmet vardır. Geden Line'nın tanker ve kuru dökme yük filosu

Filodaki tankerler; Profit, Blue, Aqua, Action, Target, Bull, Buddy, Box, Citron, Citrus, Acor, Carry, Rova, Cotton, Cargo, Rock, Rocket, Spike. Kuru dökme yük gemileri filosu ise Proud, Flash, Scope, Namrun, Cake, Tarsus, Spot, Clear, Borak, Sinova, Spice, Inta, Baytur.

Böyle filosu olan bir başka Türk armatörlük şirketi var mı? Uzakdoğu tersanelerinde iş yapan Türk armatörler

Geden Line'nın halen Uzakdoğu tersanelerindeki sipariş ettiği 25 kuru dökme yük gemisi var. Geden Lines geçen yıl 11 gemi teslim aldı ve bu yıl sonuna kadar 12 gemi daha teslim alacak.

Yalçın Sabancı'nın Ya-Sa Denizcilik ikinci sırada, 5 hampetrol tankeri siparişi var. Bu yıl ikisi tanker, üç yeni siparişini filoya katmaya hazırlanıyor.

Kaptanoğlu Denizcilik, iki adet 114.000 dwt'lik aframax'ın ilki olan Leyla K'yı ocakta teslim aldı. Leyla K'nın eşi, iki adet 81.000 ve bir adet 58.000 dwt'lik kuru yük gemilerini bu yıl teslim alacak.

Suay Umut'un Dünya Denizcilik'i ise inşası devam eden sekiz tankerin 7'sini bu yıl filoya katacak. Filoya girecek gemilerden üçünün tonajı 113.000, ikisinin tonajı 52.000 dwt.

Kaptan Galip Kendigelen'in Genel Müdürü olarak yönetimini üstlendiği İçdaş'a bağlı Mardaş 55 bin dwt'lik 2 kuru yük gemisini bu yıl teslim alacak.

Turgut Kıran başkanlığındaki Kıran Denizcilik şirketinin iki adet 176.000, bir adet 79.600 ve bir adet 57.000 dwt'lik kuru dökme yük siparişi devam ediyor ve bu gemileri bu yıl teslim alacak. Yine armatörlerin ortaklığına sahip Deniz Nakliyat'ın 4 adet 59.000 dwt'lik kuru dökme yük gemisi, Alabanda Denizcilik'in bir panamax'ı ve Burhan Deval'in başkanlığındaki Deval'in bir adet 30.700 dwt'lik kuru dökme yük gemisi teslim alınacak.

İhsan Kalkavan başkanlığındaki Beşiktaş Denizcilik dört capesize tankerden 3 tankeri bu yıl, dördüncüsünü 2011'de teslim alacak.

Aktif Denizcilik'in 115.000 dwt'lik Aframax siparişi var. Erdemir/Özel Sektör konsorsiyumu olan Ereğli Denizcilik'in bir capesize siparişi var.

Necdet Aksoy başkanlığındaki Akmar'ın 59.000 dwt'lik 2 kuru yük, Eşref Cerrahoğlu başkanlığındaki Cerrahgil ve Bedri İnce başkanlığındaki İnce Denizcilik'in ikişer panama tip kuru dökme yük gemisi bu yıl teslim alınacak.

Geden dışında kalan bu saydığım ve hemen Türk deniz ticaret filosunun şirket adları bazında yüzde 90'ını meydana getiren diğer Türk armatörlük firmalarının sipariş ettikleri gemilerin sayısal olarak toplamı 40. Geden'in tek başına sipariş ettiği gemilerin toplamı 25. Eğer bu sayıyı her şirket için ortalama aynı saysak toplamın 40 değil, 275 gemi olması gerekirdi!

Bunları neden sıralıyorum; Mehmet Emin Karamehmet Bey'le, uğradığım yıllarda Geden'de veya Baytur'da hiç karşılaşmadım. Sadece medyadan izlerim.

Bir gemiyi teslim alırken çekilen fotoğraflardaki bakışı dikkatimi çeker. Kendi kendime, "Bu kadar da tevazu olmaz" derim.

Referans'ın Genel Yayın Yönetmeni Eyüp Can Sağlık son haberler üzerine bir makale yayımlamıştı. Makalesi her zaman olduğu üzere 12 Şubat Cuma günkü Hürriyet'te ve Referans'ta yayımlandı.

Müsaadesiyle aynen nakletmek isterim.

Şöyle diyordu:

"Karamehmet'e yapılan büyük haksızlık.

İki bankasını birden kaybetti.

2001 krizinden sonra Pamuk-bank'a TMSF el koydu. Çukurova Grubu bunu üzerine Yapı Kredi'yi elinden çıkarmak zorunda kaldı.

Elbette yanlışları oldu.

Bedelini hem maddi hem manevi ağır ödedi.

TMSF'ye yaptığı toplam ödeme 4.2 milyar dolar.

Fakat buna rağmen Pamuk-bank'tan kullandırılan bazı kredilere ilişkin yargılandığı davada Çukurova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Karamehmet, 11 yıl 8 ay hapis, 471 milyon TL para cezası ve yurtdışına çıkış yasağı aldı.

Oysa İstanbul 8. Ağrı Ceza Mahkemesi'ne giderken elinde TMSF'den aldığı "Tüm borçlarını ödemiştir" yazısı vardı.

Her şey bir kenara, Karamehmet bankasına el konulanlar arasında borcunu tam olarak ödeyen ender işadamlarından, fakat şimdi yurtdışına çıkması bile yasak.

Neyse ki dava Yargıtay'a gidiyor."

Eksik kalan bir yanı tamamlamak istedim. Hayranlığımdan zerrece değişen bir şey olmamıştır.

Mehmet Emin Karamehmet ve Geden Lines

Kocaeli limanlarına üç ayda 1631 gemi uğradı

Denizci Fenerbahçeliler Derneği, Başkan Ali Koç'u Ziyaret Etti

Global Ports, Saint Lucia'da operasyonlarına başladı

Çin'in Yeni Uçak Gemisi İlk Denemeler İçin Denize Çıkıyor

Kocaeli Evyap Limanında hasar gören rıhtımlar onarıldı

İngiliz donanma gemisi de İzmir’e söküme getirildi

Kafkametler'in kaptan köşkü karaya çıkartıldı

Türk Loydu’nun 69. Olağan Genel Kurulu gerçekleşti

İTÜBOA Deniz Kazaları Çalıştayı düzenledi

İTÜ DEFAV Öğrenci Yurdu'nda plaket takma töreni