Pandeminin birinci yılı geride kalırken, ülkelerin aşılama çalışmaları, teşvik paketleri ve yeni önlemlerle salgından en kötü etkilenen sektörler arasında yer alan kruvaziyer sektörü de toparlanma sinyalleri veriyor. Geçen yılın şubat ayında İngiltere’ye kayıtlı ve Princess Cruises’un işlettiği Diamond Princess gemisinde ilk COVID-19 vakasının tespit edilmesiyle dünya gündemine oturan kruvaziyer sektörü, salgın döneminde bütün faaliyetlerini durdurmuş ve umudunu aşılamanın yaygınlaşmasıyla sonraki sezonlara bağlamıştı. Ülkelerin yeni döneme ilişkin normalleşme adımlarıyla bazı şirketler yeniden denize açılmaya hazırlanırken, daha büyük bir müşteri nüfusuna hitap eden büyük kruvaziyer şirketleri ise ılımlı bir yol tercih edecek gibi görünüyor. Temmuz ayında Çin’den seyahatleri yeniden başlatmaya hazırlanan ABD’li Royal Carribbean, geçen yılın son çeyreğindeki 1 milyar dolarlık kayıpla 2020’yi kazançsız kapatırken, kruvaziyer rezervasyonlarındaki artış da yatırımcıların iştahını besledi. Sektörün neredeyse yüzde 40’ını oluşturan Royal Carribbean rakibi Carnival ise daha fazla sermaye oluşturmak için 1 milyar dolar hisse satacağını açıkladı. Sektördeki kasvetli görünüme rağmen iyimserliğini koruyan Royal Carribean Finans ve Mali İşler Müdürü (CFO) Jason Liberty, “Pazarlama eksikliğine rağmen Kasım ve Aralık 2020’ye kıyasla bu yılın başından beri yeni rezervasyonlarda yüzde 30 artış gördük” dedi. Söz konusu gelişme şirket hisselerini yüzde 12 artırdı. Toplam kayıp 5 milyar dolar Aşılama ve yeni önlemlerin getirdiği rehavete rağmen okyanus seyahatlerine hala izin verilmiyor. Bu kapsamda şirketlerin artan aylık harcamaları da göz önüne alındığında halihazırda ayakta kalmaya çalışan sektör için tam toparlanmanın kısa süre içinde söz konusu olmaması beklenirken, sektörün önde gelen üç kruvaziyer şirketi Royal Carribbean, Carnival ve Norwegian Cruise Line geçen yılın üçüncü çeyreğinde toplam 5 milyar dolar zarar açıklamıştı. 2020’deki ilk kısıtlamaların ardından yıl sonunda yeniden denize açılmayı ümit eden şirketler, daha ölümcül virüs varyantlarının ardından bir kez daha demir atmak zorunda kalmıştı. Yunan Turizm Bakanı Harry Theocharis, Financial Times’a yaptığı açıklamada mayıs ayından itibaren Yunan sularında seyahatlerin yeniden başlayacağından “yüzde 100” emin olduğunu belirtirken, deniz yolcularının neredeyse yarısını oluşturan ABD’de ise otoriteler gemilerde daha sıkı önlemler talep ediyor. “Eğer gemide birlikte seyahat ettiğim kişiler aşılandıysa daha rahat hissedeceğim doğru” diyen Carnival yetkilisi Bill Burke, herkesin aşılanması gibi politikanın mümkün olduğunu ama bunun “hemen yarın olmayacağını” belirtti. Sektörün üçüncü en büyük operatörü Norwegian Cruise Lines da geçen ay bütün mürettebatı aşılamayı planladığını açıklarken, Royal Carribean CEO’su Richard Fain ise aşının “en güçlü silah” olduğunu fakat gemilerde bunun talep edilmesi için henüz çok erken olduğunu söyledi. Aşı konusunda henüz kararsız olan operatörler, seyahatten önce ve seyahat sırasında yolcuların teste tabi tutulması, UV hava filtrasyonu, ek tıbbi yardım alanları, kapasitede düşüş ve yemek siparişlerinde temassız uygulamalar gibi önlemlerin yetkilileri ikna edebileceğini umuyor. Tam toparlanma 2023’te Sektörün en büyük üç kruvaziyer şirketi, 2020 Mart ayından beri toplam 40 milyar dolar borçlandı. Morgan Stanley analisti Jamie Rollo, sektörün 2019’daki kâr düzeylerine “en iyimser yaklaşımla” 2023’te dönebileceğini belirtirken, kruvaziyer ticaret birliği Cruise Lines International Association Yönetim Kurulu Başkanı Pierfancesco Vago ise daha umutlu: “2022’de 2019 düzeylerine geri dönebileceğimizi düşünüyorum. Bütün büyük ekonomik çöküşler veya pandeminin ardından insanlar eğlenmek ve para harcamak isteyecektir.” Ocenia Cruises biletleri tükendi Analistlerin öngörülerine paralel olarak Miami merkezli kruvaziyer şirketi Oceania Cruises 2023’teki 180 günlük seyahati için biletlerin satışa sunulduğu 27 Ocak’ta tükendiğini açıkladı. Şirket CEO’su Bob Binder, “2023 turumuza yönelik bu talep, deneyimli gezginlerin heyecanını açıkça ortaya koyuyor” derken, 33 ülkeyi ziyaret edecek olan seyahat biletleri kişi başına 41 bin 599 dolar ile 49 bin 999 dolar arasında. Gezginleri çok farklı bir kruvaziyer deneyimi bekliyor Hong Kong merkezli kruvaziyer şirketi Genting Cruise Lines uluslararası satış yetkilisi Michael Goh, Strait Times’a yaptığı açıklamada seyahatlerin yeni önlemlerle farklılaşacağı sinyallerini verdi. Gemi kapasitelerinin yüzde 50 ila 70 düşürüleceğini belirten Goh, 70 yaş üzeri yolcuların seyahat edebilecekleri teminatını veren doktor raporları sunmaları gerekeceğini söyledi. Öte yandan gemide ateş ölçümü zorunlu hale getirilecek ve maske kullanımı teşvik edilecek. Gemideki halka açık alanlar, günde iki ila dört kez dezenfekte edilecek. Goh, “Bütün yiyecek ve içecekler, maske ve eldiven takan mürettebat tarafından servis edilecek” derken, açık büfe uygulamasının ise yeni normalde sonlanacağını belirtti. Deniz KILINÇ – DÜNYA