Kruvaziyer Gemiler Ne Kadar Masum?Son zamanlarda kamuoyunu meşgul eden çok hassas bir konu: Kruvaziyer gemilerini istemeyen Marmaris in yeşilini korumaya çalışan çevre gönüllüleri ve Marmaris halkı ile liman şirketi ve destekçileri arasında soğuk rüzgarlar esmektedir. Bu konuda referandum yapılmasını isteyen şirket yöneticileri bir ile yetinmeyip dört tane Kruvaziyer gemisi getirmek istediklerini; fakat mevcut limanın yeterli olmadığı için gerekli izinlerin alındığını ve 300 metre uzatılacağını belirtiyorlar.Burası Amerika daki derin ve açık okyonuslara açılan bir liman değil. Dünyaca ünlü çevresi doğal sit koruma alanları, yemyeşil çamlıkları ve sığla ağaçları ile çevrili sığ ve kapalı masmavi bir lagun, gelecekte global eko turizminin lokomotofi olabilecek kadar rakipsiz bir cennet. Herhangi bir deniz kazasının izlerini yüzyıllarca silinemeyeceği ; önlemlerin zor alınabileceği kapalı bir coğrafyaya sahip; sonuçta bu cennet gibi doğal güzelliğinin geri kazanımı imkansız olabileceği herhangi bir riske konu dahi edilemeyecek kadar eşsiz. Ülkemizin dünyaya açılan penceresi ; burası dünya mirası , dünyanın incisi Marmaris. Amerika da kruvaziyer Endüstrisini % 80 ine iki büyük Kruvaziyer şirketinin kontrolu altındadır. Bir Şirketinin 1997-2004 yılların arasında lobi faaliyetleri harcamaları 2.5 milyon dolardır.Son yıllarda ülkemize büyük yatırımlar yapan diğer Şirketin ise 1997-2004 yılları arasındaki lobi faaliyetleri harcamaları 900 milyon dolardır.2007 nisan ayında Yunanistan’ ın Santorini adası limanında batan 1600 yolcu kapasiteli Sea Dıamond Kruvaziyerinin çevreye verdiği zararları Santorini Ada halkı çok iyi biliyor.Gelecek nesillere yaşanabilir bir Dünya bırakmak adına; cennet Marmaris e, Türkiyemize sahip çıkalım. Kirlendiğinde geri kazanımı hiç olmayan bu milli değerlerimizi koruyalım.Kamuoyu oluşturmak ve ülke değerlerimizin korunmasına dikkat çekmek amacı ile ” Neden Amerika’da Kruvaziyer gemilerine karşı protestolar yapıldığını ? “ anlamaya çalıştık ve Oceana dan alıntı bilgi ve rakamları sizlerle paylaşmayı arzu ettik.Okyonuslara açık limanları olan Amerika “ Kruvaziyer Gemileri Atıkları Kanun ve Yönetmelikleri ” bünyesinde gönüllü bilimadamları , deniz altı biyolojisi uzmanları, avukatlar, uluslararası binlerce aktivist ve üyesi bulunan çevre gönüllüleri platformu “ Oceana “ nın Kruvaziyer gemilerinden kaynaklanan şaşırtıcı kirlilik rakamları ve çalışmalarını takip ettik.Deniz Kirliliğine karşı aktiviteleri ile tanınan dünyanın en büyük Çevre Örgütlerinden biri olan Oceana 2001 yılında kuruldu. Çalışmalarını uluslarası hukuk kuralları içerisinde ve modern bilimi ve kullanarak kamuoyunu bilinçlendirmek ve gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak adına deniz kirlenmesine karşı yapmış oldukları kampanyalar sonucu tüm dünya kamuoyunun desteğini kazanmış ve çok önemli zaferlere imza atmıştır. Kruvaziyer şirketleri kirleterek para kazanmaktadır. Müşterilerini dünyanın cennet gibi güzel destinasyonlarına götürme vaadleri ile kazanırlar. Bu kirlenmenin hasır altı edilmesi için lobi çalışmalarına yüzlerce milyon dolar harcamaktadır. Herhangi bir protesto ve ceza uygulamaları olüşturmamak için yeni yasalarına karşı o ülkelerdeki bürokratlar ile iyi ilişkileri olan aracı yerli şirketleri kullanırlar. Son günlerde adı Tüpraş ın % 14. 76 oranındaki hisselerini satın alarak öne çıkan israil in iki numaralı zengini bir şahsın İstanbul u beton yığınına dönüştürebilecek Galaport ihalelesi ile dirsek temasında olduğu bilinmektedir. Bu şahıs en son kasım 2008 de Londra Ulusal Denizcilik Müzesine yaptığı 20 milyon pound bağış ile Ingiltere Kraliçesi tarafından Şövalye ünvanı verilerek onurlandırılmıştır.Kamuoyunun ve sivil toplum örgütleri ve bürokratlar ele ele verip, yeni yasaların yürürlüğe girmesi sağlanmalı, masmavi denizler ve yaşanabilir, sürdürülebilir eko-sistem korunarak ve yeni nesillere temiz ve sağlıklı bir dünya bırakabilme çabaları desteklenmelidir.Kruvaziyer Gemileri o ülkenin karasularına girmeden önce sahil güvenlik ve numuneler alabilecek tam teknik donanımlı çevre koruma uzmanlarının gemiye çağırılması zorunluluğu olmalıdır. Kontrollerin geminin emniyeti ve ulusal sağlığı tehdit oluşturabilecek "norovırus" gibi bulaşıcı hastalıklara maruz kalan herhangi bir yolcunun olup olmadığı, gemi emniyeti, tehlikeli atıklar, yakıtdaki sülfür oranı ve arıtma ünitelerinin mevcut standartlara uygunluğu, mevcut diğer atık stoklarını doğru olarak teyid edildiğini belirtilen kaptanın seyir defterindeki kayıtlara uygunluğu, kontrol edilerek ve emniyet, teknik teçhizat ve deniz itfaiyesinin oluşturulması fonuna yardım dahil, uzman ücretleri, tüm bu harcamalar kruvaziyer şirketlerinden tahsis edilen fondan tahsil edilmelidir.Arıtma ünitelerini ve kıyı bağlantısı elektrik sistemi olmayan gemiler hava kirliliği oluşturacağı için limanlara alınmamalı veya caydırıcı para cezaları uygulanmalı. Çünkü yüksek sülfür içeren yakıtları ile standartlara uygun filtrelere sahip olmayan gemiler bir termik santralına yakın ölçülerde eksoz gazları salabiliyorlar.KRUVAZİYER GEMİLERİNDEN KAYNAKLANAN KİRLİLİĞE KARŞI YAPILAN PROTESTOLAR2004 mayıs ayında dünyanın en büyük Kruvaziyer şirketlerinden birini imza kampanyaları ve protestolar ile pes ettirilmiş; 29 adet Kruvaziyer Gemisini atıkları arıtma ve zararsız hale getirme ünitelerini kurmalarını sağlamıştır. Kruvaziyer gemilerinin tamamına yakını, zayıf çalışma ve çevre yasalarının olduğu vergi cennetleri olan Panama, liberia, Bahama Adalarına gibi ülkelere kayıtlı ve bandıralı gemilerdir. Bu nedenle uluslararası davalarda ceza sözkonusu olduğunda ; bandıralı oldukları ülkelerdeki yumuşak yasaları öne sürerek itiraz etme haklarına sahiptirler. Fakat son zamanlarda bilinçli kamuoyu baskıları sonucu “ Yabancı Bayrak İstisnai Durumu ” kabul edilmemiş; Amerika yasalarına uymadığı, okyonusları kirlettiği için bir Kruvaziyer gemilerine 18 milyon dolar kirletme cezası verilmiştir.Mayıs 2004 de yine “Kruvaziyer Gemilerinin Denizlerimizi Kirletmesine İzin Vermeyelim “ kampanyası ile Kaliforniya Valisi Arnold Schwarzeneger’ in desteği ile “Okyonus Sularını Koruma” adına çok ağır cezaları öngören yeni yasaları yürürlüğe konması sağlanmıştır.Mart 2004 Oceana ve Mıamı Üniversitesi öğrencileri giydikleri tuvalet ve yunus balığı kostümleri ile 2700 yolcusu ile demirli bulunan bir Kruvaziyer gemisini protesto edilmiş ve tüm kamuoyunun deniz kirliliğine karşı dikkat çekmesi sağlanmıştır.Karayiplerde Kruvaziyer gemilerinin uğrak yeri cennet Aruba Adasında sürekli artan Kruvaziyer gemi sayısı otel doluluk oranlarında büyük olçülerde bir azalma sonucu halkın yetkililere karşı protestolara neden olmuştur. 2005 ila 2006 yüksek sezonu Kruvaziyer gemi yolcusu sayısı % 15 arttığı halde rezervasyon ile gelen turist sayısında % 29 oranında düşüş gözlenmiştir. 2005 yılında yüksek sezonda rezervasyon ile havaalanı giriş yapan yolcu sayısı 135 bin iken, bu sayı 2006 yılında 80 bine gerilemiştir.Reuters haber ajansına göre: 3/12/2004 Dünyaca ünlü yazar Ernest Hemıngway' in yaşadığı Amerikanın Kübaya en yakın adası Key West de bir grup halk arabalarını kornalarına basarak şehir merkezinde gezinen 7000 kuru kalabalık Kruvaziyer yolcusunu protesto ediyor. "Natıonal Geografıc Traveller Dergisi "nin o tarihlerdeki yaptığı araştırma ve istatistiklere göre: Key West i dünyanın en çirkin 115 destinasyonu arasında (Laçka Planlaşma , Açgözlülük, Kuru kalabalık) olarak yorumlayarak; 3 üncü sıraya yerleştirmesi sonucu gelişen protestolar hakkında konuşan bir sözcü şöyle diyor.: "Kruvaziyer gemileri bu adayı zevksiz. bayağı hale dönüştürdü. Bizler sehrin eski halini çok özlüyoruz."Çevre kanunu gündeme geldiğinde; Kruvaziyer gemilerinin tatlı bir ayrıcalığı söz konusudur. Kruvaziyer gemileri; Şehirler ve Endüstriyel Bölgeler kadar aynı miktarda atıklara sahip olmasına rağmen; “ Çevre Koruma Standartlarında aynı kriterlerde tutulmamış, yasal boşluklar ile büyük ayrıcalıklar sağlanmıştır. KRUVAZİYER GEMİLERİNDEN KAYNAKLANAN ATIK ÇEŞİTLERİ VE MİKTARLARILAĞIM SULARI3000 Yolcu kapasiteli bir Kruvaziyer gemisi mürettebatı ile beraber BİRGÜNDE 113 bin 570 litre yaklaşık 715 varil dolusu lağım atığı ve 965 180 litre 6070 adet varil grı su bulaşık ve banyo atıkları üretmektedir.Not Rakamlar yaklaşık olarak , gallon dan litreye (1 gallon = 3, 78541 litre ) çevrilmiş bir adet petrol varili 159 litre olarak alınmıştır.KATI ATIKLAR Bir Kruvaziyer gemisi günde ortalama 7 ton kuru atık ve çöp üretir.Annex V Protokoluna gore MARPOL 1973. 1978 de Kabul Edilen Uluslararası Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğini Önleme Anlaşmasına MARPOL 1973 .1978 ile birçok ülkenin katılımı ile yasal bazı sınırlamalar getirildi.ZEHİRLİ ATIKLAR3000 yolcu kapasiteli Kruvaziyer gemisi mürettabatı ile birlikte günde ortalama 15 gallons 57 litre Zehirli atık üretir.Zehirli Kimyasallar genellikle gemilerde bulunan Fotoğraf stüdyolarından kuru temizleme, resim gibi v.s çalışmaları ve diğer aktivitelerin atıklarından meydana gelmektedir. “ Doğal Kaynakları Koruma İyileştirme Anlaşmasına” göre: Gemiler bu zehirli atıkları yolculuk esnasında saklama ve limana ulaştığında bunları “ Onaylı Kimyasal Atıkları Toplama ve Arıtma Ünitelerine” transfer etmek zorunluluğu vardı. Bu bilgiler kamuoyu ile paylaşılmadığı dönemlerde deniz taşıtlarının bu kurallara uyup, uymadığı hiç bilinmiyordu.ATIK YAĞ3000 yolcu kapasiteli bir Kruvaziyer Gemisi mürettabatı ile birlikte HERGÜN 37 000 Gallons 14 bin 60 litre yaklaşık 880 varil dolusu yağlı sintine suyu üretir.İnsan hatası ile meydana gelmiş Dünyanın en büyük çevre felaketlerinden biri olan “ Exxon Valdez Petrol Tanker Felaketi “ ni takiben “ Petrol Kirliliği Yasası “ “Temiz Denizsuları Yasası” olarak iyileştirildikten sonra gemilerin yağ atıkları boşaltmaları kanunlar ile kontrol altına alındı.Yağ atığı tabakasının görünebilecek yoğunlukta olmaması şartı ve ölçüldüğünde; milyonda 15 den az olmak şartı ile kıyı dan 12 mil sınırında yağ atıklarını ölçümleri milyonda 100 den aşağı olmak şartı ile12 mil sınırının dışında atılabileceği sınırı getirildi. Aynı zamanda gemideki mevcut yağ atıklarının limana kadar elde tutulması ve limanda yağ ve çökeltinin atık toplama ünitelerine devredilmesini ve miktarın kaydedilmesi yasalar tarafından öngörüldü.HAVA KİRLİLİĞİ3 000 yolcu kapasiteli bir Kruvaziyer gemisi mürettebatı ile birlikte, HERGÜN 12 000 otomobilin çıkardığı eksoz gazlarına eşit hava kirliliği meydana getirir.Kruvaziyer gemileri ve diğer büyük deniz taşıtları çok büyük dizel motorlara sahip olduğu gibi; en büyük hava kirliliği kaynaklarından biridir. Astım ve solunum yolu hastalıklarına neden olabileceği için insan sağlına zararlıdır.Bir Kruvaziyer gemisi 1, 5 ton azot oksit halinde 12 000 otomobile eşit eksoz gazı, büyük bir çimento fabrikasına eşit 1, 3 ton sülfür oksit gazı açığa verir.115 kilo karbondioksit 45 kilo yanıcı ve uçucu organik bileşikler 34 kilo toz parçacıkları üretir.(EPA) Çevre Koruma Örgütlerinin 2003 ün ilk aylarında yapmış olduğu büyük dizel deniz araçlarının ” Eksoz Gazları Yeni Salınım Planları “ na rağmen Kruvaziyer gemilerinden kaynaklanan, hava kirliliğini azaltma çalışmalarında arzu edilen standartlara ulaşılamamıştır.DENGE SULARI3000 yolcu kapasiteli bir Kruvaziyer gemisi mürettabatı ile birlikte 100000 gallons 378 000 litre fazlalık denge sularına sahiptir. Diğer limanlardan alınan bu sular hastalık ve bakteri taşıdıkları gibi zararlı ve istilacı göçmen canlı türlerini barındırırlar. Problemler ; denge sularında taşınan istilacı ve zararlı bakteri ve ekolojik dengeyi bozan yabancı deniz canlıları ile ilişkilendirilmiş olup; deniz araçları bu konuda uyarılmışlardır. Zararlı ve istilacı deniz canlıları ve bakterilerin çevreye verdiği kirliliğin temizlenmesi ve halkın kullandığı araç ve gereçlere meydana getirdiği zararların telafisi, ülke ekonomisine her yıl milyarlarca dolar zarar vermektedir. Henüz eyalet kanunları Kruvaziyer gemilerini bu suları karasularına boşaltmasını önlemeye yeterli gelmediği anlaşılmış; Kaliforniya ve Great lakes Eyaletleri gemilere 3 mil kıyı şeridinin dışında karasularına girmeden; bu suları değiştirmeleri kuralını getirmiştir.Oceana; okyonusları ve deniz canlılarını korumak ve dünyamızı temiz tutmak ve gelecek nesillere yaşanabilir sağlıklı bir dünya bırakmak adına kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarınıu sürdürmektedir. Tüm dünya denizlerini hedef alarak, geri kazanımı imkansız yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bulunan dünyamızın eko sistemini koruma kampanyalarına öncülük etmektedir. 200 e yakın ülkede 300 000 gönüllü üyesi ve aktivisti bulunan bu çevre örgütü siyasi ve finansman güç olarak tamamen bağımsız olup, sadece çevre duyarlı kişilerin yapmış olduğu desteklerle ayakta durabilmektedir. www.oceana.org/europe Not:Bazı Rakamlar ve bazı bilgiler Oceana, Frıends of The Earth, Reuters, www. foe. org www. Scared Monkeys.com gibi bazı kamuoyuna açık yabancı web sayfalarından alınmış ve Türkçeye uyarlanmıştır.