İŞTE GELECEĞİN YOL HARİTASINI BELİRLEYECEK SEKTÖRLER
TEKAM ARAŞTIRDI... İŞTE GELECEĞİN YOL HARİTASINI BEURLEYECEK SEKTÖRLER
Cazibesini kaybeden sektörler: İthalat , finansman , bankacılık , gayrimenkul / emlak , inşaat ve turizm sektörlerinin cazibesini kaybetmesi bekleniyor .
Gelecek 10 yılda Türkiye' de yıldızı parlayacak sektörler belirlendi. Teknoloji Araştırma Merkezi' nin ( TEKAM ) araştırma sonuçlarına göre geleceğin sektörleri arasında enerji sektörüyle, bilişim sistemleri ve teknoloji sektörü başı çekiyor.
Gelecek 10 yılın Türkiye' sine 15 sektör damgasını vuracak. Bunların arasında 130 milyar dolarlık yatırım yapılması gereken enerji sektörü başı çekiyor. Perakende, lojistik, çevre ve geri dönüşüm sektörleri ise yeni alanlar olarak karşımıza çıkıyor, işte umut vadeden sektörler :
Bilişim sistemleri ve teknoloji sektörü : Türkiye' nin bundan sonraki bütün konsantrasyonu teknoloji, inovasyon ve yenilikçilik üzerinde olacak. Çünkü, ArGe ile başlayan süreçte, teknoloji gelişiyor, bu kalite ve verimlilik artışı olarak artan üretime yansıyor. Yazılım, programlama, web tasarımı, donanım, etica ret bilişimde ön planda olacak. Bu alanda nanoteknoloji ; genetik ya da biyoteknoloji ; yeni nesil nükleer yakıtlar ve teknolojileri ; hidrojen ve yakıt pili teknolojileri ; süperiletkenlerin üretimi ve endüstriyel tasarım öne çıkacak.
Eğitim ve dershane : Teknik eğitimden tarımdan göçenlerin dönüştürülmesine kadar her alanda değişen ekonomi ve değişen rekabet, buna uygun üretim, ArGe ve nitelikli insan gücü gerektiriyor. Sektörler ya kendi elemanlarını yetiştirecek ya da bu işi başkalarına yaptıracaklar, yani standartlarını koyup, siparişini verip satın alacak. Bu alanda mesleğe dönük eğitimin derinleşmesi bekleniyor. Hayat boyu sürekli eğitim ( çalışmayanlar için ), mesleki eğitim ( ara elemanlar için ) ve meslek içi eğitim ( çalışanların gelişmesi için ), uzaktan eğitim ( zaman ve mekandan bağımsız ) önem kazanacak.
Enerji ve doğal kaynaklar : Enerji sektörü hem dünyada hem de Türkiye' de katlanarak büyüyecek. Ülkemizde enerji tüketimi dünya ortalamasının iki katından fazla büyüyeceği tahmin ediliyor. Global ekonomide önümüzdeki 10 yılda yıllık yüzde 34 civarmda bir büyüme olacağı varsayımına göre, enerji sektörü büyüme ve refahı belirleyecek temel parametre olacak. Hesaplamalara göre, Türkiye' nin enerji sektöründeki açığını kapatması için tam 130 milyar dolarlık yatırım yapması gerekiyor. Bu, aynı zamanda büyük bir istihdam sahası anlamına da geliyor. Petrol sektörü ÎSO500' e 5 firma sokmayı başardı. 4 grup EPDK' ya 20 milyar dolarlık 4 rafineri projesi sundu. Demirçelik sektörü 25 milyon tonluk üretimiyle dünyada 11. ve AB' de ise 3. sırada bulunan sektör var olan sorunlarına rağmen dünya ölçeğinde daha aktif bir oyuncu olacağı öngörülüyor.
Otomotiv : 1954' te Türk Traktör ve TürkWilly Overland Jeep, 1959' da Otosan ve 1960' da Uzel Makine kuruldu. 1965 yılında Anadol ile yerli binek otomobil serüveni başladı. 1969' da Renault ve Tofaş Fabrikaları kuruldu. 1990' da sektörde büyük değişim yaşandı. Türkiye' deki mevcut tesisler yabancı ortakların katkısıyla büyümeye başladı ve bugün yıllık 1. 5 milyona yaklaşan üretimle dünyanın sayılı üretici ülkeleri arasına girdi. Türkler yerli otomobil üretse de yabancı arabaları kullanmayı seviyor. Satılan otomobilin yüzde 66' sı ithal ve üretilen otomobilin yüzde 82' si ihraç ediliyor, ihracat ithalattan yaklaşık 675000 adet fazla olup yaklaşık 23 milyar dolar gelir elde ediliyor. Son yılların Türkiye' de en rekabetçi ve en hızla yükselen sektörü olarak kabul ediliyor.
Tekstil : Dünya pazarının yaklaşık üçte ikisini Çin' in ele geçirmesi, Türkiye' nin tekstil ve hazır giyim sektörlerinde ihracat hacmini fiziksel olarak azaltmış bulunuyor. Ancak, kalite, hız, dar alandaki özel taleplere cevap verebilme, esneklik, AB piyasalarına olan yakınlık gibi üstünlükleri sayesinde Türkiye, bu sektörde küresel aktör olma konumunu halen muhafaza ediyor. Ülkemizde tekstil sektörü döviz kurlarından kısa vadeli sorunlar yaşasa da uzun vade de büyük firmalar biraz sarsılsa da ayakta kalabilecek fakat küçük firmalar sıkıntı çekebiiecekler. Tekstildeki öncelikli alanlar, nanoteknolojik giysiler, akıllı tekstiller, örme ve dokuma, lif ve iplikte ileri teknolojiler ve dokumasız kumaşlardır. İplik ve dokumacılık sektöründe düşüş yaşanacak. Tekstil, hazır giyim, deri ve ayakkabı sektörlerinde daralma olacak.
Telekomünikasyon : Sektör, 15 yıl içinde yeni oyuncularla ciddi bir büyüme içine girecek. Büyük şirketler olduğu gibi, taşeron firmalar da gelişecek. Telekom sektöründe bugüne kadar ön planda olan daha çok GSM firmalarıydı. Ama önümüzdeki 15 yılda sektör daha farklı bir tablo çizecek. Alternatif telekom operatörleri büyük atılım içine girecek. Uydu yayıncılığı daha da gelişecek. Telekomünikasyon alanmda ülkemizdeki yabancı firmalar Türk ça lışanlarını daha fazla oranda yurt dışındaki işyerlerine çalışmaya gönderecek.
Savunma ve havacılık teknolojileri : Savunma sektörünün dünyadaki yıllık bütünlüğü 1, 3 trilyon dolar. Bunun yanısıra tek basma ABD karşılıyor. Türkiye' nin Aselsan, Roketsan, Havelsan, Kale Savunma Sanayi gibi bazı şirketleri bu piyasadan pay almaya başladılar. Son yıllardaki atılım sayesinde Türkiye, silah sanayi ihtiyaçlarını yüzde 45 oranında içeriden tedarik ediyor. Uçak, helikopter ve havacılık sanayine parça üreten firmalar ( Tusaş, TAİ, Alp Havacılık vs ) gelecekte önemli görevler yapacağı tahmin ediliyor. Ülkemiz 20 yılda 250 uçak almak için 21milyar dolar ödeyecek. Ticari pilotluk ( ATPL ve PPL ), trafik kontrol uzmanlığı ve sivil havacılık özel okulları daha da büyüyerek çoğalacak.
Perakendecilik : Sektördeki hareketlilik yeni açılacak alışveriş merkezleri ile daha büyük bir boyut kazanacak. Sektörde büyük oyuncuların yanı sıra küçük oyuncular da harekete geçecek. perakende sektöründe yetişmiş insan sayısı çok az olduğu için ciddi transferler olacak, eğitim veren şirketlere ihtiyaç duyulacak. Alış Veriş Merkezleri ( AVM ) ve perakendecik sektöründe son yıllarda tüm Türkiye' de bir patlama oldu. Toplam 21İAVM ( 144' ü Anadolu' da ve 73' ü İstanbul' da ) ile perakendecilik sektörü yaklaşık 150 milyar dolar ciroya ulaştı. Organize perakendecilik yaklaşık 16 milyon metrekare satış alanma sahip. Sektörde toplam gıda perakendeciliği 72 ve organize gıda perakendeciliği 16 milyar dolar büyüklüğe sahip. 71 yeni AVM inşa ve 31 AVM proje aşamasında sürüyor. Sektörde yatırımlar önümüzdeki yıllarda hız kesmeyeceği fakat bazı atıl yatırımlarmda olabileceği tahmin ediliyor. Perakendecilik enerji, eğitim ve sağlıktan sonra dördüncü büyük sektör konumunda yer alıyor. Sektörde toplam 2. 5 milyon istihdam var. 3 yıl içinde açılacak yeni 170 AVM 250000 yeni istihdam oluşturacak.
Elektronik : Elektronik sektörü perakendecilikte büyük bir yol alacak. Mağazacılık yapan firma sayısı gittikçe artacak, yurtdışı elektronik devlerinin Türkiye' ye olan ilgisi sürecek ve yatırımlar yapacaklar. Diğer bir dalga ise sektördeki birleşmeler ve evlilikler olacak. 1959 yılında Arçelik çamaşır makinası üretimiyle başlayan üretim buzdolabı, fırın, bulaşık makinası, şofben vs. ile devam etti. Beyaz eşya sektörü bugün dünya nın en büyük üreticileri arasında, cirosu 5 ve ihracatı 9. 1 milyar dolara ulaştı. Üretim 16. 2 milyon adete çıktı. Sektörün son 20 yılda üretimi 16 kat, ihracatı 2 yüz kat büyüdü. Sektörün yaklaşık 7 yüz 50 bin kişiye istihdam sağladığı tahmin ediliyor. İSO' nun en büyük 500 listesinde Arçelik 7., Vestel Elektronik 11., BSH 21., Grundig 29. ve Vestel Beyaz Eşya 30. sırada yer alıyor. Sektör krizden etkilense de gelecekten çok umutlu. Beyaz eşyada üretim ve ihracatta düşme bekleniyor. Ürünlerde rahatlık, esneklik, enerji / su tasarruflu " cimri modeller " ön plana çıkıyor. Sektörde LCD / plazma TV, bulaşık makinası, nofrost buzdolabı, derin dondurucu, çamaşır / kurutma makinası, ankastre fırın, ısıtıcı ( kombi ) / soğutucu ( klima ), elektrikli ısıtıcı vs. satışları artacağı fakat tüplü TV, şofben, fırının azalacağı tahmin ediliyor. Türkiye' deki TV üreticileri Avrupa' nın fason tüplü üreticisi oldu. LCD ve plazma TV' de uzak doğulu önde gelen üreticiler pazarda öne çıktı. Türkiye ise sadece panel ithal ederek bunları montaj yapıyor. Türkiye ince ekranlı TV konusunda fabrika ve yeni teknoloji yatırımında gecikti.
Taşımacılık ve lojistik : Hem havayolu taşımacılığı hem de lojistik alanında büyük bir patlama yaşanıyor. Bunu ülkemizde piyasa uyumlu reformların ve vergisel teş viklerin tetiklediği görülüyor. 17 milyar dolar civarında bir büyüklüğe sahip olan sektörün ilk dinlenme yeri 40 milyar dolan bulacak. Bu arada parlayan yıldız ise depoculuk / antrepoculuk olacak. Yabancı ve yerli firmalar evlenecek. Kara yolu yolcu taşımacılığı pazar payının yaklaşık yüzde 10' luk kesimini hava, demir ve deniz taşımacılığına kaptıracak. Tershane sektörü gemi / yat / tanker inşa, gemi işletmeciliği, chartering, deniz taşımacılığı vs. kapsıyor. Bugün 84 olan tersane sektörü 2013' te 140' a çıkacak.
Sağlık : Büyüklüğü 25 milyar dolan aşan sektörde hedef on yıl için 50 milyar dolar olarak gösteriliyor. Artan kişi başı gelir ve sağlık bilinci nedeniyle kişi başına düşen doktor, kişi başına sağlık ve ilaç harcamaları artacak. Yeni özel hastaneler, tesisler ve klinikler açılacak. Sağlık sektöründe mesleğin haricinde eğitimler gündeme gelecek. Bilhassa Tıbbi kongre turizmi ve termal / sağlık turizmi Türkiye' nin önümüzdeki yıllardaki gündemi olmaya devam etmeli. İlaç sektöründe büyüme ve yabancı firma sayısı artacak. Ecza depoculuğu önemli sektör olmaya devam edecek. Yeni özel hastaneler, tesisler ve klinikler açılacak. Sağlık sektöründe mesleğin haricinde eğitimler gündeme gelecek. Bilhassa Tıbbi kongre turizmi ve termal / sağlık turizmi Türkiye' nin önümüzdeki yıllardaki gündemi olmaya devam etmeli. İlaç sektöründe büyüme ve yabancı firma sayısı artacak. Ecza depoculuğu önemli sektör olmaya devam edecek.
Çevre ve geri dönüşüm : Sanayileşmenin yol açtığı tahribatı yok etmek veya bunlara kısmen mahal vermemek için alınacak tedbirler dev sektörlerin doğmasma sebep olacak. Türkiye ' nin AB çevre standartlarına geçmesi ve Kyoto Protokolü ' nün gereklerini yerine getirmek için yaklaşık 140 milyar dolar gerektiği anlaşılıyor. Bu, gelecekteki yeni iş hacmine işaret ediyor. Ülkemizde bundan sonra çevre dostu üretim, madencilik, geri dönüşüm sektörleri önem kazanacak. Yarınların başladığı yerin geri dönüşüm sektörü olduğu anlaşılacak. Hurdaların atık olmadığı, geri dönüşümünde nihai yok etme olmadığı anlaşılacak. ABD ' de 2006 yılında geri dönüşüm sektörünün büyüklüğü 65 milyar doları aştı. Özellikle catık, hurda araçlar, demirçclik, kağıt, lastik geri dönüşümü önem kazanacak. Kurumsal olarak çevre standartları alma ve uygulama konularında uzmanlara ihtiyaç artacak.
Güvenlik : Güvenliğin her alanı terör, hacker gibi birçok tehdide bağlı olarak katlanarak büyüyecek. Bilgi güvenliği, müşteri güvenliği, altyapı ve kimlik güvenliği, işletme, sokak, bina, kişi güvenliği hızla gelişecek. Güvenlik hizmetlerindeki tüm pozisyonlarda yetişmiş insana ihtiyaç duyulacak. Özel güvenlik kurumları sayısı artacak. Güvenlik görevlilerinin eğitimi önem kazanacak. Ev ve işyeri elektronik güvenlik ekipmanları satış ve montaj sektörü büyüyecek.
Danışmanlık : imalât sanayinin gelişimi sonucunda ortaya çıkan refah artışı ve yüksek gelir seviyesi hizmet sektörünün önemini artırıyor. Hizmet sektörünün bir kolunu oluşturan danışmanlık, kişisel ve kurumsal alanlarda hızlı bir büyüme gösterecek. Teknik, hukuksal, mali danışmanlık daha da önem kazanacak. Medya takibi, wcbometrik değerlendirme, kalite, edevlet, sertifikasyon hizmetlerinde danışmanlığın önemi artacak.
Tarım ve gıda : Dünya nüfusu ile gıda kaynakları arasındaki makas her geçen yıl artıyor. Bu da gıda arzı güvenliğini tehlikeye sokuyor. Küresel ısınma, su kıtlığı, tarıma dayalı alanların azalması gibi unsurlar Türkiye ' nin bu alanda yıldızını parlatıyor. Verilmekte olan teşvikler ve yapılan yasal düzenlemelerin de katkısıyla ölçekler büyüyecek, bilinçli tarım pratiklerine yer verilecek. Özellikle organik tarım, damlama sulama, top raksız tarım, suda tarım önem kazanacak. Gübre sektörü gelişecek. Gıda sektöründe ISO500 ' e 3 firma girdi. Beyaz et sektörü 2007 ' de 6 firma ile ISO500 ' de yer alarak iyi bir yıl geçirdi. Yağ, ambalajlı su, maden / meyve suyu, gazlı içecek, çay / kahve, şeker, bakliyat, süt ve ürünleri, beyaz et, bisküit, çikolata, unlu mamuller pazarı artarken, sigara, içki pazarında daralma olacak. Geri dönüşebilir metalik, cam ve plastik ambalaj sanayi önemli ilerlemeler yapacak.
