Türkiye BM'de Neden 'Hayır' Dedi?
Türkiye, Brezilya ve İran'ın imzaladığı zenginleştirilmiş uranyum takas anlaşmasıyla ilgili, Viyana Grubu'nun mektuplarındaki olumsuz tavır.
BM Güvenlik Konseyi, İran'a yeni yaptırımları Türkiye ver Brezilya'nın hayır, Lübnan'ın çekimser oyuna karşın 12 oyla kabul etti.
Türkiye'nin 'hayır' oyu vermesinde etkili olan unsurların başında, Viyana Grubu'nun mektuplarının olduğu açıklandı.
Diplomatik kaynaklar ABD, Rusya ve Fransa'nın takas anlaşmasının içeriğine ilişkin olumsuz görüş belirtmelerinin etkisiyle, bugün 'hayır' yönünde karar verildiğini açıkladılar.
"Bu koşullar altında başka bir oy vermemiz mümkün değildi" diyen aynı kaynaklar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüştüğünü aktardılar.
Mektupların içeriği
Viyana grubu üyelerinin 3 mektubunun birbirinden farklı tonda olduğunu aktaran kaynaklar, bunlardan en olumsuzunun ABD'ninki olduğunu, Fransızların daha ortada bir tutum sergilediğini, Rusların mektubunun ise daha olumlu olduğunu ifade ettiler.
Bu mektupların üçünde de Tahran anlaşmasının ilkelerinin prensipte kabul edildiğini bildiren kaynaklar, ABD'nin mektubunun İran'a yönelik sert eleştiriler içerdiğini ve uranyum zenginleştirilmesi ile ilgili endişelerin yer aldığını aktardılar. Fransızların ise yine uranyum ile ilgili endişelerinin giderilmesi gerektiğini ifade ettiklerini kaydeden kaynaklar, Rusların ise daha çok "biz bunu oturup konuşalım" havasında olduklarını söylediler.
Diplomatik kaynaklar, mektupların hepsi bir araya konulunca İran'ın mektubunu "bardağın tamamı dolu" olarak nitelendirebilecek şekilde olumlu yanıtlayan olmadığına işaret ederek, şunları anlattılar:
"Bu koşullarda durum belirsiz bir görüntü arz etti. Çift hattan, diplomasi hattı zayıflarken, yaptırımlar hattı güçlenmiş oldu. Eğer Viyana grubu diplomasi hattından devam etseydi, o durumda biz de tasarıya çekimser oyu verebilirdik. Ancak mektupların ardından bir tarafta belirsiz bir diplomasi hattı, öbür tarafta da belirli, sert bir yaptırım hattı oluştu. Dolayısıyla Türkiye ilkelerini en başta ortaya koyduğu için hayır oyu verdi."
Apakan da değişmişti
Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan da, yaptırım kararının alınması öncesi Konsey de yaptığı konuşmada şunları söylemişti:
"...Viyana Grubu'nun cevaplarını bu sabah vermesi manidardır. Ayrıca, bu cevabın olumsuz nitelik taşıması ve yaptırımlarla aynı gün verilmiş olması karar tasarısı ile ilgili tavrımızın belirlenmesinde etkili olmuştur. Tavrımız, Tahran Bildirisinin ve diplomasi seçeneğinin arkasında durduğumuzu göstermektedir
"Anlaşmanın arkasında duruldu"
Başbakanlık kaynakları da, 'Hayır' oyu kullanmasına ilişkin, ''Türkiye, Tahran Anlaşmasında attığı imzanın arkasında durmuştur. Zira Türkiye başından beri diplomasi yolunun açık tutulmasını ve sorunun diplomasi yoluyla çözülmesini savunmuştur'' açıklamasını yaptı.
Açıklamada, Başbakan Erdoğan'ın, BM Güvenlik Konseyindeki oylama öncesinde bir dizi temaslarda bulunduğu belirtildi.
Erdoğan'ın, ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula da Silva, Lübnan Başbakanı Saad Hariri ile telefonda görüşerek, alınacak kararlarla ilgili görüş alışverişinde bulunduğu kaydedildi.
Türkiye'nin bu oylamada 'Hayır' oyu verdiği hatırlatılan açıklamada, "...Türkiye, yaptırım kararının alınmasına rağmen diplomasi yolunun hala açık olduğuna inanmaktadır. Bu yönde çabalarını sürdürecektir'' denildi.
