Geden, gemileri satmak değil işletmek istiyorİthalat ve ihracatta kendi yükünü taşımak için 31 yıl önce kurulan Genel Denizcilik (Geden Line) bugün sahip olduğu gemileri işletmenin dışında ‘resale’ satışlarında dünyada kendinden sıkça söz ettiren firmaların başında geliyor. Bugüne kadar Uzakdoğu tersanelerine sipariş ettiği 61 geminin 39’unu satmış olan Geden, kontratı yapılmış ve inşası devam eden 22 gemiyi ise kendi filosuna katıp 2.5 milyon dwt’lik kapasiteye ulaşmak istiyor.Bir dönem Amerika ve Avrupa’ya kurmuş olduğu konteyner hattından dolayı Geden Line olarak anılan Genel Denizcilik Nakliyat AŞ, ikisi tanker yedisi dökme kuru yük olmak üzere dokuz gemiden oluşan yaklaşık 700.000 dwt’lik filo kapasitesine sahip. 1975’de bağlı olduğu Grubun çimento, demir-çelik gibi ithalat ve ihracatta kendi yüklerini taşımak için filosunu oluşturan Genel Denizcilik 80’den sonra konteyner taşımacılığını bırakarak tanker ve dökme yük işletmeciliğine yoğunlaşarak üçüncü şahısların da yüklerini taşımaya yönelik filo kapasitesini artırmaya gitti. Yeni gemi siparişlerinin kendi gemi filolarını büyütmek amacıyla verildiğini ve o dönemde marketin canlanmasından dolayı ciddi tekliflerin gelmeye başladığını söyleyen Geden Line Yönetim Kurulu Üyesi Tuğrul Tokgöz, “Ticari bir kuruluş olduğumuz için gemileri satıp yeniden ısmarlayalım dedik ve bir sirkilasyon yaratıldı ama asıl amaç istediğimiz kapasiteye ulaşmaktı. İnşallah 2008 ortalarında 25-30 gemiden oluşan 2.5 milyon dwt’lik kapasitemize ulaşacağız. Kontratı yapılmış ve devam eden 37 gemi var. Bunların 8 tanesi satılmış durumda ve teslimatını bekliyoruz. 2 milyon dwt’nin üstündeki 29 geminin 7’sini de satıp kalan 22 gemiyi filomuza katmayı düşünüyoruz. Kar yapmak için iş yapıyoruz, bu açıdan ciddi tekliflerin gelmesi halinde kalan gemileri de satabiliriz ancak eskisi kadar satmak taraftarı değiliz. Çünkü sipariş çok zorlaştı. Önceden maksimum bir buçuk sene bekliyorduk şimdi üç sene beklemek zorundasınız. Gemilerin büyük kısmını gelecek sene teslim alacağız. 2009’da teslim edilecek ise sadece iki gemimiz var” diye konuştu.Filoda bulunan gemileri Malta bayrağında işlettiklerini ve gelecek gemilere de Malta bayrağı çekeceklerini açıklayan Tokgöz, “Çünkü 30 geminin finansmanını sağlamak için 10 banka bulmanız gerekiyor. Türk bayrağına veya Türk ipoteğine finansman vermek isteyen 10 tane banka yok varsa bile Türk bayrağı ile bankalar arasında rekabet yaratabilecek ve uygun krediler bulabilecek durumda değiliz. Türk armatörler gemilerine yabancı bayrak çekiliyor diye eleştirilmeyi haklı bulmuyorum. Çünkü işletmeci Türk, çalışanlar Türk, ikinci sicilden dolayı Türk bayrağında da vergi yok. Yani bir fark görmüyorum, önemli olan Türk sahipli filonun büyümesidir bence” dedi.Kriz beklemiyoruzBugüne kadar sipariş ettikleri 61 geminin 32’sini sattıklarını ve bunun 40’a çıkabileceğini söyleyen Tuğrul Tokgöz, yeni gemi siparişlerinin artmasına rağmen kar marjlarının düştüğünü dile getirdi2005’in dünyadaki bütün armatörler için tarihsel bazda çok iyi bir sene olduğunu bu yılında iyi gittiğini ancak bir önceki yıla oranla düşüşün olduğunu hatırlatan Tokgöz, markette bir ayarlamanın olacağını ama kesinlikle bir kriz beklentilerinin olmadığının da altını çizdi. “Benim için kriz, marketin 8 sene önceki seviyelere gelmesidir ama öyle bir market beklemiyoruz” diyen Tuğrul Tokgöz, Çin, Hindistan veya petrol fiyatlarından dolayı Amerika ve Avrupa’da ciddi bir ekonomik bunalım olmadığı sürece markette bir kriz beklentilerinin olmadığını ifade ederek “Genel anlamda bu yıl sonunda gemi işletmeciliğindeki karin bir önceki yıla göre yüzde 25-30 bir düşüş bekliyoruz, bu her işletme için geçerli. Ama yine de 8 yıl öncesine göre 2,5 kat gibi bir yükseklikten bahsediyoruz” dedi. Uzakdoğu tersaneleri zarardaBugün herkesin bekleme sürecinde olduğunu ancak tatil sonrası eylülden sonra marketin tekrar canlanacağını söyleyen Tokgöz, Yunanlı ve Uzakdoğulu armatörlerin ciddi nakitlerin üzerinde oturduğunu ve bunların muhakkak denize yatırım yapacaklarına dikkat çekti.Her defasında ısmarlanan geminin bir önceki gemiye göre daha pahalıya ısmarlandığını ve kar marjlarında düşüş olduğunu hatırlatan Tokgöz, bundan sonra satılacak gemilerinde de kar marjlarının bundan öncekilerine göre daha düşük olacağını dile getirdi. Yeni gemi fiyatlarının üç sene öncesine göre yüzde 80 oranında arttığını belirten Tokgöz, Uzakdoğu’daki gelişmeleri şöyle değerlendirdi. “Aframax tanker üç sene önce 35 milyon dolardaydı, bugün 61 milyon dolar seviyesinde. Ürün tankeri 25 milyon dolardayken şimdi 42 milyon dolar civarında. İkinci eller düşebilir ama yeni inşaların düşmesi mümkün değil. Çünkü Uzakdoğu tersaneleri son 2 yılda ciddi zarar etti. 40 milyon dolara sipariş edilen aframax bu sene teslim ediliyor. Çelik fiyatı 200 dolardan 600 dolara geldi. Sacından ana makinesine her ekipman fiyatında ciddi artışlar var. Dolar değer kaybediyor, Kore Wonu ve Yen ciddi değerleniyor. Kore Wonu sene başından beri yüzde 7 değer kazandı. Bunun için tersaneler gemi fiyatlarını yukarı götürmeye çalışıyor. Bu zararları kapatmak için fiyatları indirmeleri mümkün değil. Avrupa’da yolcu ve konteyner gemi inşaların dışında gemi inşanın yok olduğunu söyleyebiliriz. Çin büyük bir rekabet avantajıyla girdi piyasaya ve ciddi kapasite artırımına gidiyor. 2010’da yeni inşa, kapasitesinin yaklaşık 2 katına çıkacak. Bu kapasiteyi doldurmak için fiyatları düşürmeye başlayacak. Bu Kore ve Japonya için büyük sıkıntılar yaratacak. Kore ve Japonya tersanelerinde daha çok LNG, LPG ve Post panamax konteyner tipi spesifik siparişler yoğun. Çin, bunu yapacak durumda değil zaten yapmak ta istemiyor ama ileride bu pazara da girecek. Japonya ve Kore’deki tersanelerin bugünkü kadar yoğun gemi siparişi alacağına inanmıyorum. Nasıl bugün Avrupa’daki tersaneye kimse gitmiyorsa bunu Çin fiyatları düşürdüğünde aynısını Kore’de yaşayabilir. Japonya ise bu sıkıntıyı bugün de yaşıyor aslında. Tersaneler küçülme eğiliminde, çalışanlar çok yaşlı ve gençler tersanelerde çalışmak istemiyor.”Geden’in SiparişleriGeden Line’in Uzakdoğu tersanelerinde su anda 2 adet 159.000 dwt Suezmax tanker, 7 adet 37,000 dwt Ice Class 1A ürün/kimyasal tankeri, 4 adet 47,000 dwt ürün/kimyasal tankeri, 6 adet 115,000 dwt Aframax tanker, 2 adet 113,000 dwt Ice Class 1A Aframax tanker, 6 adet modern 50,000/52,000/ 53,000/55,000 dwt Handymax dökmeci, 2 adet 175,000 dwt Capesize siparişi bulunuyor.Kaynak:Dünya Gazetesi/Perşembe RotasıDenizHaber.Com