"Denize Yatırım Yapan Kazanır"

Denizcilik Türkiye'nin Avantajı Olacak

Denizcilik sektöründen kiminle konuşursanız konuşun Denizcilik Müsteşarı İsmet Yılmaz'ın sektör için ne büyük bir şans olduğunu dile getiriyor. Yılmaz hem eğitimi ile hem de özellikle mütevazı ve çalışkan kişiliği ile tanınıyor. Yeni bir yılın bu ilk sayısında kendisi ile denizcilik sektörünü geliştirmek için yapılanlar, yapılması gerekenler hakkında söyleştik.

Denizciliğe yatırım yapan kazanır

• Türk denizciliğini yakın gelecekte nasıl bir dönem bekliyor? Bu döneme yönelik sizin ne gibi planlarınız var, denizciler nasıl bir pozisyon almalı, nelere dikkat etmeli?

Öncelikle biz çalışmalarımızı; "Denizciliğe yatırım yapan kazanır" düşüncesiyle sürdürüyoruz. Bu kapsamda 2005 yılı bütçesine; kabotaj hattı taşımacılığının teşvik edilmesi ve koster filosunun yenilenmesine yönelik projeler hazırlanması gibi çalışmalara ilişkin ödenek konuldu. Yeni hareket tarzı bu projeler sonucunda belirlenecek. Türkiye, dış taşımalarında giderek düşen payını yükseltmek, dış ticaret taşımaları için ödenen navlun giderlerinden tasarruf etmek, dışa açılmak ve dış ticaretini en düşük maliyetle gerçekleştirmek için, gelişen taşıma ve liman teknolojilerine uygun olarak ülke filosunu planlamak ve çeşitli politikalarla desteklemek zorunda.

Dünya ticareti giderek konteyner taşımacılığına kayıyor. Bu durum göz önüne alındığında limanlarımızın bu taşımacılığa uygun hale getirilmesi, limanlarımızdaki hizmetin kalitesinin arttırılması ve liman ücretlerinin rekabet edebilir bir seviyeye getirilmesi gerekiyor. Bu dönemde, dünya ticaretinden daha fazla pay almak için belirlediğimiz "öncelikli hedeflere" uygun olarak kamu limanları özelleştirilecek. Bir diğer önceliğimiz de filomuzun dünya gidişine paralel biçimde yeni teknoloji ürünü gemilerle donatılması, ayıca daha teknik özelliklere sahip LNG, LPG gibi gemilerin de filomuza katılması.

• Denizciliğin önünü açmak için son 2 yılda yapılan çalışmalar, yasal düzenlemeler ile bu çalışmaların sonuçları nelerdir?

Denizcilik sektörünün geliştirilmesi amacıyla; son iki yılda oldukça kap-çalışmalara imza atıldı. Bu kapsamda: kullanılmış ve yeni gemiyle bunların makine, teçhizat ve demirbaşlarının teşvik kapsamında ithalini sağlayan 2581 Sayılı Kanun'da, sektörün ihtiyacına paralel olarak, günün değişen koşullarına uyum sağlaması amacıyla yaş ve tonaj sınırı kaldırıldı.

Türk Uluslararası Gemi Sicili (TUGS) da değişiklik yapılarak; yurt dışından ithal edilecek gemiler: n tonaj sınırı 3,000 dwt'ye yolcu gemileri ve özel maksatlı, özel yapılı gemilerde ise 300 grt'ye düşürüldü.

6762 Sayılı TTK'nın bazı maddelerinde değişiklik yapılarak; Deniz İhtisas Mahkemeleri kuruldu ve ilki İstanbul'da çalışmaya başladı. Türk bayrağı çekebilme şartları değiştirilerek, ; anonim ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerin hisse senetlerinin ortaklık paylarının çoğunun nama yazılı olması şartı getirildi. Geçici olarak Türk bayrağına, giriş ve çıkışla ilgili gerekli yasal düzenlemeler yapılarak i kiralama sürelerinin uzatılmasına ve j işlemlerin basitleştirilmesine imkan sağlandı. Yurt dışında satılan gemilerin sicilden terkin işlemleri kolaylaştırıldı, yabancı para üzerinden ipotek koydurabilmek için Maliye Bakanlığı'ndan izin alma koşulu kaldırıldı.

İÇ HATLARDA YOLCU %34, ARAÇ %78 ARTTI

Bir diğer önemli gelişme olan Karayolu Taşımacılığının Denizlere Kaydırılması" projesi çerçevesinde, kabotaj hattında yolcu, araç ve yük taşımacılığını canlandırmak ve rekabet gücü kazandırmak amacıyla, 01 Ocak 2004 tarihinde kabotaj hattında çalışan gemilere, ticari yatlara ve balıkçı gemilerine "ÖTV sıfırlanmış yakıt" verilmesi uygulamasına başlandı. Bu kapsamda 2004 yılında; 4,875 adet gemiye defter düzenlenerek 30.11.2004 tarihinden itibaren, 199,000 MT'si motorin ve 16,000 MT'si fuel-oil olmak üzere toplam 215,000 MT yakıt verildi. Bu şekilde denizcilik sektörüne 166 trilyon TL'lik ÖTV muafiyeti sağlandı. Bu sayede denizyolu ile yolcu ve araç taşıma ücretlerinde 2004 yılında artış yapılmadığı gibi İDO 7025-40, TDİ %9-32 arasında indirim yaptı. Vatandaşa yaklaşık 82 trilyon TL fayda sağlandı. Yine indirim sonrası 2003 yılı aynı dönemine göre taşımalarda İDO; yolcu sayısında %34. araç sayısında %78 ve TDİ; yolcu sayısında %ıı, araç sayısında %3'lük bir artış sağladı.

ÖTV'siz yakıt uygulaması ile kısa vadede yolcu taşımacılığında istenen hedeflere ulaşılmış olmasına karşın aynı sonuç yük taşımacılığında elde edilemedi. ÖTV'siz yakıt uygulamasının sonuçları itibarıyla oluşturacağı katma değerin, yapılacak yeni yatırımlara yansıyacağını düşünüyoruz. Yeni istihdam olanakları da sağlayacağı düşünülen bu uygulamadan, yük ve yolcu taşımacılığında hedef-nen yararların, daha çok, orta ve uzun vadede görülmesi bekleniyor.

LİMANLARIMIZDA TRAFİK %35 ARTTI

Diğer ülke limanlarına göre oldukça yüksek olan liman ücret ve tarifelerinde, 01.08.2003 tarihi itibarıyla yaklaşık olarak %5o, fener ücretlerinde %3O, turist gemileri (kurvaziyer) ve kabotaj hattında çalışan gemiler için sağlık rüsumunda %5O indirim sağlandı. Böylece limanlarımıza gelen gemi, yolcu ve yük trafiğinde yaklaşık %35 oranında artış kaydedildi. Özelikle kurvaziyer gemi uğraklarındaki artışa paralel olarak artan turist sayısı ile ilgili bölgelerin ticaret hacminde gözle görülür bir iyileşme sağlandı.

Limanlarımızdaki gemi faaliyetlerinin düzenli hale getirilmesi ve belli bir disiplin altına alınması amacıyla, "Kabotaj Hattında Yapılacak Düzenli Seferlerde Aranacak Kriterler" belirlendi. Yurt dışı hatlarda düzenli çalışacak gemilere yönelik uygulanan "Hat İzin Esas ve Usulleri"nin güncelleştirme çalışmaları tamamlandı. Böylece işlemlerin kolaylaştırılması sağlandı.

AB'nin bir parçası olarak, Türk bayraklı gemilerin kondisyonlarının iyileştirilmesi ve bayrak itibarının yükseltilmesi amacıyla; Müsteşarlığımız, bağlı Bölge Müdürlükleri ve .iman Başkanlıkları bünyesinde "denetim ve eğitim seferberliği" başlatıldı. Eğitim seferberliğiyle birllikte, bayrak ve liman devleti görevlerimizi yerine getirebilmek için Maliye Bakanlığı'ndan 160 GSK (Gemi Sörvey Kurulu) kadrosu tahsis ettirilerek 2004 yılı içerisinde Liman Devleti Kontrolü (PSC) denetimlerini de yapacak 80 uzman personel kadroya alındı.

Uluslararası sefer yapan 500 grt ve üzeri gemilerin yanaşabileceği limanlarımızda, Uluslararası Gemi ve Liman Güvenliği (ISPS) Kodu uygulamaları, 1 Temmuz 2004 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Bu kapsamda kıyılarımızda yer alan ISPS Kodu'na tabi 163 liman tesisinden 130'unun, liman güvenlik planları İdaremizce onaylandı. Bunlar ISPS uygulamaları açısından da dünya sıralamasının üzerinde bir konumda yer alıyor.

DlŞ TİCARET %90 DENİZYOLUYLA YAPILIYOR AMA...

• Türk denizciliğinin bugünkü durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Dünya denizciliğiyle kıyaslandığında ne gibi artı ve eksiler göze çarpıyor?

Dünya ticaretinde olduğu gibi ülkemizin de ithalat ve ihracat taşımalarının yaklaşık %90'lık bölümü denizyoluyla yapılıyor. Ülkemizde, İstanbul ve Marmara'nın bir bölümü gibi lokal alanlar dışında, yolcu ve araç taşımacılığında denizyolunun kullanılmadığı, büyük yatırımlar ve bakım-onarım bütçeleri gerektiren, riskli ve pahalı bir taşıma yolu olan karayolu taşımacılığının tercih edildiği, temel ulaşım politikalarının da bu doğrultuda oluşturulduğu görülüyor.

Deniz taşımacılığı ile ilgili Müsteşarlığımıza intikal eden verilere bakıldığında; Türkiye'nin 2001 yılına oranla 2004 (Ocak-Ekim) yılında ihracat taşımalarının 40.6 milyon ton'dan 45.6 milyon tona %12.3'lük bir artışla yükseldiği görülüyor. İthalat taşımaları ise %38.5'lik bir artışla 72.8 milyon tondan 100.9 milyon tona yükselmiş görülüyor. Bu taşımalarda Türk bayraklı gemilerin payı 2001 yılında %3i iken, 2004 Ekim ayı itibarıyla bu rakam %24.2'ye düşmüş durumda.

01.01.2004 tarihi itibariyle 300 grt ve üzeri dünya filosu, 600,000,000 grt'lik kapasitesiyle yaklaşık 50,000 adet gemiden oluşuyor. Bu filo içerisinde Panama %22.ı pay ile 1, Liberya %9.5 ile 2, Yunanistan %6.3 ile 3. sırada yer alıyor. Türkiye ise 6 milyon grt'lik filo kapasitesi ve %o.9' luk payı ile 23. sırada bulunuyor.

Ülkemiz kıyılarında yer alan tersanelerimizin gemi inşa kapasitesi 2002 yılı itibarıyla 550,000 dwt iken, modernizasyonu gerçekleştirildikten sonra bu rakam 2004 yılında 1,150,000 dwt seviyelerine yükseldi. 2002 yılında 13,000 kişiye istihdam imkanı veren sektör, 2004 yılında 20,000 kişiye istihdam olanağı sağladı. Ayrıca; mevcut tersanelerde bir defada üretilen gemi inşa kapasitesi ise 20,000 dvvt'den 65,000 dvvt'ye ulaştı.

Aslında bu verilere bakıldığında, üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz deniz ticaretinin ve deniz ticaret filosunun yerinin bu olmaması gerektiği söylenebilir. Yeni uygulamalardan sonra denizciliğimizin hızla gelişerek arzu edilen seviyelere gelmesi bekleniyor.

Ülkemizin genç nüfusu, artan ihracatımız ve ekonomik verilerine bakıldığında büyük bir ivme görülüyor. AB süreciyle birlikte bu ivmede meydana gelecek artış, her alanda olduğu gibi denizcilik sektöründe de dünyaya kıyasla ülkemizin avantajı olarak göze çarpıyor.

Hukuk ve Denizcilik Eğitimleri Almış

1961 Sivas doğumlu İsmet Yılmaz, 1982 İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Yüksek Makine Bölümü ve 1987 yılı İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu. 2000 yılında İsveç Malmö Dünya Denizcilik Üniversitesi'nde mastır derecesini "Gemi işletmeleri Teknik Yönetimi" alanında yaptı. 2002 yılında Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Deniz Ticaret alanında yüksek lisansını tamamladı. 31 Aralık 2002 tarihinden bu yana Denizcilik Müsteşarlığı görevini yürütüyor.

(İMEAK DTO'nun yayın organı olan "Deniz Ticareti" Dergisinin 2005 Özel Sayısından alıntıdır.)

"Denize Yatırım Yapan Kazanır"

Çin’in derin deniz doğal gaz alanında rekor gaz üretimi

Rotamız Midilli seferleri başladı

SEA MARINE 1 adlı gemi Çanakkale Boğazında arızalandı

Gazprom zarar açıkladı

STM savaş gemilerini Malezya'da sergileyecek

İran, MSC Aries mürettebatını serbest bıraktı

Kocaeli limanlarına üç ayda 1631 gemi uğradı

Denizci Fenerbahçeliler Derneği, Başkan Ali Koç'u Ziyaret Etti

Global Ports, Saint Lucia'da operasyonlarına başladı

Çin'in Yeni Uçak Gemisi İlk Denemeler İçin Denize Çıkıyor