Dalyan’da, sessiz ve çevre dostu tekneyle kaplumbağa turuMuğla’nın Dalyan beldesi kanallarında çiftleşen caretta carettaları görüntülemek isteyen turistler için turizmciler tarafından özel tekne turları düzenleniyor. Şansı yaver giden turistler Kaunos harabelerinin devamındaki Alagöl’de çiftleşmeye tanık olurken bir yandan da tarihle iç içe olmanın keyfini yaşıyor.Dalyan’da İztuzu sahilinde Özel Çevre Koruma Kurumu (ÖÇK) tarafından koruma altına alınan caretta carettalar, nisan ayının ortalarında yani hava sıcaklığının artmasıyla denizde çiftleşmeye başladı. Mayıs ayı sonuna kadar sürecek olan çiftleşmeler beraberinde yeni bir turizm dalını da getirdi. Her gün Kardak Turizm tarafından saat 10.00’da sessizliği ve çevre dostu olması nedeniyle güneş enerjili teknelerle yapılan tura ilgi de son derece fazla.Dalyan’a deniz yoluyla 35 dakika uzaklıktaki Alagöl mevkii çiftleşme için en doğal ortam. Çünkü çanağı andıran bu bölge hem carettaların yaşadığı İztuzu sahiline 1.5 mil uzaklıkta ve hem de teknelerin güzergahı dışında. Diğer çiftleşme bölgesi ise yine buraya çok yakın olan Küçük Dalyan. Caretta carettalar, burayı da teknelerin rotası dışında olması nedeniyle kendilerini güvende hissettikleri için tercih ediyor.Dalyan’da çevreciliğiyle tanınan Kardak Turizm sahibi Özay Akdoğan (34) düzenlediği turun, yeni bir ekmek kapısı olduğunu belirtiyor: "Şimdiye kadar turistler, sadece kendilerine anlatılanları dinleyerek caretta carettalar hakkında bilgi sahibi oluyorlardı, şimdi gözleriyle görüyorlar. Güneş enerjisiyle çalışan teknelerimiz hem caretta carettaları çiftleşirken rahatsız etmiyor, hem doğayı bozmuyor. Bu nedenle yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor bu tur. Yalnız çiftleşmeyi görebilmek biraz şans işi. Çünkü tekneyle gidiyor ve motorları kapatarak beklemeye başlıyoruz. Bazen iki veya üç saat beklediğimiz oluyor. Bazen de gider gitmez yakalama şansı olabiliyor. Kişi başı 30 YTL alıyoruz. Bunun içine soğuk sıcak meşrubat servisi de dahil. Şimdiye kadar bu turdan mutsuz dönen turiste rastlamadık. Çünkü bölge zaten Kaunos’un devamı olduğu için tarihe ışık tutan harabeler önünde kaplumbağa bekleyen turist sıkılmıyor."ÇOK MUTLUYDULARBir gün öncesinde kaptanların anlattığı çiftleşme haberini düşüncelerine yerleştiren ve büyük bir heyecanla ertesi günü bekleyen turistler, sabahın erken saatlerinde anlaştıkları teknenin başında soluğu alıyor. Kamera ve fotoğraf makinelerinin yanı sıra bir kısmının ellerindeki dürbünler dikkat çekiyor. Koruma altındaki sazlıklar arasında sessiz sedasız süzülen tekne Alagöl mevkiine girdiği anda herkes pür dikkat kesiliyor. Konuşmalar bile fısıltıya dönüşüyor. Sessiz çalışan tekne daha da sessizleştirilip motor kapatılıyor.Tam o sırada tiz bir kadın çığlığı sessizliği bozuyor: "İşte oradalar!" Herkes gösterdiği tarafa yığılıyor. Kameralar çalışıyor. Parmaklar deklanşörde. John Heaven (62) emekli bir tur operatörü ve Dalyan’a ikinci kez geliyor. İnternette caretta carettalarla ilgili okuduklarına inanamamış ve kendi gözleriyle şahit olmak istemiş. "Doğrusunu isterseniz bu kadar yakından gözlerimle görebileceğimi hiç ummuyordum. Çok değişik bir gün yaşadım. Geçen yıl da geldim ama bu seferki çok farklı oldu. Kaplumbağaları görmek, insanların yüzündeki ifadeyi görmek çok ayrı bir olay. Çünkü onlar çok mutluydu."Tim Heaven ise 28 yaşında bir arkeolog. Kaunos’u incelemek ve gezmek üzere gelmiş Dalyan’a. Katıldığı turdan çok mutlu ayrılanlardan ve "Türkiye’ye ilk kez geliyor ve bu tura ilk kez katılıyorum. Çok fotoğraf çektim ve bunu dönüşte ülkemde sergileyeceğim. İnanılmaz bir gün yaşadım" diyor. Emekli mühendis Jayne Cunningam (39) da yakından gördüğü kaplumbağaları ülkesinde tüm arkadaşlarına anlatacağını ve onları da buraya yönlendireceğini ifade ediyor.Bilgi için Kardak Turizm,0252 284 53 74HER YAZ 1000-1500 DİŞİ KAPLUMBAĞAhttp://preview.hurriyet.com.tr/preview/image.aspx?picid=3391693Türkiye’de, yaklaşık 180 kilometre olan yuvalama alanına her yaz 1000-1500 arasında dişi caretta caretta çiftleşmek için geliyor. Yine çiftleşmek üzere gelen erkek caretta caretta sayısı ise bilinmiyor. Çiftleşen dişiler bölgeden ayrılmayıp kendine uygun bir yumurtlama alanı belirliyor. Döllenme süresi tamamlandıktan sonra da kendisinin daha önce yumurtadan çıktığı bölgeye yumurtluyor. Caretta caretta yaklaşık 1300-2700, Chelonia Mydas (Yeşil deniz kamplumbağası) ise 700-1200 yuva yapıyor. Her dişinin bir sezonda ortalama 3 yuva yaptığını kabul edersek, her yaz kumsallarımıza 450-900 dişi caretta caretta ve 230-400 chelonia dişisi yuva yapmak için geliyor. Yuvalamak için uygun koşulları bulanlar, yaklaşık denizden 15-20 metre uzaklıkta 30-40 santimetre derinliğinde yuva kazıyor. Yuvasını hazırlayan, bir defada 80-100 kadar yumurta bırakabiliyor. Yumurtaların kuluçka dönemi ise 2 ay sürüyor.ORTALAMA ÖMÜRLERİ 70 YILCaretta carettaların ortalama 60-70 yıl arasında yaşadıkları biliniyor. Ağırlıkları yaklaşık 80-90 kiloyu buluyor. Boyları ise 70-75 cm civarında. Genel olarak kabuklular, balıklar, yumuşakçalar ve çeşitli deniz omurgasızlarıyla besleniyorlar. Dünyadaki 7 tür deniz kaplumbağasının ikisi Akdeniz’de yaşam mücadelesi veriyor. Bunlar hepimizin bildiği caretta carettalar ve Chelonia Mydas’lar. Türkiye sahillerinde, Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Patara, Kale-Demre, Finike-Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Akyatan, Yumurtalık ve Samandağı olmak üzere 20 yuvalama alanı bulunuyor. Dünyada en iyi korunan üreme alanlarının başında Dalyan’daki İztuzu sahilleri geliyor. Kaynak: Hürriyet Gazetesi/ Mustafa SARIİPEK,(Muğla) (DHA)