Başkan ÖNAL: “Türkiye, kural koyan ülke durumundadır” Geçtiğimiz günlerde Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Dernek binasında açık oylama usulü ile yapılan olağan üstü genel kurulda, tek listeyle seçime gidilerek Yönetim Kurulu Başkanı seçilen Kamil Önal ile röportaj Sayın ÖNAL okurlarımız için öncelikle kendinizi tanıtmanızı rica ediyoruz. 19.11.2018 tarihinde yapılan Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği Genel Kurulunda Yönetim Kurulu Başkanlığı’na seçildim. Geri Dönüşüm faaliyetlerini, baba mesleği olarak,1990 yılından itibaren Aliağa Gemi Söküm bölgesinde sürdürmekteyim.Halen ÖGE Gemi Söküm İthalat ihracat Sanayi ve Ticaret A.ş, Denizli Üretim A.Ş. sahibi ve Aliağa Etki LNG depolama limanı ortaklarındanım. İstanbul Deniz Ticaret Odası meclis üyesiyim. Avrupa Birliği Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği nedir? Uygulama süreci hakkında bilgi verir misiniz? Basel Sözleşmesi gemilerin geri dönüşümünü düzenleyemeyeceğinin anlaşılması, Hong Kong Sözleşmesi’nin yürürlüğe giriş tarihinin gecikeceği endişesiyle ‘ara dönem’de uygulanabilir. Yaptırımların düzenlenmesine ilişkin olarak AB Konseyi, AB Parlamentosu ile anlaşarak 27 Haziran 2013 tarihinde Gemi Geri Dönüşüm Yasasını kabul etmiş, 22 Ekim 2013 tarihinde Gemi Geri Dönüşüm Yasası AB Parlamentosu’nun ana toplantısında onaylamış ve 30.12.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. AB Listesinde bulunan gemi söküm tesislerinin toplam kapasitesinin yıllık 1,5 milyon LDT den az olmayan bir değere erişmesinden 6 ay sonra, ya da en geç 31.12.2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.AB Bayraklı gemilerin geri dönüşümü sırasında oluşabilecek olumsuz emniyet ve çevre etkilerinin, gereksiz ekonomik yük oluşturmadan azaltılmasının sağlanmasıdır. Yeni Yasa, AB Bayraklı gemilerin OECD ülkeleri dışında kalan ülkelerde yer alan tesislerde minimum çevresel ve emniyet koşulları yerine getirerek yasal olarak geri dönüştürülebilmesine imkân sağlamaktadır. Gemi sahipleri gemi geri dönüşüm kriterlerini sağlayan tesisleri “AB Listesi” içinden seçebilecektir. 2017 yılında bazı basın yayın organlarında Türk Gemi geri dönüşüm tesislerinin AB Gemi geri dönüşüm listesine dâhil edilmediği ile ilgili çıkan haberler ile ilgili neler söylemek istersiniz? AB Gemi Geri dönüşüm listesine dâhil olmak için öncelikle müracaat ve daha sonra AB komisyonu tarafından yetkilendirilen bir kuruluş tarafından denetlenmeniz gerekmektedir.1 grup 8 firmamızın listeye dâhil olma müracaatları tamamlanmış, komisyona sundukları gemi geri dönüşüm tesis planlarının incelenmesi ve uygun görülmesinden sonra denetimlerine 4-8 Haziran 2018 tarihinde müracaat sırasına göre Leyal ve Leyal Demtaş firmalarımızdan başlanmıştır. Aralık 2018 ay’ı içerisinde AB Komisyonu 26 tesisin yer aldığı listeye AB dışından Amerika Birleşik Devletlerinden bir Türkiye’den 2 tesisi (Leyal ve Leyal Demtaş) dâhil etmiştir. 2018 yılı içerisinde 2 firmamızın denetimleri tamamlanmış, 2019 Ocak ayı içerisinde 2 firmamız daha denetim sürecine girecektir. Türk Gemi geri dönüşüm tesislerinin AB Gemi geri dönüşüm listesine dâhil edilmediği ile ilgili çıkan haberler bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Firmalarımız müracaat sıralarına göre denetim sürecindedir. Kamuoyunda gemi geri dönüşüm işlerinin 3.Dünya ülkelerinin yaptığı bir endüstri olduğu ile ilgili bir algı var. Bu konuda neler söylemek istersiniz? Bu algı, 2013 yılında yayımlanan AB gemi geri dönüşüm yönetmeliği ile son buldu. Avrupa ülkeleri gemi sökümü için ilk planda 18 firma ile AB gemi geri dönüşüm listesine girerek bu sektörde ben de varım dedi. %98 ‘i çelik olan gemilerin çevre ve iş sağlığına uyumlu olarak geri dönüştürülmesi halinde ülke ekonomilerine hammadde –istihdam açısından büyük bir katkı sağladığı anlaşılmış oldu. Yönetmeliğin uygulanması süreci ile ilgili bir çekinceniz bulunmakta mıdır? AB Yönetmeliği ile AB Bayraklı gemilerin yönetmelik kriterlerini yerine getirmeyen ülkelere gönderilmesinin engellenmesi planlanmıştır. Ancak bu hükmün uygulanabilirliği konusunda çekinceler elbette bulunmaktadır. Başlıca çekince; AB bayraklı gemilerin bayrak değişikliği yolu ile Asya ülkelerine gönderilmesi önünde bir engel bulunmamaktadır. Sonuçta armatörler gemilerini daha yüksek bedel ödeyen tesislere gönderme eğiliminde olacakları başlıca çekincemizdir. Bu durumun engellenmesi için NGO Gemi söküm platformu başta olmak üzere bu tip örgütlere görevler düşmektedir. Yıllık olarak hurdaya çıkacak AB bayraklı gemi tonajı nedir ve AB geri dönüşüm listesine dâhil olan tesislerin söküm kapasitesi bu tonajı karşılayabilecek durumda mıdır? Yıllık olarak hurdaya çıkacak AB bayraklı gemi tonajı nedir ve AB geri dönüşüm listesine dâhil olan tesislerin söküm kapasitesi bu tonajı karşılayabilecek durumda mıdır?Yıllık olarak hurdaya ayrılacak AB bayraklı gemi tonajı yaklaşık 2-2,5 milyon ton civarındadır. AB listesine dâhil olan tesislerin söküm kapasitelerinin 1 milyon ton olarak kabul ettiğimizde bu listeye dâhil edilecek tesislerin artırılması gerekliği gerçeği ile karşılaşıyoruz. AB bayraklı gemilerin sökümünün çevre ve iş sağlığına uyumlu tesislerde yapılmasının sağlanması için ülkemizin katkısı ve avantajları nelerdir? Tüm bu gelişmeler, hurda gemilerin bir çöp olmadığını, önümüzdeki yıllarda sektör üzerinden aslında devam eden ekonomik savaşın şiddetinin artacağını göstermektedir. Türk gemi geri dönüşüm sektörü 2000’li yıllarda aldığı tedbir ve uygulamaları nedeniyle. Hong Kong Sözleşmesine 2009 yılında yapılan diplomatik konferansta imza atan ülkelerin başında gelmektedir. Türkiye AB Gemi geri dönüşüm yönetmeliği kurallarını uygulayan önemli bir ülkedir. Türkiye AB Yönetmeliği yazım aşamalarına fiili olarak katılmıştır. Türkiye yıllar içerisinde kural konan ülkeler içinden çıkarak kural koyan ülke durumuna gelmiştir. Dünya’nın en büyük hurda ithalatçısı olan ülkemizde hurda tedarik bağımlılığının azaltılması için iç tedarikçilerin desteklenmesi önem arz etmektedir. 2004 yılından bu yana kendi öz kaynakları ile yatırımlar yapan sektörün, yaklaşan rekabet ortamında mücadele edebilmesi için aşağıda belirtilen avantajların yanında desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Gemi geri dönüşüm sanayinde kolay bulunabilir kalifiye sayılabilecek iş gücünün bulunması Pazara (Avrupa) olan yakınlık başta olmak üzere; • Akdeniz çanağında gemi geri dönüşüm endüstrisine sahip tek ülke olunması, • Tesislerinin toplu olarak Aliağa bölgesinde bulunması, • Atık mevzuatının AB mevzuatlarına uyumlu olması ve bertaraf tesisleri • OECD Üyesi tek gemi geri dönüşüm endüstrisine sahip ülke olması, • Geri dönüşüm malzemelerinin ülke içinde ihtiyacının olması ve bunların gemi söküm ile elde edilebilir olması, • Türk insanının girişimci yapısı, tecrübeli iş gücü • OCED üyesi olarak gemi söküm açısından Basel anlaşmasına göre avantajlar, • OECD içindeki devlet gemilerinin sökümü, global büyümenin yavaşlaması en önemli avantajlarımızdır. AB Komisyonu yetkileri ile yapılan görüşmelerde; 1 milyon ton kapasitesi ile AB geri dönüşüm listesine dâhil olmaları halinde Türkiye’ye büyük avantaj sağlayacağına işaret eden yetkililer, AB bayraklı gemilerin Türkiye haricinde başka bir ülkede sökülemeyeceğini açıkladı. Bayrak değiştirmek suretiyle yönetmeliğin baypas edilebileceği gerçeğini de kabul eden yetkililer, bu sorunun çözümü noktasında arayış içinde olduklarını ancak yönetmeliğin her ne kadar hukuksal bağlayıcı maddelere sahip olsa da listede yer almanın gönüllük esasına bağlı olduğuna dikkat çekti. Dünyada hurda gemilerin %95 ‘ini söken Diğer Asya ülkelerinin AB bayraklı hurda gemiler ile ilgili meydana gelen gelişmeler ile tavrı ne olacaktır?AB bayraklı hurda gemilere işçilik –atık bertaraf ve yatırım maliyetleri avantajını kullanarak, yüksek fiyatlar veren diğer Asya ülkeleri, AB bayraklı gemilerin AB geri dönüşüm listesinde bulunan tesislerde ve ülkemizde sökülecek olmasının hurda gemi fiyatlarını düşüreceği ve armatörlerin kazanç kaybına uğrayacağını dillendirmeye başlamışlardır. AB gemi geri dönüşüm listesine dâhil olmak konusunda sektörünüzün temel düşünceniz nedir? Gemi geri dönüşüm faaliyetleri çevre ve iş sağlığına uygun olarak yapılması gerekli bir faaliyettir. Bu yönetmelik ve yaptırımları ile firmalarımız arasında listeye dâhil olmak için yoğun bir rekabet sürecinin başlamasına sebebiyet verecektir. Bu rekabet süreci faaliyetlerin çevre ve işi sağlığına uygun faaliyetlerin artmasına neden olacaktır. Temel hedef; tüm firmalarımızın AB geri Dönüşüm listesine dâhil olan firmalarımızdaki seviyeye ulaşarak tüm üye firmalarımızın listeye dâhil olmasıdır. Sorunlarınız ve devletten beklentileriniz nelerdir? AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği ve Hong Kong sözleşmesi ile Avrupa Birliği ve diğer Asya ülkelerin de dâhil olduğu bir rekabet süreci başlamıştır. Süreçte kalıcı yatırımlar (Kuru havuzlar-merkezi arıtma tesisleri ATY –Ara depolama tesisi vb.) büyük önem arz etmektedir. Ancak sektörün önündeki en önemli engel, 2026 yılında sona erecek kira sözleşmeleridir. Firmaların kira sözleşmelerinin Gemi İnşa Sektöründe olduğu gibi, sözleşme bitim tarihi olan 2026 tarihi beklenilmeden uzatılması sektörde kalıcı yatırımların devamı/rekabet için önemli bir husus olduğunu düşünüyorum. Son olarak; Aynı zamanda EGE Gemi Söküm A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi olan GEMİSANDER Genel Sekreteri Mesut Yolcu’nun da Avrupa Birliği sürecinde firma temsilcisi olarak fikirlerini almak isteriz. “AB Gemi Geri Dönüşüm listesine dâhil olmak için yoğun çaba içerisindeyiz. AB kriterlerine uyum çalışmalarımız artarak devam etmektedir. Akdeniz çanağında önemli bir konumda bulunan sektörümüzün yıllık hurdaya çıkacak AB bayraklı gemilerden daha çok payalabilmesi temel hedefimizdir.” Kaynak; Özgür Ses