Yeni Yatırım Teşvik Sistemi ve Denizcilik-1

1. Giriş Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılı için; -         Dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmak -         500 milyar dolar mal ihracatı -         25.000 dolar kişi başına milli gelir hedefleri konul

1. Giriş

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılı için;

-         Dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmak

-         500 milyar dolar mal ihracatı

-         25.000 dolar kişi başına milli gelir

hedefleri konulmuştur.

Bu hedefler doğrultusunda hazırlanan yeni teşvik sisteminin bileşenleri ise;

-         Genel teşvik uygulamaları

-         Bölgesel teşvik uygulamaları

-         Büyük ölçekli yatırımların teşviki

-         Stratejik yatırımların teşviki

 olarak belirlenmiştir.

Şekil-1: Yeni Teşvik Sistemi Modeli*

 Öncekine kıyasla yeni teşvik sisteminde;

-         Yatırım döneminde vergi indirimi

-         Yeni bölgesel harita

-         2011 sonu itibariyle azalan destek oran ve sürelerinin artırılması

-         Desteklenen yatırım konularının gözden geçirilmesi

-         Stratejik ve teknolojik dönüşümü sağlayacak yatırımların desteklenmesi

-         En az gelişmiş bölgelerde, yatırımlara sağlanan destek miktarının artırılması

gibi iyileştirmeler yapılmıştır.

Bu yeni teşvik sistemini öncekilerden ayıran en temel fark “stratejik yatırımların teşviki” başlıklı yeni ve çok önemli bir teşvik mekanizmasının kurulmuş olmasıdır.

Bu yeni mekanizmanın amacı; cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ara malları ve ürünlerin üretimine yönelik ve uluslararası rekabet gücünü artırma potansiyeline sahip, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli yatırımları teşvik etmektir.

Bu yazımızda; yeni teşvik sisteminin destek unsurları hakkında genel bazı bilgiler verdikten sonra, denizcilik sektörü açısından fırsat olabilecek yönlerini irdelemeye çalışacağız. Bu arada "yatırım teşvik" kavramı, devlet tarafından şirketlere kredi verilmesi anlamına gelmemekte olup, yatırım yapan şirketlere aşağıda detaylandıracağımız konularda çeşitli avantajlar sağlanmasıyla ilgili bir kavramdır.

2. Genel Teşvik Uygulamaları

Genel teşvik uygulamalarını, KDV ve gümrük vergisi muafiyeti destekleri oluşturmaktadır. Yeni teşvik sistemi kapsamında; bölge ayırımı yapılmaksızın, teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile diğer teşvik uygulamaları kapsamında yer almayan ve belirlenen asgari sabit yatırım tutarı şartını sağlayan yatırımların KDV İstisnası ve Gümrük Muafiyeti destekleri ile desteklenmesine devam edilecektir.

Yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde ise yeni bir uygulama olarak asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği sağlanacaktır.

3. Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Yeni teşvik sisteminde, öncekinde 4 olan bölge sayısı 6 bölgeye çıkarılmıştır.  Öncekine kıyasla yeni teşvik sisteminin bölgesel teşvik uygulamaları kısmında yapılan en temel değişiklik; vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği ve faiz desteği kısımlarında yapılmıştır.

Şekil-2’de; Ekonomi Bakanlığı’nın yeni teşvik sistemi-il bazlı bölgesel teşvik sistemi haritası görülmektedir. Bu haritada, sahil kentleri olan Sinop, Ordu ve Giresun illerinin 5. bölgede, Hatay, Düzce, Bartın, Kastamonu, Rize ve Artvin illerinin ise 4. bölgede bulundukları görülmektedir.

Şekil-2: Yeni Teşvik Sistemi-İl Bazlı Bölgesel Teşvik Sistemi Haritası*

Tablo-1'de; Ekonomi Bakanlığı’nın bölgesel teşvik uygulaması kapsamındaki destek unsurları yer almaktadır. Bu tablodan da anlaşılacağı gibi,  tüm bölgelerde teşvik kapsamındaki yatırımlar için KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti sağlanacaktır. Organize Sanayi Bölgesi (OSB) dışında vergi indirimi %15-50 arasında değişirken, OSB içi yatırımlarda ise yatırıma katkı oranı %20-55 arasındadır. Sigorta pirimi işveren hissesi desteği OSB dışında 2-10 yıl arasında değişirken, OSB içinde 3-12 yıl arasında değişmektedir. Tüm bölgelerde yatırım yeri tahsisi mevcuttur. 1. ve 2. bölgeler hariç diğer bölgelerde faiz desteği de (max. 500-900 bin TL) sağlanacaktır. Yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde ise yeni bir uygulama olarak asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği de 10 yıl sağlanacaktır.

Tablo-1: Bölgesel Teşvik Uygulaması Destek Unsurları*

Tablo-2’de ise; Ekonomi Bakanlığı’nın bölgesel teşvik uygulaması kapsamında bir yatırım örneği yer almaktadır.

Tablo-2: Bölgesel Teşvik Uygulaması Kapsamında Yatırım Örneği*

4. Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki

Ülkenin teknoloji ve Ar- Ge kapasitesini artıracak  ve uluslararası alanda rekabet üstünlüğü sağlayacak büyük ölçekli yatırımların;

 -         KDV İstisnası,

-         Gümrük Vergisi Muafiyeti,

-         Vergi İndirimi,

-         Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve

-         Yatırım Yeri Tahsisi

ile desteklenmesine yeni teşvik sistemi kapsamında da devam edilecektir.

Tablo-3'te; Ekonomi Bakanlığı’nın büyük ölçekli yatırımların teşvikine yönelik belirlediği destek unsurları yer almaktadır. Bu tablodan da anlaşılacağı gibi, tüm bölgelerde teşvik kapsamındaki büyük ölçekli yatırımlar için KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti sağlanacaktır. Organize Sanayi Bölgesi (OSB) dışında vergi indirimi %25-60 arasında değişirken, OSB içi yatırımlarda ise yatırıma katkı oranı %30-65 arasındadır. Sigorta pirimi işveren hissesi desteği OSB dışında 2-10 yıl arasında değişirken, OSB içinde 3-12 yıl arasında değişmektedir. Tüm bölgelerde yatırım yeri tahsisi mevcuttur. Faiz desteği yoktur. Yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde ise yeni bir uygulama olarak asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği de 10 yıl sağlanacaktır.

Tablo-3: Büyük Ölçekli Yatırımların Teşvikine Yönelik Destek Unsurları*