KKTC tanınmadığı için armatörleri kredi bulamıyor
Gemilerinin klassız ve yaşlı olmaları nedeniyle sadece kabotaj taşımacılığında çalışabilen Kuzey Kıbrıslı armatörler, ülkenin tanınmamasından dolayı filoyu yenilemek için uluslararası bankalardan kredi bulamıyor.
Son yıllarda gemi inşa alanında kendinden sıkça söz ettirmeye başlayan KKTC’de kurulu Famagusa Tersanesi, satış amaçlı römorkör ve hizmet teknelerinin inşasını yapmak için projeleri başlattı. Famagusa Tersanesi’ni ve projelerini anlatan tersanenin sahibi Ramazan Gündoğdu, Grup olarak ayrıca Türkiye’deki marina özelleştirmeleriyle de ilgilendiklerini söyledi.
Devlete ait olan ve kapalı durumdaki Famagusa Tersanesi’ni1989 yılında yeniden kurduklarını söyleyen Gündoğdu, tersanelerinin son yıllarda öne çıkmaya başladığını ve Doğu Akdeniz’de özel sektör tersanelerinin en büyüklerinden biri haline geldiğini belirtti. İlk yıllarda 25 kişiyle başladıkları tersanede bugün 150 kişinin çalıştığını ifade eden Gündoğdu
“2005 yılında bir yüzer havuz alarak kapasitemizi daha da büyüttük. 11.000 tona kadar gemi havuzlayabiliyoruz. Ayrıca 3.000 tona kadar gemi havuzlayan üç kızağımız daha var. Yelpazemiz bütün Akdeniz ve Arap Körfezi’nden dahi müşterilerimiz var. Ağırlıklı müşterilerimiz Suriye, Kıbrıs ve Türkiye. Yıllık bakım onarım yaptığımız gemi sayısı ise 70-80 civarında” dedi.
“Römorkörle başlayacağız”
Tuzla’ya göre farklı bir yapılarının olduğunu söyleyen Gündoğdu, “Biz taşeronlarla çalışmıyoruz, sabit bir kadromuz var. Taşeronlar yerine kendi kadromuzu tutma sıkıntısı hep var ancak araştırarak hep iş yapar halde olmak için çabalıyoruz. Taşeron karının tersanede kalması gibi bir avantajımız var. Bugüne kadar iyi götürdük ve daha da iyiye gideceğiz. Krizden bu yana daralmamız devam ediyor ama işçi çıkarımı yapmadık. Bizde çalışanların ortalaması 15 yıldır” diye konuştu.
Yeni gemi yapımına da başladıklarını söyleyen Gündoğdu, şöyle devam etti: “Hollanda’ya yaptığımız gemiler beğenildi. Yenileri için görüşmeler devam ediyor ancak piyasanın daraldığı döneme denk gelmesi şanssızlığımız oldu. Firmalarla görüşme halindeyiz ancak doğru söylemek gerekirse elimizde şu an hiç yeni sipariş yok. Yeni inşa alanındaki yatırımlarımızı tamamladık. Ayrıca ülkenin ve bölgenin ihtiyaçları var. Römorkör ve turistik tekne talepleri olacak. Satış amaçlı römorkör ve hizmet gemileri gibi tekneler inşa etmeyi planlıyoruz. Proje hazırlıklarına başladık; ilk önce bir römorkör inşasıyla başlayacağız. Akdeniz’de bu römorkörlerin satılabileceği bir pazar var.”
"Armatörler gemileri yenileyemiyor"
Kuzey Kıbrıs’ın ticari yük gemileri de olduğunu söyleyen Gündoğdu, “Ancak bu gemilerin tonajları düşük ve klassız gemiler. Bu nedenle kabotaj dışında çalışamıyorlar. Gemiler uzun vadede çalışamaz hale gelecekler. Bunların artık yenilenmesi gerekiyor; ancak Kıbrıslı armatörün en büyük dezavantajı Kuzey Kıbrıs’ın tanınmamış bir ülke olması nedeniyle kredi temin edebileceği uluslararası bankalarla ilişkileri olmaması. Kredi bulabilecekleri bir tek Türk bankaları var ancak onlar da ipoteği saymadıkları için yine kredi bulamıyorlar” şeklinde konuştu.
Türk tersaneci, armatör ve Türk bankalarının aynı masada toplanıp bugünün şartlarında bir plan yapması gerektiğini vurgulayan Gündoğdu, “Böyle bir planlama yapılırsa üç taraf da mutlu olacaktır ama bunu sağlayamazsak batan firmalar herkese zarar verecektir. Bunun bir örneği Amerika’da yaşandı ve sonradan bankacılar iyi ki, biz bu planlamayı yapmışız dediler. Bizim de bu toplantıyı, imza yetkisi olan üst düzey bankacılarla yapmamız gerekiyor. Sıkıntıları ve projeleri, bir araya gelip onlara anlatmak gerekiyor” diye konuştu.
"Marinalarla ilgileniyoruz"
Tersanecilik dışında marina yatırımlarının da olduğunu söyleyen Gündoğdu, “Grubumuzun bir başka yatırımı1997 yılında açılan Girne Marinası’dır. Ayrıca Kuzey Kıbrıs ve Türkiye’nin güney sahillerindeki marina özelleştirilmelerini takip ediyoruz. Kuzey Kıbrıs’ta devletin marinacılık alanında yatırımları ve teşvikleri var. Biz de bu alana yatırım yapacak herkesi destekleriz. Türk yatırımcılarını marina yatırımları için Kıbrıs’a bekleriz” dedi.
"KKTC, Türkiye’den daha ileri"
Kuzey Kıbrıs’ta gemi inşa sanayisi için bir yer tahsis edilmesinin planlandığını ancak sonradan vazgeçildiğini söyleyen Ramazan Gündoğdu, nedenlerini de şöyle açıkladı:
“Çünkü Kuzey Kıbrıs’ta adam/saat ücretleri Türkiye’ye göre çok yüksek ve doğruyu söylemek gerekirse, iddialı tersanecilik yapmak mümkün değil. Ancak ülkenin ve bölgenin imkânlarına uygun tersanecilik yapmak mümkün. Bizim tersane şehir içinde kaldığı için devletten yeni bir yer talep ettik ve projemiz devam ediyor. Çevreye rağmen sanayici olmak gibi bir niyetimiz yok, çevrenin bilincindeyiz. Bence, Kuzey Kıbrıs bazı konularda Türkiye’den çok daha ileride. Çevre konusunda ve Avrupa Birliği ilişkileri gibi. Türkiye belirli yüksek teknolojiye geçmeden Avrupa Birliği üyesi olursa bu müthiş iş gücünü yapamaz hale gelir.
Bizim yaptığımız gemileri diğer birçok fakir ülke de yapabilir. Montaj sanayisini geçmemiz gerekirdi. Suriye’nin dahi yapabileceği bir teknolojiyle AB’ye girersek, ülkenin elini kolunu bağlayacak yasalar gelecek. Hem standartlaşma hem pahalılık başlıyor. Türkiye’nin elini kolunu bağlayacak olan AB’ye Türkiye keşke geç girse. Teknolojiyi üreten sanayiye sahip olan bir ülke haline gelip AB’ye girmek gerekir.”
