Balina avcısıyken dünyanın öndegelen gemi boyası Jotun'u yarattı
Geçtiğimiz hafta Norveç kökenli Jotun deniz boyalarının Gebze'deki lojistik ve teknik departmanlarının yeraldığı ve son derece sofistik bir tasarım olan tesislerine davetliydim. Jotun'un Türkiye'de tüm öyküsünü Şükrü Ergün ve başlangıç yıllarındaki okul arkadaşı Onur Koca ile çabalarından itibaren çok iyi biliyorum. Sonraki yıllarda Onur Koca başka alanlarda başarılarına devam edecekti.
Jotun'un Gebze'deki tesisi bir bilim kurgu merkezi gibi kendi alanında mükemmel donanımlı bir başarıyı simgeliyor. Bu merkezde deniz boyaları, sanayi boyaları, yat boyaları, dekoratif boyalar olarak tanımlanan inşaat, ev boyaları bölümleri var. Aynı zamanda burada MEB onaylı boyacı ustalık eğitimleri veriliyor. Resmen bir okul gibi çalışıyorlar.
Her bölümün teknik uzmanları, lojistik uzmanları ayrı bölümlerde çalışıyorlar. Saygın konferans salonu, kütüphanesi, hertürlü güvenlik önlemiyle donatılmış depolama alanları ve nihayet lojistik yükleme rampaları, ancak sayabileceğim bazı özelliklerini meydana getirmekte.
Jotun Dekoratif Boyalarla seçkin evlerin, konakların, yalıların duvarlarını renklendirmek üzere yoluna devam ediyor. Büyük otellerin duvarlarında artık Jotun Dekoratif boyalarının payı hızla artmakta.
Jotun gemi boyalarının öyküsü Avrupa sanayi tarihinde önemli bir yeralır ve 1910 yılına Odd Gleditsch isimli gence kadar gider. Henüz 15 yaşında olduğu halde Odd Gleditsch Sandefjord'dan Sobraon isimli bir balina avlama gemisiyle Kuzey Denizi'ne açılır. Geminin yönetimi ve balina avcılığı konusundaki tüm deneyim,bu gemiye komuta eden babası Einar Gleditsch'e aittir.
8 Mayıs 1920'de Oslo Kondensgate 6'da bir boya mağazası açar. Ayni mağazada annesi ve babası ev eşyaları satmaktadır. Kendisine bir kadın ve erkek yardımcı alır. Nevar ki parası azdır, kredi imkanları çok zordur. Tüm geliri balina av gemileri için sattığı boyalardan ve gemi malzemelerinden ileri gelmektedir. Açıkcası daha ziyade teknik malzeme ikmal eden bir gemi ikmal firması olmuştur.
Dükkanda durması imkansızdır. Pazarlama için gemicilik firmalarını gezmelidir. Hala çok büyük borçları vardır, buna karşın daima çok iyimserlikle başarılı olacağına inanmaktadır.
Yaşama renkli gözlüklerle bakmasını bildiğinden Oslo'da devrin ünlü kabare sanatçıları olan Ernst Rolf, Victor Bernau gibi Chat Noir Kabare Tiyatrosu'nun yıldızlarıyla dostluklar kurmuştur. Sanatçı dostlarının arasında Per Kvist, ve ünlü kabare yıldızı Lalla ve Carsten Carsten vardır.
Tiyatro yaşamı ona sosyal olmanın, dostluk çemberini genişletmenin, tanımanın, tanınmanın nedenli önemli olduğunu öğretir. Bunun Jotun boyalarını pazarlaması açısından büyük bir yaşamsal ders olduğunu söylemiştir.
Dünya gemi boyaları liderliğine giden yolda
Sandefjord 1918'de biri Aktiekredit ve diğeri Sandefjords Handelsbank banka şubelerinin olduğu çok küçük bir kasabaydı. Bu bankaların sanayi firmalarına verdikleri krediler geri ödenmediğinden kredileri kesmişlerdi. Ekonomik buhran dalga dalga yayılıyor, binalar, fabrikalar, sanayi ürünleri süratle değer kaybettiği gibi, depolarda stoklar dağlar gibi yığılıyordu. Satışlar kalmamış gibiydi. 1921'de Sandefjord'da iş olmadığından limana bağlamış gemiler adeta korku vermekteydiler.
Balina avcılığı sektörü ise gelen talepler nedeniyle iyi gitmekteydi ve balina av gemilerinin yenilenmeye ihtiyaçları vardı. Frammaes Tersanesi ise özellikle balina avı gemilerini onarımıyla tanınmaktaydı. Odd bu gemilere malzeme, yağlama yağı ve boya ikmal ederek iyi gelir sağlamaktaydı.
O yıl bir tüccarın kızı olan Fanny Vibetoe evlendi ve bu evlilikten doğan erkek evladına Odd Gleditsch Jr. adını verdiler. Nitekim 1979'de artık bütünüyle emekli olduğunda kendi adını taşıyan oğlu Jotun bayrağını üstlenecektir.
Boya satış dükkanından gemi boyaları fabrikasına
Jotun Murahhas Azası Şükrü Ergün Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve tüm yönetim kurulu üyelerini aileleriyle birlikte Norveç'e davet ettiklerinde ben de eşimle Sandefjord'da bir haftaya yakın unutulmaz günler geçirmiş ve hayranlık dolu anılar edinmiştim.
Jotun kuruluşunun 25'inci yılını Sandefjord'da 23 Ağustos 1996 gecesi enfes bir törenle kutladı. O gece aynizamanda yetmiş altı yaşındaki Odd Gledfitsch'in Jotun Kemiske Fabriker A/S kurucusu olarak yeni bir yaşama başladığının yıldönümüydü.
Yolu Sandefjord'a düşenler, o duygularla yüklü yıldönümünü ve Jotun'un yaratıcısı Odd Gleditsch'i hatırlayacaklardır.
