1. Giriş: "MLC 2006'nın PSC Boyutu" Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2006 yılında kabul edilen Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC 2006); 1920’li yıllardan günümüze kadar denizcilikle ilgili 60 kadar ILO mevzuatını (37’si Sözleşme, 23’ü Tavs

1. Giriş: "MLC 2006'nın PSC Boyutu"

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2006 yılında kabul edilen Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC 2006); 1920’li yıllardan günümüze kadar denizcilikle ilgili 60 kadar ILO mevzuatını (37’si Sözleşme, 23’ü Tavsiye Karar) tek çatı altında toplayan çok önemli bir uluslararası sözleşmedir.

20 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren Sözleşme; gemi çalışanlarının güvenli ve emniyetli iş ortamı, adil istihdamı, gemide saygın iş ve çalışma hakkı, sağlıklarının korunması ve tıbbi bakımları, dinlenme/eğlenme tesisleri ve diğer sosyal güvencelere ilişkin haklarına yönelik önemli düzenlemeler getirmektedir.

MLC 2006'ya göre, bir ülke Sözleşmeyi onaylamamış olsa bile, o ülkenin bayrağını taşıyan gemiler Sözleşmeye taraf olan ülkelerin limanlarına uğradıklarında, Sözleşme gerekleri ile uyumlu olup olmadıkları açısından yabancı ülkelerin limanlarında PSC denetimlerine tabi tutulabilecek ve eğer ciddi bir eksiklilik tespit edilir ise, eksikliğini giderene kadar seferden alıkonulabilecektir.

Dolayısıyla, Türk bayraklı gemiler de, 20 Ağustos 2013 tarihinden sonra, Sözleşmeye taraf ülkelerin limanlarına (özellikle Avustralya, Kanada, Norveç, Rusya ile Malta, Fransa, İspanya, İtalya, Bulgaristan, İsveç, Hollanda, Danimarka gibi AB üyesi ülkelere) uğradıklarında, Sözleşme kapsamında yapılacak (detaylı) Liman Devleti Denetimlerinde (PSC) seferden alıkonulma riski ile karşı karşıya kalabileceklerdir.

Bu riskli durum, Türk Denizcilik İdaresi'nin 2003 yılından beri maddi ve manevi olarak sarf ettiği büyük gayretler sonucunda, Türk bayraklı gemilerin, büyük çoğunluğu Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin oluşturduğu Paris Liman Devleti Kontrolü Memorandumu (Paris MoU) kapsamında yayınlanan “Kara Liste”den kurtarılıp, 2006-2008 periyodunda “Beyaz Liste”ye geçirilme başarısının da olumsuz etkilemesi ve ülkemizin Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Avrupa Birliği (AB), Paris MoU ve dünya denizcilik camiasında son 10 yılda edindiği uluslararası kazanımların ve prestijin ciddi şekilde olumsuz etkilenmesi risklerini de bünyesinde barındırmaktadır.

Bu bağlamda, söz konusu riski bir nebze olsun azaltmak amacıyla, yabancı limanlarda Türk bayraklı gemilerde yapılacak olan PSC denetimleri sırasında MLC 2006 ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususların, olası eksiklik ve uygunsuzlukların Türk armatörler ve gemi işletmecileri ile Türk gemi adamları tarafından iyi bilinmesi önem arz etmektedir.

2. MLC 2006 / PSC Denetimlerinin Dayanağı ve Sistematiği

MLC 2006 Kural 5.2’ye göre; MLC 2006'ya taraf olan herhangi bir ülkenin limanına, yürüttüğü faaliyetlerin normal rotası dahilinde veya operasyonel sebeplerle uğrayan her yabancı geminin, MLC 2006 Madde V, paragraf 4 uyarınca, gemide bulunan gemi çalışanlarının çalışma ve yaşama koşullarıyla ilgili olarak  MLC 2006’nın gereksinimleri ile uyumluluğun gözden geçirilmesi amacıyla Liman Devletleri tarafından denetleme yetkisi verilmektedir.

Liman Devleti Kontrol Uzmanları (PSCO), denetim yapmak üzere gemiye geldiğinde ve uygulanabilir olduğunda, Denizcilik Çalışma Belgesi (MLC) ve Denizcilik Çalışma Uygunluk Deklarasyonu (DMLC)’nu talep ettiğinde, aşağıda sıralanan durumlarla karşılaşırsa gemideki çalışma ve yaşama koşullarının anlaşılması amacıyla daha ayrıntılı bir denetim (more detailed inspection) yapılabilecektir:

• Talep edilen belgelerin mevcut ya da hazır bulundurulmaması ya da üzerinde tahrifat yapılarak oluşturulması veya oluşturulan belgelerin MLC 2006 kapsamında gerekli kılınan bilgileri içermemesi ya da geçersiz olmaları; veya
• Gemideki çalışma ve yaşama koşullarının MLC 2006 gereksinimlerini karşılar nitelikte olmadığına ilişkin sağlam temellere dayanan kanıtlar bulunması; ya da
• Geminin MLC 2006 ile uyum sağlamaktan kaçınmak amacıyla taşıdığı bayrağı değiştirdiğine ilişkin makul temellere dayanan bir inancın oluşması; veya
• Gemideki belirli çalışma ve yaşama koşullarının MLC 2006 gereksinimlerini karşılar nitelikte olmadığına ilişkin bir şikayet olması.

PSCO tarafından yapılan ayrıntılı denetim sonucunda karşılaşılan uygunsuzluğun:

• Gemideki koşulların açıkça gemi çalışanlarının emniyeti, sağlığı veya güvenliği için tehlike teşkil ettiği, veya
• MLC 2006 gereksinimlerine yönelik ciddi ve tekrar eden bir ihlal oluşturduğu

tespit edilir ise geminin seyrine müsaade etmemek için gerekli adımları atabilecektir. Yani gemiyi tutabilecektir.

Geminin tutulma sonrasında seferine izin vermek için PSCO:

• Eksikliklerin giderilmesini isteyebilir.

      veya

• Süratle ve uygun bir zaman çizelgesine göre uygulanacağına kanaat getirir ise, Düzeltici Eylem Planı (Rectification Action Plan-RAP) kabul edebilir.

3. MLC 2006 / PSC Denetimlerinin Çerçevesi

MLC A.5.2.1.'e göre, PSC denetimlerinde detaylı denetimlere tabi tutulabilecek alanlar bellidir. Bunlar MLC 2006'nın EK A5-III kısmında yer almaktadır. Buna göre, PSC denetimlerinde PSCO'lar tarafından şu alanlar denetlenebilecektir:

• Asgari yaş (Minimum age)
• Tıbbi belge (Medical certificate)
• Gemiadamlarının vasıflandırılması (Training and qualifications)
• İş alma ve yerleştirme (Recruitment and placement)
• Gemiadamlarının istihdam sözleşmeleri (Seafarers’ employment agreements)
• Çalışma ve dinlenme saatleri (Hours of work and hours of rest)
• Maaşlar (Wages)
• Donatım seviyeleri (Manning levels)
• Barınma ve dinlenme tesisleri (Accommodation and recreational facilities)
• Gıda ve yemek (Food and catering)
• Gemide tıbbi bakım (Medical care on board ship)
• Sağlık ve emniyet koruması ve kaza önleme (Health and safety protection and accident prevention)
• Gemide şikayet prosedürleri (On-board complaint procedures)

ILO tarafından yayımlanan "Guidelines for port State control officers carrying out inspections under the Maritime Labour Convention, 2006" adlı kılavuzda, PSC denetimlerinin nasıl yapılacağı ve temel gerekliliklerin neler olduğu detaylıca anlatılmaktadır. Türk armatör ve gemi işletmecileri ile başta gemi kaptanı olmak üzere tüm gemi çalışanlarının bu kılavuzu inceleyerek yabancı limanlardaki PSC denetimlerine hazırlıklı olmaları, sadece kendileri açısından değil, ülkemizin prestiji açısından da önem arz etmektedir. 

Devam edecek...

Not: Yazarın bu yazısı, İMEAK Deniz Ticaret Odası Deniz Ticaret Dergisi ile Mersin Deniz Ticaret Dergisi ve Aktueldeniz Dergisi'nde de yayımlanmıştır.

Fatih Yılmaz'ın Notu:

- Tüm okuyucuların, yeni yılını kutlarım. 2014 yılının ülkemize, milletimize, denizcilik camiamıza ve tüm insanlığa sağlık, mutluluk ve huzur getirmesini dilerim.

- İzmir (Alaybey) Tersanesi'nde meydana gelen "römorkör kazası"nda hayatını kaybeden askerlerimize ve işçi kardeşlerimize yüce Allah'tan rahmet, ailelerine başsağlığı dilerim.

- Yeni Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız Sn. Lütfi ELVAN'ı tebrik eder, yeni görevinde başarılar dilerim.