Prof. Dr. Oral Erdoğan denizcileri uyardı: ‘Global Kriz büyük bir oyundur. Bu oyunları anlamayanlar global oyuncu olamazlar.'
Barbaros Denizciler Derneği (BADER)'in ‘Global Krizin Denizcilik Sektörüne Etkileri ve Alternatif öneriler’ isimli Panelin Oturum Başkanlığını yapan Prof. Dr. Oral Erdoğan, krizin dünyayı daha nasıl etkileyebileceği konusunda panele katılanları bilgilendirdi.
Prof. Dr. Erdoğan, “Amerika mali sisteminde “mortgage”lar (ipotek senetlerini) öncelikle çok sayıda fon tarafından satın alındı ve fon değerleri de bu süreçte yükseldi. Daha sonra, Amerika dışındaki ülke yatırımcılarına da satılan fon paylarının önemli bir kısmının alıcısı Avrupa bankaları oldu. Ondan sonra da mortgage ödemelerinin yapılacak olduğu ülke resesyona girdi derseniz, bu fonların değeri hızla düşer. Fonların değeri düştüğünde, özellikle Avrupa’daki bankaların varlıklarının değerini düşürmüş olursunuz. Bu iş finansal büyük bir oyundur, sadece mortgage problemi değildir. Bu oyunları anlamayanlar global oyuncu olamazlar. Devletler de doğrudan oyuncu olabilmektedir.
Öte yandan, sektörümüze ilişkin; şu anda Brezilya Hindistan, Fransa, Çin, Kore, Kanada v.d. gemi inşaya doğrudan destek olmaktadır” şeklinde konuştu.
Önümüzdeki günlerde çıkması beklenen ekonomi pakette ‘günü kurtaracak’ tedbirlerin alınacağını tahmin ettiğini anlatan Prof. Dr. Erdoğan, “IMF ile yapılan anlaşmalar doğrultusunda sadece denizcilik sektörünü kapsayan tedbir paketinin hazırlanması mümkün değil. Ondan dolayı günü kurtaracak tedbirlerin alınmasını bekliyorum. En büyük olasılık Eximbank, Merkez Bankası veya bir devlet bankasının doğrudan bir kredi veya imkanı sağlamasıdır. Bunun yanında kredi öteleme uygulamasına başlanabilir. Fakat mali disiplinden ödün vermeden tedbir çıkartılacak deniliyor. Ancak, mali disiplinden ödün vermeden tedbir alınması da çok zor. Bu paketten ne çıkacağını önümüzdeki hafta bekleyip göreceğiz. Nihai karar ilgili Bakanlarımızdadır.”
‘2009’un mart ve nisan ayında tedbirli olun ummadığınız kurumlar batacak’
Krizin henüz Türkiye’de sosyal hayatta hissedilmediğine dikkat çeken Prof. Dr. Erdoğan, “Kriz sadece ekonomik hayatı etkilemeye başladı. Krizin sosyal hayatımıza yansımaması için çalışmak gerekiyor. Kriz bitmiş değil, 2009’ un Mart ve Nisan ayında çok dikkatli olunmalı. Yeni hiç ummadığınız bazı kurumlar batmış olabilecek. ‘Kriz bizi de etkiler mi? diyenler varsa, kimlerle iş yaptığını tekrar iyi düşünsün. Mart sonu, Nisan başları sıkıntılı olabilir. Tedbirli olmak lazım. Önümüzdeki günlerde Doğu Avrupa daha da çökebilir, isyanlar artabilir. Latin Amerika Arjantin başta olmak üzere ciddi çöküşler yaşayacak. IMF de yeniden paket hazırlayacak. Onun için de Çinlilerin Japonların kapısında geziyor şu an. Eğer ABD para basmaya başlarsa gerçek kriz gelmiş demektir, o şu anda görünmüyor. Bir sinyal olarak o sürece kadar benim bir mikro beklentim ‘Japon yeni’ düşebilir” dedi.Örneğin portföy oluşturma, sigortalama ve hedging mantığı uygulamak şeklinde “risk transfer yöntemlerine” daha fazla önem verilmesi gerekir. Sigortalama mantığının hem reel anlamda hem mali anlamada oluşturulması gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Erdoğan, “Türkiye’de bu anlamda ne reel sektör ne de mali sektör hiç kimse tam olarak bilmemektedir. Hedging (riske karşı pozisyon ayarlamak) yapmayı çok duyarız ama hiç birimiz yapmamışız. Hedge fona, riskli fon derler ama doğrudan bu değildir. Aksine riski azaltıcı özellikte bir metottur” diye konuştu.
