11 Mayıs Çarşamba günü İstanbul’da 8’incisi düzenlenen Marine Money Gemi Finansı konferansında, uluslararası finans kuruluşları, bankalar ve denizciler bir araya gelip piyasalar ile ilgili fikirlerini paylaştı. Finans sisteminin yeniden çalışmaya başladığı belirtilen konferansta piyasalar ile ilgili beklentiler ise armatör ve tersaneleri çok da sevindirecek nitelik de değildi.
İlk panelde, denizcilik yatırımlarında finans imkanları, Türk ve Çin bankalarının gemi finansmanındaki rolü tartışıldı. Panelde uluslararası bankaların kredi verirken, daha önce çalıştıkları firmaları tercih ettiğini ve doğru projeleri kredilendirdikleri belirtildi. Kriz sonrasında gemi kredilerini donduran birçok bankanın yeniden kredi vermeye başladığı vurgulanırken kredi bulma konusunda armatörler arasında da rekabetin artığı vurgulandı. Panelde Çin başta olmak üzere Asya bankalarının da markette ciddi rol almaya başladığı kaydedildi. Asya bankaları çeşitli araştırmalar yaparak Avrupa bankaların finansmanı nasıl yaptıklarını öğrendiğini söyleyen Petro Maritime Direktörü Nick Robinson’a göre, Çin bankaları gelecek dönemde gemi finansmanında Avrupalı bankaları geçerek markette söz sahibi olacak.
Türk bankaların durumunu değerlendiren Medfin Direktörü İlhan Yirmibeşoğlu da, kriz sonrası yerli bankaların iyi bir performans sergileyerek, denizcilik şirketlerinin az hasar almasına katkı sağladıklarını iddia etti. Yirmibeşoğlu, “Bankalar borçları ertelemeseydi Türk denizciliği çok daha kötü durumda olabilirdi” dedi.
Konferansın öğleden sonraki ilk paneli, denizcilik sektöründeki yatırım fırsatları ele alındı. Bugün dünya ekonomisi çok kötü durdumda olmadığını düşünen Geden Line CEO’su Tuğrul Tokgöz’e göre sıkıntı gemi arzında. Tokgöz, uygun finansman bulunması halinde, bugün denizcilikte iyi fırsatlarının olduğunu belirtti. Tokgöz, uygun şartlar oluştuğunda şirket olarak borsaya girme planlarının da olduğunu açıkladı.
“Lütfen sipariş vermeyin”
Ekonomik krizin önce finansla başladığını ve denizcileri çok etkilediğini söyleyen Kaptanoğlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi Şadan Kaptanoğlu, “Şimdi de kendi krizimizi yaşıyoruz. Bir arz fazlası yaşıyoruz. Ben yatırım yapacak olsam ikinci el tercih ederim ama bu panele çıkmamın tek sebebi var. Ben burda hiçkimseye nasıl yatırım yapacağını söyleyemem ama lütfen artık yeni gemi siparişi vermeyin diyorum. Şu anda yatırım yapma hakları var bekeleyenlerin, biraz beklemişler biraz daha beklesinler ve sağlıklı arz talep dengesi içinde yatırım yapsınlar. Yoksa onlar da kaybederler” diye konuştu.
Kalkavan bankalara seslendi: Yeni gemi için kredi vermeyin
Çok değişken piyasanın olduğuna dikkat çeken DTO Başkanı Kalkavan, bunun böyle devam edeceğini kaydetti. Lehman Brothers çöküşünün ardından, 6 ay içinde dökme yük talebinin geri geldiğinin altını çizen Kalkavan “2009’da günlük navlunu 30 bin dolarda olan capesize’ın navlunu geçtiğimiz yılda aynı civarlardaydı. Bu da geçmişe göre ortalamaların üstünde olduğunu gösteriyor. Yani krize rağmen iyi kazanmayı başardılar. Ama artık bir geri ödeme zamanı geldi. O yüzden bu dökme kuru yük piyasasında negatif düzeltme zamanı geldiğini düşünüyorum. Yine de diğerlerine göre iyi kazanıyorlar. Dökme kuru yük sahipleri market kötü diyor. Ama kimyasal tanker ve konteyner sahiplerini anlamıyorlar. Ama önümüzdeki dönemde anlayacaklar. Panamax sahipleri de önümüzdeki dönemde görecekler ki belli fiyatlata gelmek zorunda kalacaklar. En büyük bedeli konteyner salhipleri ödedi ama onlarda da bir canlanma görüyoruz” diye konuştu.
Türk denizcilik firmalarının hükümetten yardım almadan özel sektör bankalarının yardımıyla iyi iş çıkardığının altını çizen Kalkavan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Gemi sahibi olmamızın yanında çoğumuzun tersanesi var. Ama biz tersane sahipleri olarak yeni sipariş vermeyin diyoruz. Ama tersane sahiplerinin de bunu söylemesi çok güzel ve ilginç değil mi? Biz tersane sahibiyiz ama geleceğe bakıyoruz kendi çıkarımız için şu an sipariş vermeyin diyoruz. Çinlileri ikna edebilirsek, tabii ki durudamayız ama en azıdan kullanma yüzdesini azaltabiliriz. Finansal kuruluşlar da yeni projelere finansman sağlamasın. Resela yani kızakta satışlara kredi versinler. Çünkü bu arzı değiştirmez. Bunu sektör içinde absorve etmemiz gerekiyor. Veya kredileri yeniden yapılandırsınlar.”
Kopyacılık var
Gelecekte belki daha ucuz gemilere rastlanabileceği yorumunda bulunan Kalkavan. Türk yatırımcıların en kötü özelliklerinden biri de herkesin yaptığı yatırımı yapmak olduğunu belirterek şöyle devam etti. “Elimizdeki kaynağa potansiyele bakmadan hemen kopyalarız. O yapıyorsa, ben de yapayım diye düşünürüz. Biz bu krizden çok şey öğrendik çünkü artık yatırım yaparken bu krizi hatırlayacağız. Bizim için bir gemicilik krizi haline geldi. Dünya tarihinde ilk kez denizcilik krizi finansal krizle örtüştü.”
