ÖZELLEŞTİRME DEĞİL, PEŞKEŞÖzelleştirilen Çeşme Limanı’nın yürütmeyi durdurma kararı nedeniyle geri alınıp alınmayacağı tartışılırken, bugüne kadar 7 limanla ilgili özelleştirmeyi iptal eden Danıştay kararlarının bile uygulanmadığı ortaya çıktı. Türkiye Denizcilik İşletmeleri’ne (TDİ) bağlı bu limanların satışı, Anayasa’ya aykırı bulunmuştu. Ancak Anayasa’nın 139’uncu maddesi, “Yürütme erki mahkeme kararlarını uygulamakla yükümlüdür” demesine karşın bu yargı kararları uygulanmadı.Edinilen bilgilere göre, hükümet karan ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından özelleştirilen 7 ayrı liman hakkında yargı, satışın iptali kararı verdi. Hopa, Rize, Ordu, Sinop, Tekirdağ, Giresun, Antalya Limanları’nın özelleştirilmesi için ihaleye çıkma aşamasından sözleşme imzalanması aşamasına kadar tam 36 ayrı dava açıldı. Danıştay aşamalarını da içeren bu davaların tamamında yargı özelleştirme işlemlerini iptal kararı verdi. Ancak bu kararların hiçbirisi ne hükümet ne de uygulayıcı kurul tarafından uygulandı.Liman-İş Sendikası tarafından limanların özelleştirilmesiyle ilgili hazırlanan raporda, işletme hakkı devredilen “Tekirdağ, Hopa, Giresun, Sinop, Rize, Ordu ve Antalya” limanlarıyla ilgili sendikanın açtığı davalarda Danıştay 10. Dairesi’nin esas ve karar sayılarıyla birlikte verdiği iptal kararları ortaya konuldu. Karadeniz Bakır İşletmeleri’nin bir yanaşma yerinin kullanımıyla ilgili davada ise Yargıtay, işletme hakkı devrinin iptal edildiğine dikkat çekerek alıcı şirketin limanla ilgili ehliyet sahibi olmadığına hükmetti. Bu karara göre söz konusu limanlar mahkemelerin ehliyet sahibi görmediği işletmeciler tarafından işletilmeye devam ediliyor. Çeşme Limanı ile ilgili verilen yürütmeyi durdurma kararı ise bu 7 limanın dışında özelleştirilen ve yeni özelleştirme ihaleleri açısından sonuç oluşturacak bir karar olarak değerlendiriliyor. Ayrıca Saffet Ulusoy’un işletmeci olduğu Pendik Limanı açısından da, Rekabet Kurulu kararına göre hukuki sorun olduğu savunuluyor.725 milyon dolar zararLiman-İş Sendikası’nın raporunda, iptal kararı alınan 7 limanda çalışan işçilerin özelleştirme sonrası işten çıkarıldıkları belirtilirken, bu şirketlerin işletme hakkı devir bedellerini 2000 yılından itibaren ödememeye başladıkları, süreç içinde idarenin borç erteleme olanağı sağladığı, ödenmeyen borçlar nedeniyle teminatlara el konulduğu anlatıldı. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporlarına göre limanları alan kişilerin satış sözleşmelerine uymadıklarına dikkat çekilen raporda, “1998 yılından bugüne kadar yapılan liman özelleştirmeleri sonucunda toplam 165 milyon dolar olarak Hazine’ye girmesi gereken meblağ tahsil edilememiş ve alıcıların büyük çoğunluğuna haciz işlemleri başlatılmış ancak burada da tahsil gerçekleştirilememiştir. 1998 yılından bu yana bu limanlar özel alıcılarca işletilmiş, zaten doğal olarak kârlı olan bu kuruluşların kârları da bu kişilere aktığı için kamu çifte zarara uğramıştır” denildi. Özelleştirme öncesi karlılık durumlarının devam ettiği dikkate alındığında kamunun 560 milyon dolarlık gelirden mahrum edildiği anlatılan raporda, toplam zararın da 725 milyon dolar olduğu savunuldu. Limanlar AİHM’ye gidiyorÖte yandan Türkiye, 1997 yılından bu yana özelleştirilen 7 limanın işletilmesi hakkında, yargının verdiği iptal kararlarını uygulamadığı gerekçesiyle AİHM önüne çıkacak. Yargı kararlarının uygulanmaması üzerine Liman-İş Sendikası, sorunu Avrupa mahkemelerine taşıma kararı aldı.Sendika yetkililerine göre yargı hükümlerini uygulamayan kamu görevlileri suç işliyorlar, ancak dokunulmazlık nedeniyle birşey yapılamıyor. Liman İş Sendikası Başkanı Raif Kılıç, “Bizim Türkiye’de başvurmadığımız makam mevki kalmadı. Başbakanlığa müracaat ediyoruz, bize “ÖİB’nin mütalaasını gönderiyor. ÖİB’ye başvuruyoruz, onlar da “ÖYK’nın aldığı kararlan uyguluyoruz” diyorlar. Halbuki yargı hepimize lazım. Devletin mekanizmalarını zayıflatırsak pişman oluruz” dedi.Yargı kararları uygulanmayan limanlarLiman-İş Sendikası’nın raporunda yer alan bilgilere göre yargının verdiği iptal kararları uygulanmayan liman özelleştirmeleri ve sonrasındaki gelişmeler şöyle: Giresun Limanı: Çakıroğlu A.Ş’ye, 30 Haziran 1997 tarihinde imzalanan sözleşmeyle 39 yıllığına, 15 yıl vadeli olmak üzere 3.2 milyon dolara devredildi. Şirket 2000 yılından itibaren kira bedellerini ödemedi. Yeni bir ÖYK kararıyla sözleşme hükümleri değiştirildi ve borcun tahsilatı için yeni imkanlar getirildi, bazılarının da teminatları nakde çevrildi. Ancak teminatlar borcun tamamını karşılamadığı için yeni teminatlar istendi. Gelinen noktada ödemelerin hangi aşamada olduğu ise bilinmiyor. Sinop Limanı: Çakıroğlu A.Ş’ye 30 Haziran 1997 tarihinde imzalanan sözleşmeyle 39 yıllığına 800.9 bin dolara 15 yıl vadeli ödeme koşuluyla devredildi. Ordu Limanı:Çakıroğlu A.Ş’ye, 30 Haziran 1997 tarihinde imzalanan sözleşmeyle 39 yıllığına 1.6 milyon dolara devredildi. Tekirdağ Limanı: Akport A.Ş’ye 17 Haziran 1997 tarihinde 5.2 milyon doları ilk yılda, kalanı bileşik yüzde 4 faizle 15 yılda ödenmek üzere 104.9 milyon dolar bedelle 30 yıllığına devredildi. Rize Limanı: Riport Yatırım A.Ş’ye 6 Ağustos 1997 tarihinde imzalanan sözleşmeyle, 4.2 milyon dolar anapara, 1.4 milyon dolar faiz olmak üzere toplam 5.6 milyon doların 15 yılda ödenmesi koşuluyla devredildi. Hopa Limanı: Turgay Ciner’in sahibi olduğu Park Denizcilik ve Hopa Liman İşletmeleri A.Ş’ye 17 Haziran 1997 tarihinde imzalanan sözleşmeyle 30 yıllığına, 15 yılda ödenmek üzere 4 milyon dolara devredildi. 1997 yılı ve öncesinde yaklaşık 200 işçisi bulunmasına rağmen kâr getiren bu liman daha sonra sürekli olarak zarar etmeye başladı. Hopa Limanı, 1999 yılında 1 trilyon TL zarar etti. Taksitlerini ödemeyen firma, borç erteleme başvurusu yaptı. Şu anda ödemelerin hangi aşamada olduğu bilinmiyor. Antalya Limanı: Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (ÖYK) 15 Temmuz 1998 tarihli kararına dayanılarak, 31 Ağustos 1998 tarihinde yapılan sözleşmeyle Antalya Limanı, daha önce özelleştirme yoluyla aldığı Sümerbank’ın sahibi olan Hayyam Garipoğlu’nun ortağı olduğu Ortadoğu Yatırım AŞ’ye devredildi özelleştirme sonrasında Ortadoğu Yatırım AŞ, Sümerbank’tan kredi aldı ve bu krediyi gen ödemedi. Bunun üzerine limanın işletme hakkını alan Ortadoğu Yatırım AŞ ye Sümer-bank tarafından el konuldu. Böylece limanın işletme hakkını tek başına Garipoğlu sahip oldu. Danıştay 10 Dairesi’nin bu limanın işletme hakkının devrini 1998/3742 E 2000/4542 K. sayılı kararıyla Anayasaya aykırı bularak iptal etti. Ancak iptal karan uygulanmayan liman, Sümerbank’ın batışıyla devlet yönetimine geçti.Yapılan yazışmalar sonucunda 10 Ekim 2002 tarihinde 6 milyar 488 milyon dolarlık işletme hakkı devir bedeline ilişkin borç TMSF tarafından ödendi . Kaynak:Milli GazeteDenizHaber.Com