Independenta kazasının 40. yılında hangi önlemler alındı?
Denizcilik sektörümüz açısından bazı tarihler ‘önemli’dir. İşte bu tarihlerden biri de 15 Kasım’dır. 15 Kasım 2019 denizcilik ve İstanbul Boğazı tarihimizde İndependenta kazası olarak geçen üzücü olayın 40. yıldönümüdür.
40. YILINDA İNDEPENDENTA KAZASINDAN ALINAN DERSLER
Bu çerçevede 15 Kasım 2019 tarihinde Koç Üniversitesi Denizcilik Forumu (KÜDENFOR) tarafından Rahmi Koç Müzesi Fenerbahçe Vapuru alt salonunda Kaptan Saim Oğuzülgen moderatörlüğünde, Doçent Dr. Jale Nur Ece, Prof. Özcan Arslan ve Kaptan Ömer Asmalı ‘nın katılımı ile “40. Yılında İndependenta Kazasından Alınan Dersler’’ temalı bir panel gerçekleştirildi.
GÜRDENİZ: ÜLKEMİZ DENİZCİLİĞİNDE ÇOK ÖNEMLİ BİR YERİ VAR
KÜDENFOR tarafından gerçekleştirilen etkinlikte açış konuşmasını gerçekleştiren KÜDENFOR Direktörü E. Amiral Cem Gürdeniz, bundan 40 yıl önce yaşanan bu facianın gerek ülkemiz, gerekse tüm dünya deniz tarihi açısından son derece önemli olduğunu ifade ederek bu ve benzeri kazaların bir daha yaşanmaması dileğinde bulundu. Gürdeniz, “Bugün burada çok önemli bir etkinlik için toplandık. Independenta kazası ya da faciasından dersler çıkarmamız gerekiyor. Bugün burada çok kıymetli konuklarımız Independenta kazasını bizlere etraflıca anlatacaklar” dedi.
OĞUZÜLGEN: DENİZCİLİK ASALET MESLEĞİDİR
Denizciliğin özveri gerektiren bir meslek olduğunu ifade eden Kaptan Saim Oğuzülgen, “Denizcilik asalet mesleğidir. Bugün burada çok değerli kişilerle bundan 40 yıl önce gerçekleşen Independenta kazasını konuşacağız. İndependenta Romen tankerinin içine girdiği ve dahil olduğu bir deniz kazasını hep birlikte değerlendireceğiz. Türk Boğazları ve deniz trafiği bence burada anahtar kelimelerimizdir. Bu kazada 95 bin civarında ham petrol İstanbul-Moda önlerinde maalesef denize dökülmüştür. Bu kazada 43 kişi hayatını kaybetmiştir” dedi.
27 GÜN BOYUNCA YANDI
Independenta’nın 27 gün boyunca yandığını ifade eden Oğuzülgen, “Bu yangın gerek ölenler, gerekse denize dökülen ham petrol miktarı gerekse de 27 gün boyunca yanmasıyla Türkiye denizcilik tarihindeki yerini almıştır” ifadesini kullandı.
KARADENİZE GÖTÜREREK YANGINI SÖNDÜRDÜK
Boğazda meydana gelen diğer önemli kazalara da değinen Oğuzülgen, MT Nassia gemisinin 13.03.1994 tarihinde MV Shipbroker ile çarpışmasından sonra yangını sırasında kendisine görev verildiğini anlattı.Kaptan Oğuzülgen, “Dönemin belediye başkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Valisi Sayın Hayri Kozakçıoğlu ve Yıldırım Aktuna’nın da aralarında olduğu bir komisyonla bir araya geldim. Bu yetkililerimize konuyu anlattım ve yangının burada mı yoksa Karadeniz’de mi söndürülmesini emrettiklerini sordum. Onlar da bana, ‘Siz nasıl yapmak istersiniz, hangisini uygun görürsünüz’ dediler. Ben de Karadeniz’e götürüp orada söndürmeyi düşündüğümü söyledim ve böylelikle Nassia’yı Karadeniz’de söndürmeyi başardık” dedi.
DOÇ. DR. ECE: DENETİMLER SIKLAŞTIRILMALI, KILAVUZLUK KANUNU ÇIKARILMALI
Doçent Doktor Jale Nur Ece gerçekleştirdiği sunumda, İstanbul Boğazı deniz trafiğini 2018 yılı verileriyle anlattı. 41.813 gemi geçisişin olduğunu bunun yüzde 20’sinin tanker geçişine ait olduğu bilgisini veren Ece, gemi geçişlerinde azalış olduğunu tank trafiğinde ise aynı seviyenin korunduğunun altını çizdi. Doç. Dr. Jale Nur Ece’nin sunumundan satır başları şöyle:
Kaza yıllarına göre frekans dağılımı (1982-2018)
Kaza senelerine göre frekans dağılımı-Işık kirliliği
Kaza türlerine göre frekans dağılımı (ÇATIŞMA)
Kazaya karışan gemi türlerine göre frekans dağılımı
Kazaya karışan gemi tonajlarına göre frekans dağılımı
Kaza yerlerine göre frekans dağılımı (Haydarpaşa-Eminönü, Ortaköy-Çengelköy)
Kaza nedenlerine göre frekans tablosu (İnsan hatası yüzde 25.4)
Kaza nedenlerine göre kılavuz kaptan alıp almama durumuna göre frekans tablosu
Doç Dr. Jale Nur Ece son olarak İstanbul boğazında kılavuz kaptanın şart olduğunu ifade ederek, bunun teşvik edilmesi gerektiğini belirtti. Denetimlerin sıklaştırılması gerektiğini söyleyen Ece, acil müdahale planları ve istasyonlarının olması gerektiğini ve kılavuzluk kanununun çıkarılmasının şart olduğunu da sözlerine ekledi.
ASMALI: DERSLER ÇIKARILDI, DÜZENLEMELER DAHA GÜNCEL HALE GETİRİLDİ
Kaptan Ömer Asmalı gerçekleştirdiği sunumda Independenta patlaması ile ilgili anılarını anlattı. Independanta’yı gören biri olarak o dönemdeki sağ-sol çatışmasından bomba patlatıldığını düşündüğünü anlatan Asmalı,”İndependenta, dünyanın 10. büyük kazasıdır. Bu kazadan çeşitli dersler alınmıştır. Düzenlemeler daha güncel ve efektif hale getrilmiştir” dedi. Dünyadaki önemli kazalar ve IMO eylemleri konusunda bir sunum yapan Asmalı, insan hataları, kılavuz kullanımın yetersizliği, boğazın doğal yapısı, akıntı, arıza ve eski donanım, sis-pus gibi görüş azalması durumları, demir yerlerinin yoğunluğu konularını da etraflıca katılanlara anlattı.
PROF DR. ARSLAN: İSTANBUL VE ÇANAKKALE’DE DENİZ KAZALARI
İTÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof Dr. Özcan Arslan; gemi sayısı, gemi tonajları, İstanbul ve Çanakkale’de deniz kazaları, denizcilikte emniyet, insan faktörü, tehlike analiz yöntemleri, kaza öncesi ve sonrası için yöntemler ve bariyer güçlendirme konularında bilgi vererek sunum yaptı.
GENEL OLARAK INDEPENDENTA’YA BİR BAKIŞ
Türkiye denizcilik tarihine damgasını vuran Independenta kazasını genel hatlarıyla siz değerli okuyucularımız için derledik.
SENELER BOYUNCA İZLERİ SİLİNMEDİ
1979'un Kasım ayında İstanbul Boğazı'nda yaşanan tanker kazası, o dönemin en büyük olaylarından biri olarak tarihe geçmiş ve seneler boyunca da izleri silinmemişti.
14 KASIM'I 15 KASIM'A BAĞLAYAN GECE
Saatler 05:30'u gösterirken Libya’dan aldığı 96 bin tonluk ham petrolü Köstence Limanı'na götürmek için boğazdan geçen 150 bin grostonluk Rumen tankeri "İndependenta", Karadeniz yönünden gelen Yunan kosteri Evriali’yle çarpışır.
PATLAMANIN ŞİDDETİ HALKI PANİĞE SÜRÜKLER
Türkiye'nin en karışık dönemlerinden birinde gerçekleşen kazada, Kabataş ve Kadıköy cephesine bakan evlerin camlarının tamamı patlamanın etkisiyle tuzla buz olur. Sahilden uzakta bulunanların bir kısmı depremden; bir kısmıysa ülkenin bulunduğu durum nedeniyle bir dış gücün büyük bir patlama yaptırdığından şüphelenir.
96 BİN TONLUK HAM PETROL BOĞAZI SİYAHA BOYAR
96 bin tonluk ham petrolün aktığı deniz yanmaya başlar. Gemi de tamamen yanar ve kullanılamaz hale gelir. Geminin ölen 43 mürettebatından bazılarının cesedi ilerleyen günlerde yanmış halde kıyıya vurur.
GÖKYÜZÜNÜN MAVİSİ KAYIPLAR KARIŞIR
Kopkoyu bir duman bulutu İstanbul semalarını zapt eder. Gökyüzü uzun bir süre mavi yüzünü göstermeyecek, siyaha yakın gri tonuyla gizlenecektir. Deniz canlılarının ve havaya karışan kimyasal çıkışın verdiği zararlar ise olayın sıcağında hemen hemen hiç kimsenin aklına gelmez.
PATLAMANIN ŞOKUYLA HERKESE SOKAKLARA KOŞAR
İkinci bir patlamayı düşünmeksizin sahil şeridi insanlarla dolar. Kadıköy/Altıyol'dan bile gözlenebilen kaza Kasım ayında olmasına rağmen sahilden sıcak vurmaya başlar; kıyıda yürüyenler sahilde cam kırıklarına rastlar.
HAYDARPAŞA GARI ZARAR GÖRÜR
Meydana gelen patlamadan ve sıcaktan dolayı binanın O Linneman adlı ustanın yaptığı kurşun vitraylar da hasara uğrar. 1983'ün sonunda dört dış cepheyle iki kulenin restorasyonu tamamlanır.
İKİNCİ PATLAMAYA GÜNLER KALA
Kazanın 22.gününde gemide sıkışan petrol ilki kadar olmasa da yine büyük bir patlamaya yol açar. Tanker bir ay boyunca yanmaya devam ederken söndürme çalışmaları da ağır aksak sürer. Kaza sırasında denizden çekilen sular, römorkorlar aracılığıyla tankerin söndürülmesinde kullanılır.
ZEHİRLİ BOĞAZ SUYU
Zaman geçtikçe her şey normale dönmeye başlar ancak denize akan ham petrol o kadar çoktur ki aylarca bir tabaka olarak Boğaz'da yüzer. Deniz dibinde yaşayan canlıların ölüm oranının %96 olduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle İstanbul halkı uzun süre balık yiyemez.
İSTANBULLULAR'IN AKSAYAN YAŞAMLARI
Olaydan sonra İstanbul-Kadıköy, İstanbul-Haydarpaşa, İstanbul-Adalar, İstanbul-Yalova ve Mudanya vapur seferlerinin tümü iptal edilir. Kara yollarındaki sıkışık trafiği engellemek için tüm İETT otobüsleri ile resmî araçlar Anadolu yakasında oturan vatandaşları kentin Avrupa yakasına taşımak üzere görevlendirilmişlerdir.
TANKERİN ENKAZI NE OLACAK?
Tankerin ortadan kaldırması görevi Deniz Kuvvetleri'ne veriliyor. Deniz Kuvvetleri tarafından da özel bir müteahhit kurtarma firmasına devrediliyor. Ancak 1983 yılının sonlarına doğru, görevi devralan firma iflas ediyor. 1986 yılında, iş başka bir firmaya veriliyor. Tarihler Nisan 87'yi gösterdiğinde ise enkaz Tuzla'ya doğru çekilmeye başlanıyor.
FİLMLERDE FİGÜRAN OLARAK YER BULAN İNDEPENDENTA
1979 senesinde çekimleri devam eden Kemal Sunal'ın Korkusuz Korka filminin bir sahnesinin arka planında, Independenta'nın dumanları İstanbul'u karartır.
DÜNYANIN EN ÖNEMLİ İLK 10 KAZASI ARASINDA
Son olarak , Independenta’nın dünyanın en önemli deniz kazaları arasında olduğu bilgisini vermek faydalı ve yerinde olacaktır. Bu kaza, ülkemiz tarihinde görülmüş en büyük kaza ya da facia olarak da deniz tarihimizdeki yerini almıştır.
AHMET DOĞAN-DENİZHABER
