Denizci Öğrencilerin Mağduriyetleri

IMO, STCW Sözleşmesi ile denizcilerin eğitim, sertifikalandırma ve vardiya esaslarını bir standarda kavuşturmak maksadı ile gemiadamlarının tabii olması gereken eğitimleri belirlemiş, Ülkemiz de bu Sözleşme’yi iç hukukumuzun bir parçası haline getirip, 2002 yılında Gemi Adamları Yönetmeliğini yayınlamıştı. 28.05.2010’da ise Gemiadamları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile uzakyol vardiya zabitliği ile uzakyol vardiya mühendisliği/makinistliği yeterliliği şartları Sözleşme kapsamında değerlendirilerek yeniden düzenlenmişti. Zira Sözleşme’ye göre önemli olan gemiadamlarının bir takım eğitimlerden geçmesi olup, aldıkları lisans veya önlisans diplomalarının bu bakımdan önemi yoktur. Bu durum ise Sözleşme’nin yürürlükte olduğu devletlerin eğitim sistemlerinin kendine has olması durumundan kaynaklanmaktadır. Biraz daha ayrıntıya girmek gerekir ise, Sözleşmenin uygulandığı neredeyse bütün ülkelerde, gemi adamları için 2 yıllık eğitim yeterli görülmekte olup bu eğitim de kolej bazındaki okullarda verilmektedir. Oysa ki ülkemizde, denizcilik meslek lisesinde okuyan bir kişinin, okulunu bitirmesi, üzerine staj yapması, üniversite sınavına girmesi, bu sınavdan da başarı ile geçmesi ve meslek yüksekokulunda 2 yıl daha eğitim görmesi gerekmektedir. Toplamda en az 6 yıllık bir eğitimin sonucunda ise yine sınava girmesi gerekmektedir. Sınavların bol olduğu ülkemizde belki bu durum doğal karşılanabilir ancak 6 yıllık eğitim alan gemi adamları için bir de bu sınava girmeye hak kazanabilmeleri gerekmektedir. Zaten sorun da buradan kaynaklanmaktadır. Zira ülkemizde başka hiçbir ülkede olmayan bir uygulama bulunmaktadır. O da sınava girebilmek için tamamlamaları gereken ekstra eğitimlerin sadece Üniversiteler tarafından verilmesidir. Bu eğitim ise bir tamamlama eğitimidir. Yani, gençlerimiz üniversitede görecekleri eğitim sonucu diploma almayacaklar. Ancak bir kesim bunu sanki diploma alacaklarmış gibi gösterip Yüksek Öğretim Kanunu’na aykırı olduğunu savunmaktadır. Oysaki durumun uzaktan yakından ilgilisi bulunmamaktadır. Zaten sınavda başarılı olmaları şartı bulunmaktadır. Bu bağlamda üniversitelerin vereceği eğitimlerin bir kurstan öteye gitmeyeceği ve lisans öğrencilerine bahşedilen gibi bir diploma bahşedilmeyeceği açıktır.

Armatörlerin Türk gemi adamı bulamamaktan yakındığı bugünlerde Danıştay kararının sadece öğrencileri değil, tüm denizcilik sektörünü etkileyeceği şimdiden anlaşılmakta olup, daha çok Türk gemi adamının sonunda uzakyol gemilerinde çalışıp çalışamayacağı sorusunun çözümü merakla beklenmektedir.