BİR KILAVUZ KAPTANIN VTS OPERATÖRLERİNİN YANISIRA VTS MERKEZİNDE SÜREKLİ ÇALIŞACAK ŞEKİLDE ENTEGRE EDİLME DURUMU ÜZERİNE BİR TEZKapt. Hein MEHRKENS/Kapt.Kurt STEUER The International Pilot Magazine'den çeviriGiriş Bir Trafik Yönetim Sistemi oluşturulmasının bölgesel nedenlerinin yanında, uluslararası deniz taşımacılığı kendi içerisinde etkin ve limanlara güvenli ve yeterli ulaşımı garanti edebilen bir hizmete gereksinim duymaktadır.Bununla birlikte, bir yandan çevrenin korunmasını, güvenliği ve düzeni amaçlayan gelişmeler istenirken, bunu riske edecek bileşenlerin bir gemi trafik yönetimi sistemi içerisinde tolere edilebilmesi olanaksızdır; çünkü, deniz trafik güvenliği ilgili tarafların serbest tasarrufunda olan bir planlama etkeni değildir.Bir gemi trafik yönetimi sisteminin teknik gelişmeleri gözden kaçırmadan deniz taşımacılığının arzu ettiği uyumu sağlayacak esneklikte hizmetler vermesi gerekir ve bu sistem Alman limanları ile yabancı limanlar arasındaki rekabetin durumunu da gözeten bir bakış açısıyla değerlendirilmelidir.Eğer deniz trafik güvenliği konusunda artan talepler karşılanacak ise ve bunu yaparken de deniz taşımacılığına verilen hizmetlerdeki esneklik sağlanmaya devam edilecek ise, kanımız odur ki kılavuz kaptanın VTS merkezlerine VTS operatörlerinden ayrı olarak daha yakından entegre edilmeleri esas olmalıdır.Alman Kılavuz Kaptanları aşağıdaki konularda tam bir fikir birliği içerisindedirler:Kılavuzluk, dar ve kısıtlı sulardaki her Gemi Trafik Yönetimi Sisteminin doğal bir parçasıdır;"VTS" tabiri keşfedilmeden çok önceleri, bu ayrı hizmetlerin hepsi her kılavuzluk sisteminin doğal birer organı idiler, ve gelecekte de öyle kalacaklardır;Bugün ve görülebilen gelecekte VTS merkezinde VTS operatörlerinden ayrı olarak görev alacak bir kılavuz kaptanın riskli bölgelerde vereceği seyirle ilgili tavsiyeler gemi üzerindeki kılavuz kaptanın yerini almaya değil ona destekleyici-tamamlayıcı olmaya yöneliktir ve öyle de olmalıdır; 1. VTS Merkezlerindeki Gemi Trafik Hizmetleri-Kılavuzluk HizmetleriVTS sisteminin görevi, çatışmaları ve karaya oturmaları önlemek suretiyle çevrenin korunmasını sağlamak, deniz trafiğinin güvenli bir şekilde işlerliğini temin etmek ve diğer ulusal çıkarların koruyuculuğunu yapmaktır. Gerekli güvenilirliğin garanti edilebilmesi için hem VTS merkezinin hem de iletişimde olduğu geminin karşısında bulunan kişinin(teknik ve trafikle ilgili konularda) ne kadar yeterli olduğu konusunda bilgi sahibi kılınmasının gerekliliği öncelikli olarak ele alınmalıdır. Ne tür gemi trafik hizmetlerinin sağlanacağı ve uluslararası alanda ortak bir VTS anlayışının hangi temel prensipler üzerine kurulacağı konusundaki kriterler halen uluslararası alanda belirlenme aşamalarında bulunmaktadır.IMO nun 857 no.lı kararına göre VTS aşağıdaki 4 grupta toplanan hizmetleri verir:Bilgi Hizmetleri: Önceden belirlenmiş zamanlarda ve belli aralıklarla ya da VTS tarafından uygun görüldüğünde veya bir gemi tarafından talep edildiğinde verilen/yayınlanan bilgilerdir. Bunlar, mevki bilgileri, diğer gemilerin mevkileri, isimleri veya manevra niyetleri hakkında bilgi, geçit/kanal koşulları hakkında bilgi, hava durumu, tehlikeler, ya da geminin geçişini etkileyebilecek diğer herhangi bir etken hakkında bilgileri içerir.Seyir Yardımı Hizmeti: Bu hizmet zor seyir şartlarında veya meteorolojik şartlarda ya da gemide eksik veya arıza olması durumlarında bilhassa önem kazanır. Bu hizmet normalde geminin talebi üzerine ya da VTS tarafından gerekli görülmesi halinde verilir.Trafik Düzenleme Hizmeti: Trafik sıkışıklığını ve tehlikeli durumların oluşmasını önlemek amacıyla gemi hareketlerinin önceden planlanmasını ve trafik akışının düzenlenmesini/yönetilmesini içerir. Bu hizmet özellikle trafik yoğunluğunun yüksek olduğu ve veya özel durumu olan gemilerin diğer trafik akışını etkilemesinin olası olduğu hallerde daha da önem kazanır. Trafik düzenleme hizmeti, trafik izni verme veya VTS seyir planı veya durumun hangisini öncelikle gerektirdiğine bakarak her ikisini birden düzenleyen sistemler kurmayı, bir sahanın tahsisi, VTS sahasındaki trafik hareketlerinin rapor edilmesini zorunlu tutma, takip edilecek rotaları belirleme, hız sınırları koyma veya VTS otoritesi tarafından gerekli olduğu düşünülen diğer kıstasları koyma gibi faaliyetleri de içine alır. Benzer etkinliklerin Desteklenmesi: VTS sahası içerisindeki bir geminin güvenli ve etkin geçişine aktif katkısı bulunan diğer hizmetlerle işbirliğini içerir.VTS sistemlerinin hukuki konumu, operatörlerin nitelikleri, verdiği hizmetlerin kapsamı ve tipi ve gemilerden talep ettiği bilgilerin içeriği uluslararası standartlara uygun olarak yeknesak bir şekilde belirlenmiş olmalıdır. VTS nin görevlerinin aşağıdaki temel esaslara uyması konusunda uluslararası fikir birliği vardır:Bir VTS gemilere talimat vermekle yetkili kılındığında, bu talimatlar sonuca yönelik talimatlar olmalı ve uygulamanın yapılmasına ilişkin ayrıntılar-örneğin takip edilecek rota veya yapılacak makine manevraları gibi- gemi kaptanına veya gemideki kılavuz kaptana bırakılmalıdır. VTS nin uygulamalarının gemi kaptanı ile kılavuz kaptan arasındaki geleneksel ilişkiyi zedelememesine veya güvenli seyir konusunda gemi kaptanı üzerinde bulunan nihai sorumluluğu gözardı etmemesine özen gösterilmelidir.VTS sahasında oluşan trafik hareketlerinin gerektirdiği müdahaleleri yapmak ve uygun müdahaleleri de neler olacağını belirlemek için gerekli/talep edilen verilerin işlenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirmeden varılacak sonuçlar katılan gemilere bildirilmelidir. Sadece VTS teknik verilerinden alınan ve trafiğin genel görünümünü bildiren seyir bilgileri ile mesleki görüşü içeren seyirle ilgili tavsiye bilgileri arasında bir ayırım yapılmalıdır.Almanya'da mücbir hallerde, özel koşullarda VTS operatörlerinin yaptığı görevden ayrı olarak kılavuz kaptanın yaptığı karada konumlandırılmış radar yardımı zaten verilen hizmetlerin tümleşik bir parçası haline gelmiş bulunmaktadır. Ulusal ve uluslararası kanaate göre karada konumlandırılmış radarla yapılacak seyir yardımı yalnızca kılavuz kaptanlarca verilebilecek bir hizmettir, çünkü kılavuz kaptanın hem kanalla/geçitle hem de gemiyle ilgili bilgisi vardır ve özellik arz eden bu görevle ilgili özel eğitimi ve deneyimi bulunmaktadır. VTS nin tam başarımla çalışabilmesinin kılavuz kaptanlar tarafından verilecek karada konumlandırılmış radar desteğine bağlı olduğu gerçeği ve kritik durumların herhangi bir zamanda ve her türlü hava koşulunda ortaya çıkabileceği gerçeği, VTS merkezlerinde VTS operatörlerinin yanısıra sürekli anlamda bir kılavuz kaptan bulundurulması gereğini ortaya çıkarmaktadır.Kılavuz kaptanların hem gemilere çıkmak suretiyle hem de VTS merkezinde çalışarak hizmet vermesi bilginin ve deneyimin sürekli güncellemesini sağlayacağı için özellikle önemlidir, örnek vermek gerekirse, yerel koşulların varlığında, ne kadar düşük süratte seyir yapılabileceği, dümen dinleme ve rotayı koruma kabiliyetleri, durma mesafeleri ve değişik tipteki gemilerin manevra kabiliyetleri gibi konular radar ekranından belirlenemeyecek parametrelerdir.Hepsinden önemlisi, VTS gelecekte verilen bütün hizmetlerin uluslararası alanda standart hale getirilmiş arabirimi haline gelecektir. Bunun anlamı şudur: bir VTS merkezinde daimi olarak açılacak bir kılavuz kaptan kadrosu, güvenliğe sağlayacağı ilave katkısı yanında, iki yönlü çalışmasıyla ekonomik avantajlar da getirecektir ki bunun da kılavuz kaptanın hem yerel bilgisi olması hem de denizcilik bilgisi olması nedeniyle çift etkisi vardır.Bir VTS merkezinde daimi görevle bulunan bir kılavuz kaptanın üzerine alması gereken asgari görevler şunlardır:Seyir tavsiyesini de içeren seyir yardımı hizmetini vermek üzere sürekli olarak VTS merkezinde bulunmalıdır, böylelikle örneğin teknik arızadan veya seyir sorunlarından doğabilecek kazaları önlemede ya da siste veya başka bir olayın ortaya çıkması halinde her an başvurulabilecek bir danışman olarak ulaşılabilir olacaktır.Gemi üzerinde bulunan görevli personele kaza sonrasında gerekli tavsiyeleri vermelidir, VTS merkezinde bulunan bir kılavuz kaptan kriz yönetimini derhal ve etkin bir şekilde üstlenebilecek bir konumdadır.Kanal/boğaz veya trafik koşullarındaki değişimlerle ilgili özellikle de su çekimi ve su derinliği ile ilgili olanlarda anında gemilere tavsiyede bulunmalıdır.Trafik kurallarını seyir tavsiyesine dönüştürmek suretiyle gemilere bildirmelidir.Demirleme veya rıhtıma yanaşmada gemilere tavsiyede bulunmalıdır.Kılavuz kaptanların gemiye binmeleri ve gemiden ayrılmalarını trafiğe engel olmayacak bir şekilde yapmalarını koordine etmelidir.Kılavuz kaptan alma mevkiine yaklaşmada veya kılavuz kaptanı alma ya da indirme manevralarında gemi kaptanlarına tavsiyede bulunmalıdır. Aşağıda belirtilen kılavuz kaptanın üstlendiği dört görev, onun VTS merkezinde bulunmasının ekonomik değerinin altını çizmektedir:Radar görevlerinin radar ekranı başında bulunan kılavuz kaptanların değişimini de içerecek şekilde etkin ve uyumlu bir şekilde organize edilmesi.Gemilere trafiğin az olması halinde bile özel durumlarda geçici tavsiyelerde bulunulması, diğer durumlarda VTS merkezinde bulunan daimi kılavuz kaptandan radar ekranından tavsiyede bulunması talep edilebilir ve bu şekilde kılavuz kaptanların özel radar görevlerine artık ihtiyaç kalmayabilir.Geçit/kanal içerisinde seyrederken veya liman yaklaşımını planlamada gemi kaptanına veya gemideki kılavuz kaptana destek sağlanması.gemilerin varış ve kalkışlarının planlanmasında ve kılavuz kaptan, römorkör veya palamar personelinin ayarlanmasında gemi acenteleri, gemicilik şirketleri ve rıhtım operatörleri gibi işin içindeki kurumlara bilgilerin aktarılması.Bu görevler listesi, trafik güvenliği ve düzeninin, ekonomi ve ekolojinin gerekli kıldığı ölçüde değişken arzu ve taleplere göre sürekli olarak güncellenmeli ve uyumlu hale getirilmelidir. Şu gerçek de göz önünde tutulmalıdır ki, özel eğitim ve deneyime sahip olması nedeniyle kılavuz kaptan, kanal/boğaz içerisinde seyrin güvenlik açısından neleri gerektirdiği ve gemicilik şirketleri ve limanın ekonomik açıdan nelere gerek duyduğu konularında işlerliği olan bilgiye sahiptir . Kılavuz kaptanın kılavuzluk bölgesi hakkındaki, gemileRin manevra kabiliyetleri hakkındaki ve gemideki köprüüstü personeli ile nasIl işbirliği yapılacağı konusundaki bilgileri, onu güvenlik ile ekonomi arasında kabul edilir bir oranlama yapmasına ve doğru kurumsal tavsiyeler vermesine olanak veren bir konuma oturtmaktadır. 1. NiteliklerBir geminin hareketleri ile ilgili verilecek bütün kararların sorumluluk doğurması açısından gemi tarafından verilmesi zorunludur.Bu, bir VTS merkezince verilen rota, hız veya çatışmayı önleme konularındaki tavsiyelerin en üst denizcilik kalitesinde olması gerektiği gerçeğini değiştirmez. İlave olarak VTS merkezinden yakın bir kazayı ya da karaya önlemeyi önlemek için gemiye uyması gereken "talimat" da verilebilir. Bunların da bir "uzman" tarafından "seyir tavsiyesi" haline dönüştürülmesi gereklidir.Gemi üzerindeki yönetime uyması gerekli talimatı içeren bu tür tavsiyenin verilebilmesi için kılavuzluk bölgesi hakkında nitelikli bilgiye, söz konusu gemi tipinin manevra kabiliyetinin bilinmesine gerek vardır, ve gemideki idareci ile (gemi kaptanı veya gemideki kılavuz kaptan) karadan bu talimatı veren kılavuz kaptan arasında güven bağının kurulması doğrudan konuyla ilişkilidir. Bu çok önemli nedenden dolayı halen yapılmakta olan aktif kılavuz kaptanların karada konumlandırılmış radar üzerinden gemilere seyirle ilgili tavsiyede bulunması uygulaması büyük bir avantajdır ve bu yüzden de kılavuz kaptanların VTS merkezlerine tümleştirilmelerinde bu ilkeden yola çıkılmalıdır.Kılavuzluk bölgesinde gemilere çıkıp bizzat kılavuz kaptan olarak görev yapan aynı kişi, VTS merkezinde de radar üzerinden seyir yardımı yaparken bu pratik deneyimini de kullanacaktır. Kılavuz kaptanların daimi olarak VTS merkezlerinde görevlendirilmeleri gereğinin bir diğer nedeni de budur.Kılavuz kaptanların teknik, elektronik ve veri işleme konularında almaları gereken eğitim ve trafik yönetimi konusunda sonuçta ulaşmaları gereken uzman bilgisi açısından, kılavuz kaptanların detaylı bir denizcilik eğitimi almış olmaları gerektiği ve mesleki düzey bakımından mümkün olan en yüksek derecede olmaları gerektiği ortaya çıkmaktadır. 2. Maliyet Kılavuz kaptan daimi olarak VTS merkezlerinde VTS operatörlerinden ayrı olarak görevlendirilirse, o zaman en azından bir kılavuz kaptan için günde 24 saat-yılda 365 gün esasıyla ücretli kadro tahsisi gerekecektir. Tabii ki burada söz konusu olan kılavuz kaptan gemiye çıkıp aktif kılavuz kaptan olarak yaptığı görevi de bırakmayacaktır. Karada konumlanmış radar görevlerindeki planlama gibi, kılavuz kaptanlar birliği VTS merkezindeki bu görev için de uzun vadeli bir planlama yapacaktır. Bu da görev yapılan dönem için ilave bir masraf olmamasını sağlayacaktır.Özel durumdaki gemilere seyirle ilgili tavsiyede bulunmak gibi daha önceden gemi üzerinde de görev alan kılavuz kaptanların yaptığı çeşitli ilave görevleri yapma imkanı, toplam maliyetin üzerinde ağırlık yüklemiştir. Bir kılavuz kaptanın VTS merkezinde görevlendirilmesi söz konusu olduğunda, VTS merkezinde onunla birlikte görevli olan VTS operatörlerinin işi ile onun radar ekranında gemilere tavsiyede bulunmak suretiyle yapacağı iş bir tutulamaz. Eğer VTS merkezinde sürekli görev alacak kılavuz kaptanın önceden düşünülen bütün görevleri onun tarafından koordine edilirse bu görevinde büyük bir yük altına girmiş olacaktır. Bazı durumlarda bu mevkideki stress hava trafik kontrolörünün işindeki strese benzer, bu nedenle bu mevki için görev belirlenmesi yapılırken bu referans da dikkate alınabilir.Eğer durum öyle gerektirirse, daimi görevle VTS merkezinde bulunan kılavuz kaptan kılavuzluk vardiyasındaki kılavuz kaptanlardan gelip gemilere karadan tavsiye görevinde bulunmaları için ilave yardım isteyebilir. Bu da ayrıca sistemin gerektirdiği istisnai esnekliğin sağlandığının bir başka ispatı olacaktır. Alman kılavuz kaptanlar fikir birliği içerisindedirler ki, örneğin gemilere siste kılavuz kaptan tarafından radar üzerinden seyir tavsiyesinde bulunulması ve bunun VTS merkezinde daimi görevle bulunan kılavuz kaptan tarafından yapılması ayrı değerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu demektir ki sis, buz, fırtına, gibi durumlarda yapılacak olan bu tür özel görevler yine önceden olduğu gibi dört saatlik vardiya esasıyla görevdeki kılavuz kaptanlar tarafından yapılmalıdır. NOT: Trafik güvenliğinin kamu yararını ilgilendiren bir konu olması bakımından, trafik kontrol merkezleri, halen olduğu gibi, Federal Hükümet tarafından idare edilmeye devam edilmelidir.SonuçHedefimiz makul bir maliyetle en uygun trafik yönetim sistemini temin etmektir. Bu da ancak gemilerin çıkarlarının uygun bir şekilde entegresi ile mümkün olabilecektir. Hem liman ekonomileri hem de gemiler için bir hizmet mantığının gerçekleştirilebilmesinin tek yolu da budur. Kılavuz kaptanın daimi görevle VTS merkezinde bulunması da bu bağlamda görülmelidir, çünkü kılavuz kaptanlar her gün kılavuzluk bölgesindeki değişik gemi tiplerinde görev yaparak kazandıkları deneyim ve denizcilik alanındaki know-how bilgisini de beraberlerinde getireceklerdir. "Gemi Trafik Hizmetleri" güvenliği ve trafiğin serbest akışının sağlanması, çevreyi ve diğer ulusal çıkarların korunmasını görev edinmiş olan kılavuzluk sisteminin doğal bir parçasıdır. Gelecekte gerekli pratik deneyime sahip nitelikli deniz personelinin bulunması zorlaşacaktır. Biz inanıyoruz ki VTS gelişmekte uluslararası çerçeve içerisinde ulusal bir dönüşümden geçmelidir. Bu da, denizciliğin hak ettiği operasyon güvenliği ve yetkilerle donatılmasını hedef alarak uluslararası tanımlamalar ve konvansiyonların (IALA, IMO) yeknesak kullanımı ve uygulanmasını gerektirir.Denizciliğin kendisine suçlayıcı parmakların yönlendirilmesine değil, nitelikli servisler tarafından yapılacak olan güvenlik yönetimine gereksinimi bulunmaktadır.