İnci kefali Van'ı şahlandırdıHer 3 kişiden birinin işsiz olduğu Van'da 15 bin hanenin geçim kaynağına dönüşen inci kefali sayesinde balıkçılık önemli bir işkoluna dönüştü. Valilik ve üniversitenin çabaları ile kaçak avlanmasının önüne geçilen inci kefali, kedisi ve Akdamar Adası ile15.000İnci kefalinden geçinen hane20 milyon TLKent ekonomisine sağladığı yıllık katkı12.000 ton1996'da kaçak avlanan kefal3.000 tonGünümüzde kaçak avlanan kefal*********************************Van'da av baskısı nedeniyle bir dönem tükenme noktasına gelen İnci kefalini hayata döndürme çabaları olumlu sonuç verdi. Bölgede kaçak avcılığı kontrol altına almak ve halkı bilinçlendirmek için bir süredir bilinçlendirme çalışmaları yürüten Van Valiliği,Doğa Gözcüleri Derneği ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) inci kefalini sadece besin olmaktan çıkarıp aynı zamanda bölgenin kültürel bir öğesi haline getirmeyi başardı. İnci kefali artık kedisi ve Akdamar Adası ile meşhur Van'ın yeni sembolü. Sazangiller familyasına mensup olan ve ‘uçan balık' olarak de bilinen balığın sadece Van için değil tüm Doğu Anadolu Bölgesi için önemli bir geçim kaynağı olduğunu ifade eden Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, 1996 yılına kadar bölgede avlanan 15 bin ton balıktan 12 bin tonunun illegal olduğunu ileri sürdü. Günümüzde kaçak avlanma rakamının 3 bin tona kadar gerilediğini söyleyen Mustafa Sarı, "Önceden devlet balıkların bulunduğu bendi kiraya verirdi ve halk buradan çamaşır sepetleriyle kilolarca balık alırdı. Burada bulunan kooperatif de balıkları gelişigüzel bir şekilde toplu olarak satardı. Biz yaptığımız çalışmalarla burayı adeta bir gözlem noktasına dönüştürdük. Her yıl iyiye doğru bir gidişat söz konusu. Ancak daha zaman lazım" dedi. Bölge için 20 milyon TL'lik gelir demek Göl çevresindeki 15 bin hanenin geçimini inci kefalinden sağladığını ve 20 milyon TL'lik bir ekonomik değerden söz edildiğini dile getiren Sarı, her üç kişiden birinin işsiz olduğu bölgede balıkçılığın önemli bir işkolu haline geldiğini vurguladı. Tüketimin ağırlıkta olduğu illeri Ağrı, Bitlis, Batman, Kars, Siirt, Hakkari olarak sıralayan Sarı, "Bu bölgede tek bir kalemde böyle bir ciro başka işkollarında yok. Karadeniz için hamsi ne ise bu bölge için de inci kefalinin anlamı o. Bölgemizde yılda kişi başına 20 kilo inci kefali tüketiliyor, Türkiye ortalaması ise 6 kilo. Elbette insanlar bu balığı tüketecekler ama bunu avlanma zamanına dikkat ederek yapacaklar. Biz 15 Nisan-15 Temmuz tarihleri arasında avlanmamalarını rica ediyoruz. Çünkü, bu neslin devam etmesine insanoğlu da bir katkı sunmalı. Doğal kaynaklarımız sonsuz değil. 1 balık deyip geçmeyin, onu avladığınızda karnındaki 10 biHer 3 kişiden birinin işsiz olduğu Van'da 15 bin hanenin geçim kaynağına dönüşen inci kefali sayesinde balıkçılık önemli bir işkoluna dönüştü. Zorunlu göç döneminde festivali düzenleniyorZorlu yaşamı ile dikkat çeken inci kefali için zorunlu göç dönemi olan haziran ayında Van'da festival düzenlendiğini dile getiren Mustafa Sarı, "Bu balığa bakış açısı önemli oranda değişti. Turistlerin ilgisi çeken inci kefalinin yaşamının kutsallığı artık bölge halkı tarafından da kabul gördü. Festivalde görüldüğü gibi kadınlarımızın işlediği oyalarda, dokunan şallarda, el işlerinde artık hep bu balık figürü kullanılıyor. Bizim de istediğimiz zaten bu. Amacımız inci kefalinin varlığını da bir ekonomik değere, kültüre dönüştürebilmek" dedi. İnci kefalinin yaşamı mucizelerle doluİnci kefalinin mücadeleci yaşamının mucizelerle dolu olduğunu dile getiren Mustafa Sarı, yaşamı ve üreme süreciyle ilgili olarak ise şunları anlattı: "Van Gölü binlerce yıl önce oluştuğunda tatlı suydu. O dönemde inci kefalinin yurdu yine burasıydı. Ancak, arazinin tuzlu, sodalı ve volkanik yapısı suyunu da zamanla sodalı hale getirdi. Geçen süre zarfında inci kefali de bu yaşama adapte oldu. Fakat tatlı su balığı olduğu için yumurtlamasını tuzlu-sodalı sulara sahip Van Gölü'nde yapamadı. Ayrıca balık gölde yumurtasını bıraksa bile o yumurtanın sodalı suda yaşama şansı yok. Bahar aylarında sürüler halinde akarsulara mecburi göçlerinin nedeni bu. Üreme dönemi inci kefali için oldukça zor bir süreçtir. Balık tatlı sudan tuzlu suya geçerken fizyolojik adaptasyonu sağlayabilmesi adına bir süre beklemek zorunda. Balığın vücudundaki iyon yoğunluğu ile yaşadığı ortamın iyon yoğunluğunun dengelenmesi gerekmektedir. Bu süreç gerçekleşmediği takdirde balık ölür. O nedenle mansap dediğimiz göl suyu ve tatlı suyun karıştığı yerde 1 hafta ile 1 ay arasındaki süreçte bunu beklemek zorunda. Beklemenin ardından su sıcaklığı 12- 13 dereceye ulaştığında akarsuya girebilir. Tüm bu şartlar oluştuğunda yumurtasını bırakır. Maksimum ömrü ise 7 yıldır. Bu mükemmel yapı bu düzende yıllardır devam ediyor. Bu süreçte balıkların akıntının tersine uçtuklarına şahit oluyoruz. Biz coğrafi olarak burayı düzleştirerek balıkların işini kolaylaştıramayız. Çünkü genetik olarak orada güçlü olanlar yukarı çıkmayı başarıyor. Kuraklığa hastalığa karşı da genetik dirençleri artmış oluyor." diye konuştu.