Seçim Kanunları 'Resmen' Değişti!
Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezasını kaldıran yasa değişikliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
5980 sayılı "Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Milletvekili Seçimi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"a göre, seçime katılan siyasi partilerden, son yapılan genel seçimlerde en çok oyu alan dört siyasi parti ve son dönemde TBMM'de grubu bulunan siyasi partiler, bu siyasi parti genel başkanları tarafından yazılı olarak yetki verilmiş olması şartıyla, YSK'da bir asil ve bir yedek temsilci bulundurabilecek.
Kanunla ayrıca açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesi mümkün hale getirildi. Buna göre, güneşin batmasını takiben iki saat daha propaganda sürebilecek.
Siyasi partiler ve bağımsız adaylar, kamuya ait bina ve tesisler, vakıflar, üretici ve kooperatif birlikleri, bankalar ve sendikalara ait bina ve tesisler dışında kalan yerlerde seçim büroları açabilecek. Diğer seçim faaliyetleri saklı kalmak koşuluyla seçim bürolarında görüntülü ve sesli propaganda yapılabilecek, saat 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunulabilecek.
Seçimin başlangıç tarihinden itibaren oy verme gününden önceki 24 saate kadar olan sürede, siyasi partiler veya adaylar, radyo ve televizyonlarda birlikte veya ayrı ayrı açık oturum, röportaj, panel gibi programlara katılarak görüşlerini açıklayabilecek. Siyasi partiler veya adayların açık veya kapalı toplantıları, radyo ve televizyonlarda canlı olarak yayımlanabilecek.
Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçim propaganda süresinin sona ermesine kadar yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü propaganda yapabilecek.
Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir veya sabit telefonlarına, sesli, görüntülü, yazılı mesaj göndererek propaganda yapılamayacak.
Oy verme gününden önceki 10 günlük sürede, yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçlarıyla kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla "mini referandum" gibi adlarla bir siyasi partinin veya adayın lehine veya aleyhine veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın yapılması ve herhangi bir surette dağıtımı yasak olacak. Bu sürenin dışında yapılacak yayınların tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uygun olması şartı aranacak. Kamuoyu araştırmaları ve anketlerinin kim tarafından, kaç denekle yapıldığı ve kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması da zorunlu olacak.
Seçim döneminde broşür, el ilanı, parti bayrağı, poster, afiş, CD, DVD dışında hediye ve eşantiyon dağıtımı da yasak olacak.
Türkçe propaganda "esas" olacak ancak Türkçe dışındaki dillerde propagandaya hapis cezası verilmeyecek.
Kanunla bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak, 20 günden 30 güne çıkarıldı.
Vatandaşlar, konutlarına, iş yerlerine ve taşıtlarına, partilere veya adaylara ait bayrak, afiş veya poster gibi tanıtıcı malzemeleri asabilecek. İlan ve reklamlar her türlü vergi ve harçtan muaf olacak.
Tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Oy sandıkları eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak.
Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak.
Oy zarflarının boyu büyütülecek. Zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olacak.
Kanunla "sandık alanı" ve "sandık çevresi" ayrımı da tanımlandı. Sandık alanı, sandık kurulunun görev yaptığı yer merkez olmak üzere, 100 metre yarıçaplı, sandık çevresi ise sandık kurulunun görev yaptığı yer merkez olmak üzere 15 metre yarıçaplı alandan oluşacak.
Sandık kurulunun görev yaptığı yerde, cep telefonuyla görüşme yapılamayacak. Ancak, sandık kurulu başkan ve üyeleri, görevleri çerçevesinde cep telefonuyla görüşebilecek.
Sandık seçmen listesinde kaydı olmayanların oy kullanmalarına izin verilmeyecek. Ancak kesinleşen muhtarlık bölgesi askı listelerinde adı yazılı olduğu veya bu listelere yazılması için askı süresi içinde başvurduğu ve listeye kaydedilmesine karar verildiği halde, çoğaltılarak sandık kurullarına verilen sandık seçmen listelerinde ismi yer almayan seçmenlerin, muhtarlık bölgesi askı listelerinin kesinleşmesine bakılmaksızın, ilçe seçim kurulundaki listeyle oy verecekleri sandık seçmen listesine ilave edilmelerine, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından karar verilecek. Böylece, seçmenin oy kullanması sağlanacak.
Kimlik numarasız belgeyle de oy ullanılabilecek
Üzerinde TC kimlik numarası bulunmayan belgeyle de oy kullanılabilecek. TC kimlik numarası olmayan bir kimlikle oy kullanılabilmesi için, seçmen bilgi kağıdını ve kimlik numarasını ispata elverişli, YSK tarafından ilan edilecek belgenin gösterilmesi yeterli olacak.
Seçmenler, cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine giremeyecek. Bu tür cihazlar, kapalı oy verme yerine girmeden önce kapatılarak sandık kurulu başkanına teslim edilecek.
Kanunla ayrıca adaylık için görevden çekilmesi gerekenlerin kapsamı da genişletildi. Buna göre, kamu kurum niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, kamu bankaları ve üst birliklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar da adaylık için görevinden ayrılmak zorunda olacak.
