Doları Vuran, Borsayı Ateşleyen İki İddia!
1 İngiliz gazetesi Independent, Körfez ülkelerinin petrol ticaretinde kullanılmak üzere dolar yerine yeni bir para sepeti oluşturulması için Rusya, Çin, Japonya ve Fransa ile gizli görüşmeler yaptığını yazdı. Ardından dolar tüm dünyada değer kaybetti. Altının onsu 1044 doları aşarak rekor kırarken haber, adı geçen ülkelerce yalanlandı.
2 Erdoğan’ın IMF’yle bağımsız gelir idaresi konusunda anlaşmazlığın çözüldüğüne dair açıklamasının ardından piyasada Stand-by anlaşmasının yakın olduğu ve 50 milyar doları bulacak bir kredinin masaya geldiği konuşulmaya başlandı. Bu haberlerle Borsa yüzde 3.17 yükselerek 21 ayın zirvesine çıktı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Wall Street Journal (WSJ) gazetesi ile yaptığı söyleşide IMF programı ile ilgili önemli açıklamaları dikkat çekmişti. Erdoğan, “Bizim yaptığımız kayıtdışı ekonomiyi kayıt altına almaktır. IMF’nin vergi otoritesinin tamamen siyasetten arındırılması isteğine de bu yüzden karşı çıktım. Bu konuda vergi otoritesiyle el ele çalışmak zorundayız” derken, IMF’nin vergi idaresinin bağımsızlığı talebine ilişkin ihtilafın da çözüldüğünü vurgulamış ve yeni IMF programının yakında olmasını istediğini de belirtmişti. Bu sözlerin ardından IMF ile ihtiyati stand-by şeklinde bir anlaşmanın en geç Kasım ayı içinde yapılabileceğine dair beklentinin kuvvetlenmesi, hatta 45-50 milyar dolar civarında bir rakamdan söz edilmesi piyasaları adeta uçurdu.
Bu iyimserlik havasından en çok pay alan yer ise İMKB oldu. Borsa’da hisseler günü yüzde 3.17’lik artışla kapatırken, 21 ayın zirvesine çıkan endeks 2009 yılının rekorunu kırdı. Borsa’da özellikle bankacılık hisselerine gelen yoğun talep dikkat çekti.
Yurtdışı da moral verdi
Geçen hafta ABD’den gelen olumsuz verilerle sarsılan yurtdışı piyasaların yeniden tırmanışa geçmesi de İMKB’deki alımları hızlandırdı. Büyük ekonomiler arasında ilk kez Avustralya Merkez Bankası’nın faiz artırımına gitmesi, tüm dünyada “işler düzeliyor” şeklinde yorumlandı. Fransa Borsası yüzde 2.59, Almanya Borsası yüzde 2.70, Londra Borsası ise yüzde 2.26 yükseldi. Rus Borsası’nda artış yüzde 3.54 olurken Wall Street de günün ilk dakikalarında yüzde 1.5 değer kazandı.
IMF kredisi bütçe açığını kapatır özel sektöre kaynak olur
IMF ile anlaşmanın, düşük maliyeti nedeniyle büyük olasılıkla stand-by düzenlemesi şeklinde olacağı, alınacak kaynağın, 2010 ve 2011 yılındaki bütçe açığının finansmanı ile özel sektöre kaynak aktarmada kullanılacağı belirtiliyor. Yetkililer, bu yılın finansman ihtiyacının 10 milyar dolar düzeyinde seyredeceğini, 2009 yılı ile ilgili bir sorunun olmayacağını ancak gelecek yıldan itibaren yüksek bütçe açığının, iç borçlanma açısından finansman ihtiyacını artıracağını vurguluyor.
Türkiye’nin, Meksika’nın da aldığı gibi 25-30 milyar SDR (Özel Çekme Hakkı-yaklaşık 50 milyar dolar) çekebilme imkanının bulunduğunu, yeni kota artışının da buna olumlu etkide bulunacağı belirtiliyor.
Türkiye’nin, cari açığının sorun olmadığını, ithalatın da ihracattan daha hızlı azaldığını vurgulayan yetkililer, bu nedenle dış finansman değil, iç finansmanın öne çıkacağını, bütçe açığının yüksek olacağı bir ortamda, iç borçlanma maliyetlerinin yükselmemesi ve ekonomik büyüme ile istihdamın artırılması amacıyla özel sektöre daha çok fon sağlama imkanının ön plana çıkacağını, bu çerçevede de IMF kaynağının önem kazanacağını ifade ediyor.
‘Türkiye en parlak örneklerden biri’
HSBC, gelişmekte olan piyasalara yönelik kapsamlı ekonomik araştırmaları kapsayan HSBC Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi’ni (EMI) hayata geçirdi.
Küresel finansal bilgi hizmetleri şirketi Markit tarafından üretilen satın alma yönetici endeksi (PMI) verileri kullanılarak hesaplanan EMI’de gelişmekte olan piyasaların üretim hacminin son bir yılın en yüksek seviyesine ulaştığı, istihdamın son 12 aydır ilk defa artış gösterdiği ve endeksin ikinci çeyrekte 50.7’den üçüncü çeyrekte 55.3’e yükselmesi kilit bulguları oluşturuyor. HSBC EMI’ye göre, geçen yılın ikinci çeyreğinden bu yana gelişmekte olan piyasalar imalat ve hizmet üretim hacminde en güçlü çeyreklik artışı gösterdi. Endeksin hayata geçirilmesi nedeniyle düzenlenen toplantıda konuşan HSBC Holdings Grup Başkanı Stephen Green, HSBC EMI’nin, gelişmekte olan piyasaların ekonomik sağlığının önemli bir fotoğrafını çektiğini söyledi. Green, Türkiye’ye ilişkin bir soru üzerine, “Türkiye, bizim stratejimizi nasıl geliştirdiğimize dair en parlak örneklerden birini teşkil etmektedir” dedi.
